Zmiany, które pociągnął za sobą koronawirus i związane z nim obostrzenia są odczuwalne we wszystkich obszarach gospodarki w kraju. Szczególnie poszkodowany, nie tylko przez wirusa COVID-19, wydaje się rynek mięsa w Polsce. Czy jednak sytuacja jest faktycznie tak zła? Przedstawiamy najważniejsze dane i wnioski.
Pandemia uderzyła w rynek mięsa
Pandemia Covid-19, która uderzyła w Polskę w marcu 2020 roku miała katastrofalny wpływ na gospodarkę i życie społeczne w kraju. Jednym z obszarów, który szczególnie dotkliwie odczuł, i w dalszym ciągu odczuwa jej skutki, jest rynek mięsa.
Wirus na początku pandemii całkowicie zerwał niektóre łańcuchy dostaw, zmieniła się dostępność niektórych produktów, transformacji w czasie pandemii uległy również preferencje konsumentów.
Początkowy szał zakupowy, który ogarnął Polaków, skierowany był głównie na artykuły spożywcze o przedłużonym terminie przydatności do spożycia. Oznaczało to, że producenci żywca rzeźnego mogli liczyć niemal wyłącznie na zakłady przetwórcze, mające poważne problemy z funkcjonowaniem nie tylko przez pandemię COVID-19, ale również afrykański pomór świń (ASF).
Kolejnym problemem było pojawienie się w okresie od maja do września 2020 roku epidemii choroby w dużych zakładach mięsnych, które skutkowały czasowym całkowitym sparaliżowaniem w nich produkcji.
Rok 2020 nie jest więc z pewnością rokiem branży mięsnej. Jednak sytuacja z początku pandemii dynamicznie ulegała i ulega kolejnym zmianom.
Czy w ogólnym rozrachunku COVID-19 rzeczywiście mocno uderzył w rynek mięsa w Polsce? Próbę odpowiedzi na to pytanie można znaleźć w analizie ekonomicznej opublikowanej przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, wykorzystującej dane GUS oraz Ministerstwa Finansów.
Rynek mięsa w Polsce przed COVID-19
Produkcja mięsa wieprzowego, wołowego i drobiowego w 2019 roku wyniosła w Polsce 5140 tys. ton, z czego największy udział miało mięso drobiowe (52,7%), a później wieprzowina (36,3%) oraz wołowina (11%).
Nasz kraj jest największym producentem drobiu w całej Unii Europejskiej, a pod względem produkcji wieprzowiny i wołowiny zajmuje odpowiednio 4 i 7 miejsce.
Eksportujemy niemal 50% krajowej produkcji mięsa drobiowego oraz około 80% mięsa wołowego.
W praktyce oznacza to, że produkujemy o około 80% więcej mięsa drobiowego i o 267% mięsa wołowego, niż jesteśmy w stanie sami spożyć. Świadczy to o naszej wysokiej samowystarczalności, w przypadku jednak zamknięcia rynków eksportowych możemy mieć problem z wykorzystaniem nadwyżek mięsa – co może skutecznie rozchwiać rynek wewnętrzny.
Branże mięsa czerwonego i białego stanowią największy dział przetwórczy przemysłu spożywczego w Polsce. Według danych z 2018 roku wartość produkcji sprzedanej przemysłu mięsnego i drobiarskiego wyniosła 71,4 mld zł, a więc niemal 30% produkcji sprzedanej całego przemysłu spożywczego, wraz z tytoniowym.
Warto ponadto wspomnieć, że przemysł mięsny i drobiarski zapewniają zatrudnienie dla ponad 110 tys. osób w kraju. Udział przemysłu mięsnego i drobiowego w tworzeniu PKB Polski wynosi około 1%.
Czy to koniec dla małych firm?
W 2018 roku w branży mięsa działało 1190 firm przemysłu mięsa czerwonego i drobiowego, a oprócz tego jeszcze około 2,1 tysięcy firm mikro, zatrudniających kilka osób załogi.
Takie rozdrobnienie branży ma swoje plusy i minusy.
Z jednej strony w czasie pandemii COVID-19 może być to sytuacja korzystna, ponieważ wstrzymanie produkcji w jednym zakładzie mięsnym nie powinno wpływać na rynek krajowy, czy nawet i lokalny.
Z drugiej strony jednak mniejsze firmy mogą być nieodporne na skalę kryzysu wywołaną przez pandemię i nie utrzymać się na rynku.
COVID-19 może więc spowodować wyparcie mniejszych zakładów, większym firmom powinno się udać przetrwać.
Pandemia a liczba ubojów
Utrudniony przez pandemię eksport mięsa wieprzowego spowodował odczuwalny spadek ubojów trzody chlewnej w kraju – w I i II kwartale 2020 roku w średnich i dużych zakładach spadły one odpowiednio o 11,5 i 7,5%.
Liczba ubojów żywca wołowego nie zmieniła się znacząco, natomiast liczba ubojów drobiu wzrosła – w średnich i dużych zakładach o 3,5 i 4,4%. Mogło być to spowodowane zwiększeniem preferencji mięsa drobiowego wśród konsumentów obawiających się o swoje finanse domowe.
Zakłady przetwórcze miały szansę dostosowywać zmiany w produkcji obserwując co się dzieje na rynku.
Co dość zaskakujące, pomimo początkowego szału zakupowego nastawionego na produkty trwałe, takie jak konserwy, w II kwartale 2020 roku produkcja konserw mięsnych (poza drobiowymi) była niższa o 38% w porównaniu z tym samym okresem w 2019 roku. Można to wytłumaczyć przypuszczeniem, że zakłady miały duże zapasy konserw.
W II kwartale 2020 roku spadła również produkcja wędlin.
Jak COVID-19 wpłynął na ceny żywca?
Na ceny żywca w kraju wpłynęły w ostatnim czasie nie tylko pandemia COVID-19, ale również ASF. Pogrom powodowany przez wirusa świń w Chinach, czy późniejsze pojawienie się go w Niemczech wywarły silny wpływ na wartość żywca w kraju.
W okresie od stycznia do lipca 2020 roku przeciętna cena skupu żywca wieprzowego wynosiła 5,78 zł/kg, co było wartością o 13,6% wyższą niż w analogicznym okresie w 2019 roku. Cena trzody chlewnej w 2019 roku miała tendencję rosnącą, na co miały wpływ m.in. skok cen w kwietniu spowodowany epidemią ASF w Chinach.
W roku obecnym obserwuje się tendencję malejącą dla cen żywca wieprzowego. To bezpośredni skutek utrudnień wymiany handlowej w obrębie Unii Europejskiej oraz między UE a państwami trzecimi. Sytuacja ta niestety może się jeszcze pogorszyć.
Wykrycie wirusa świń w Niemczech we wrześniu 2020 skutkowało zakazem eksportu do Chin. Spowoduje to niewątpliwie spadek cen trzody chlewnej w całej UE – jak poważny, zależeć będzie od tego, jak Niemcy rozwiążą problem nadwyżki mięsa.
Nieco mniej poważne zmiany zaobserwowano w cenach skupu na rynku żywca drobiowego i wołowego. W okresie od stycznia do lipca 2020 roku przeciętna cena skupu drobiu wynosiła 3,58 zł/kg, co stanowiło o 7% mniej niż w tym samym okresie w roku 2019 roku. Średnia cena żywca wołowego w analogicznych okresach spadła o 1,6% i wynosiła 6,30 zł/kg. Najniższe ceny dla drobiu i żywca wołowego obserwowano na samym początku pandemii.
Potężne załamanie zaobserwowano w popycie na mięso wysokiej jakości, co było spowodowane zahamowaniem działalności hoteli i restauracji. Ten segment rynku, biorąc pod uwagę połębiający się kryzys w kraju, może być niestety najtrudniejszy do odbudowania w najbliższym czasie.
Cios dla eksportu mięsa
Obroty polskiego handlu zagranicznego mięsem wieprzowym, wołowym i drobiowym w pierwszej połowie 2020 roku zdecydowanie spadły. Eksport mięsa wieprzowego wyniósł w tym okresie 179,9 tys. ton, a więc o 28% mniej niż I połowie 2019 roku, import natomiast spadł o 7,1%.
W tym samym czasie eksport mięsa drobiowego wyniósł 697,2 ton, spadł więc o 4,9%. Spadek w imporcie był jednak znacznie poważniejszy, bo na poziomie aż 46,1%.
Sprzedaż zagraniczna wołowiny w pierwszej połowie 2020 roku wyniosła 180,4 tys, a więc o 2,9% mniej niż w tym samym okresie w 2019 roku, import natomiast spadł o 13% do wartości 9,4 tys. ton.
Niewielki spadek eksportu wołowiny wynikał w większym stopniu z afery związanej z ubojem tzw. „leżaków” na początku 2019 roku, niż z pandemii koronawirusa.
Co wybierają teraz konsumenci?
Pandemia w widoczny sposób zmieniła preferencje i zachowania konsumentów. Poważnie wpłynęła również na strukturę handlu.
Do najwyraźniejszych zmian należy m.in. ogromny wzrost popularności sektora sprzedaży internetowej żywności. Do obserwowalnych zmian należy również zwiększenie sprzedaży w małych sklepach detalicznych.
Zjawiska te, mające swój szczyt na początku pandemii, w dalszym ciągu się utrzymują.
Równocześnie zmieniły się zwyczaje żywieniowe Polaków. Według danych wynikających z badań Market Research World ponad 40% Polaków w czasie pandemii zmieniło swoją dietę. Co czwarta osoba z tej grupy ograniczyła jedzenie mięsa.
Prawdopodobnie wynika to z większego zainteresowania regularnymi i zdrowymi posiłkami, może mieć jednak związek również z ograniczaniem wydatków domowych.
Wiele z wniosków przedstawionych w analizie SGGW jest zbieżnych z wnioskami przedstawionymi przez ekspertów w czasie okrągłego stołu Belgian Meat Office, w którym wzięliśmy udział. Zachęcamy do zapoznania się: Jak pandemia wpłynęła na konsumpcję mięsa?
Na podstawie:
Mroczek, R. (2020). Rynek mięsa w Polsce w dobie koronawirusa SARS-Cov-2. Problems of World Agriculture/Problemy Rolnictwa Światowego, 20(3).

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Może zainteresuje Cię również:
Cena tuczników w Niemczech eksplodowała
Po kilku miesiącach marazmu na niemieckim rynku trzody chlew
Gobarto: Nie przerzucamy całkowitego ciężaru obecn
- Prawdą jest, że zaproponowaliśmy hodowcom współpracującym
22.02.2021 Ceny skupu tuczników i macior: polskie
Trudności z dostępnością żywca wieprzowego na krajowym rynku
Podwyżka cen tuczników w Niemczech wzmocni obserwo
- Wzrosty cen tuczników z pewnością utrzymają się w Polsce –
Na duńskiej giełdzie tuczników panuje stagnacja
Na duńskiej giełdzie tuczników bez zmian. Aktualna stawka za
Świnia została uznana za główny rezerwuar koronawi
- Kolejna – trzecia już – fala koronawirusa będzie pochodził
Tuczników jest mało i jest to towar silnie poszuki
- Skupujący tuczniki za duże partie płacą nierzadko 5,60 zł
Niewielka podwyżka, ale długo wyczekiwana. Cena tu
- Na niemieckim rynku świń rzeźnych nadal topnieje nadwyżka
Komisarz Wojciechowski widzi pozytywne sygnały na
Unijny komisarz ds. rolnictwa, Janusz Wojciechowski, wystoso
Średnia cena za tuczniki w Niemczech w 2021 roku
Markus Fiebelkorn z Duńskiego Stowarzyszenia Producentów Trz
15.02.2021 Ceny skupu tuczników i macior: jest sol
Dzisiaj odnotowaliśmy drugą z rzędu, solidną podwyżkę ceny s
Koronawirus w duńskiej rzeźni. Zakład zamknięty do
Ubojnia bydła Danish Crown w Husum stała się ogniskiem zakaż
MRiRW: Wirus może przenikać z norek na człowieka
Minister rolnictwa i rozwoju wsi Grzegorz Puda w miniony pią
Wzrost cen skupu trzody chlewnej w Niemczech to kw
Wysokie ceny paszy, ograniczenia z powodu ASF oraz Covid-19
W Niemczech rośnie presja na podwyżkę ceny tucznik
Na niemieckim rynku trzody chlewnej szybko topnieje nadwyżka
Co niszczy polskich drobiarzy? Niskie ceny żywca,
Miniony rok był najcięższym dla polskiego drobiarstwa w jego
Cena duńskich tuczników jak zamurowana
Podobnie jak na dużej giełdzie niemieckiej, również w Danii
Kiedy hodowla świń znów będzie opłacalna?
- W tym tygodniu mamy sytuację niecodzienną. Zwykle ceny tuc
Lidl płaci zakładom mięsnym za wieprzowinę 1,47 EU
Lidl w Niemczech nie zmienił cen zakupu wieprzowiny od czasu
Wołowina z Australii przyczyną pandemii COVID-19?
Naukowcy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) podtrzymali sta
Cena tuczników VEZG: Zapachniało podwyżką
Wydaje się, że na niemieckim rynku tuczników sytuacja normuj
Tucz nakładczy: Firmy przerzucają ciężar finansowa
Jedna z firm prowadzących tucz nakładczy trzody chlewnej, oc
Sieci handlowe będą zobowiązane do sprzedaży niema
W związku z trudnościami w zbycie wieprzowiny i wynikającymi
08.02.2021 Ceny skupu tuczników i macior: nadeszła
Dzisiaj na rynku skupu żywca wieprzowego wreszcie odnotowali
Większe wzrosty cen skupu są ograniczane przez moż
Handlowcy unijni narzekają na dużą konkurencję na unijnym ry
Cena skupu żywca wieprzowego najniższa od dwóch de
W odstępie ostatnich 20 lat, oprócz 2003 r. tak drastyc
Cena duńskich tuczników: od dwóch miesięcy bez zmi
Od równo dwóch miesięcy nie zmienia się cena duńskich tuczni
Żywiec wieprzowy tani jak nigdy, ale niektórzy maj
- Proszę sobie wyobrazić, że dzisiaj na przykład rolnik dost
Na niemieckim rynku tuczników powoli wraca optymiz
Likwidacja nadwyżki żywca wieprzowego w Niemczech nabiera te
Poprawia się sytuacja na niemieckim rynku trzody c
Na niemieckim rynku świń rzeźnych nadal maleje nadwyżka zwie
Grozi nam dalszy spadek rodzimej produkcji wieprzo
Od kilku już miesięcy rolnicy dopłacają coraz większe kwoty
Ile traci hodowca świń, który obecnie sprzedaje tu
Tucz świń na zakupionym prosiaku i zakupionej paszy, w momen
01.02.2021 Ceny skupu tuczników i macior: na dnie
Na krajowym rynku skupu żywca wieprzowego coś jakby drgnęło.
Europa zmaga się z nadwyżką żywca wieprzowego. W P
Niewielkie wzrosty cen skupu na krajowym rynku nie poprawiły
Koronawirus na fermie norek na Pomorzu. Ciekawe ki
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi został poinformowany 30 sty
Nutka optymizmu. Kurczy się niemiecka nadwyżka żyw
Kolejka świń oczekujących na ubój w Niemczech jest coraz kró
Chiny: Mięso z kurczaka nośnikiem koronawirusa?
Do tej pory chińskie władze „walczyły” z rzekomym nośnikiem
Wielkopolska: Tragiczna sytuacja w gospodarstwach
- W dalszym ciągu odnotowujemy dramatyczną sytuację polskich
„Korona” rolnika nie tyka
Rolnicy byli grupą zawodową, która w 2020 r. w najmniejszym
Stabilna cena duńskich tuczników
Podczas gdy na duńskim rynku warchlaka stawki rosną od począ
Dopłata do prywatnego przechowywania wieprzowiny?
- Kolejka świń oczekujących na ubój w Niemczech niestety nie
Pomoc finansowa dla hodowców świń do wygaśnięcia e
W związku ze złą sytuacja na rynku trzody chlewnej, Lubelska
Na niemieckiej giełdzie tuczników cena znów pozost
Tak jak można się było spodziewać, dziś na niemieckim VEZG s
Cena detaliczna wieprzowiny rośnie, a stawki za ży
W październiku i listopadzie ubiegłego roku cena wieprzowiny
Francja: spada produkcja wołowiny i liczba krów ml
We Francji spodziewane jest ograniczenie produkcji wołowiny
25.01.2021 Ceny skupu tuczników i macior: rynek tk
W porównaniu do ubiegłego tygodnia, średnia cena skupu żywca
Pomimo rosnących kosztów pasz, producenci tucznikó
- Podaż prosiąt skurczyła się przy rosnącym popycie. Po
Sytuacja na niemieckim rynku wieprzowiny jest nada
W ciągu ostatniego tygodnia nadwyżka świń rzeźnych w Niemcze
Cena duńskich tuczników ani drgnie
Początek roku na duńskiej giełdzie tuczników jest spokojny.
Ceny soi dobijają hodowców trzody chlewnej. W krót
- Soja potrafiła w ciągu niecałych dwóch tygodni podskoczyć
Cena niemieckich tuczników od dwóch miesięcy tkwi
Od 19 listopada 2020 r. na dużej giełdzie niemieckiej mamy d
Śmierć współmałżonka? Pomoc covidowa nie przysługu
„Pomoc dla rolników szczególnie dotkniętych COVID-19” nie pr
Dlaczego ministerstwo rolnictwa wspiera tucz hotel
- Pomoc publiczna powinna być ukierunkowana tylko dla podmio
Chiny: duże firmy kwitną dzięki ASF
Najświeższa analiza przygląda się, jak duży wpływ na ceny wi
Żywiec wieprzowy w strefie niebieskiej nawet po 0,
- Jako hodowcy trzody chlewnej jedziemy na takich oparach, ż
Coraz więcej macior trafia do rzeźni. Rolnicy mają
- Świnie w skupie kosztują mniej więcej tyle, ile płacono ro
Zasiłek opiekuńczy dla ubezpieczonego w KRUS przed
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego informuje, że 
Tucznik tani, ceny pasz rosną, a warchlaki drożeją
- Ludzie kupują warchlaka chętnie i chyba aż za dużo zważyws
18.01.2021 Ceny skupu tuczników i macior: rynek tk
Wprawdzie średnia cena skupu żywca wieprzowego jest w miarę
Ile można dokładać? Nieopłacalna hodowla świń
Kolejne tygodnie przynoszą hodowcom świń druzgocące straty.
Nadpodaż wywiera presję na ceny tuczników. W najbl
Styczeń jest zwykle trudnym miesiącem dla branży wieprzowiny
Francuski rząd blokuje sprzedaż Carrefoura. Chodzi
Kanadyjskie firmy Alimentation Couche-Tard Inc. i
Pandemia: agresywne szczury w centrach miast
W czasie lockdownu w dużych miastach na całym świecie wielu
Dania: Cena za tuczniki utrzymana
Na duńskiej giełdzie tuczników bez zmian. Ubojnie rozładowuj
Podhale pozdrawia rolników. Bunt od Bałtyku aż po
Działacze Agro Unii wsparli dzisiaj inicjatywę przedsiębiorc
Polską hodowlę świń zabija niska cena żywca. Czy p
- Cóż rzec, jest ciężko. W Niemczech kolejny tydzień bez zmi
Chiny wstrzymują import wieprzowiny z brazylijskie
Chiny zawiesiły import wieprzowiny z wiodącego zakładu Auror
Niemcy nie zmienili ceny tuczników. Nadal zmagają
Na rynku świń rzeźnych w Niemczech nadal występuje duża nadw
Bunt narasta. Rolnicy żądają wstrzymania egzekucji
Agro Unia nalega, by premier natychmiast wprowadził przepisy
Polska wołowina ma ogromny potencjał. Do sukcesu p
- Polak zjada 4 kg wołowiny rocznie - trzy razy mniej
11.01.2021 Ceny skupu tuczników i macior: podwyżki
W drugim tegorocznym kwotowaniu cen skupu żywca wieprzowego
Średnia cena skupu tuczników w UE wynosi 1,28 EUR/
Na początku roku unijny rynek trzody chlewnej notuje spadki
Sytuacja na rynku żywca wieprzowego nadal pozostaj
W pierwszym tygodniu 2021 roku nie zanotowaliśmy większych z
Czy pandemia wirusa SARS -COV-2 wpłynęła na rozwój
Media obiegły informacje o tym, że wprowadzony w październik
Marne szanse na podwyżki cen skupu tuczników
- Po przerwie świątecznej i związanymi z tym mniejszą ilości
Duński tucznik droższy od niemieckiego
Pierwsze tegoroczne notowanie cen tuczników na duńskiej gieł
Cena niemieckich tuczników najniższa od dekady
Niemcy otwierają 2021 r. z ceną tuczników z jaką zamykali ro
Chiny wstrzymały import wieprzowiny z brazylijskie
Chiny zawiesiły import wieprzowiny z brazylijskiego zakładu
04.01.2021 Ceny skupu tuczników i macior: stagnacj
Ceny skupu tuczników utknęły na dnie. Proponowane przez zakł
Holandia: Nieudana próba obarczenia hodowców świń
Szansa, że SARS-CoV-2 rozprzestrzeni się na fermach świń,
Stabilny grudzień na duńskiej giełdzie tuczników
Od początku grudnia na duńskiej giełdzie tuczników utrzymuje
VEZG: Cena tuczników utrzymana
Od 19 listopada na dużej niemieckiej giełdzie utrzymuje się
Hodowca traci na każdym sprzedanym tuczniku ok. 50
Sytuacja na krajowym rynku trzody chlewnej od wielu miesięcy
To nie był rok świni. ASF, Covid-19 i Piątka dla z
- Trudno się zgodzić z chińskim kalendarzem według którego 2
28.12.2020 Ceny skupu tuczników i macior: stawki n
Ostatnie w tym roku notowanie cen skupu żywca wieprzowego ni
Przedłużenie okresu wypłaty zasiłku opiekuńczego d
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego informuje, że 
Pomoc rządowa dla rolników jest niewystarczająca i
- Oceniając obecną sytuację w rolnictwie w kategoriach propo
Sytuacja na rynku trzody chlewnej daleka od normal
Pandemia koronawirusa spowodowała zamknięcie sektora HoReCA,
Agencja wypłaciła dotychczas 1,19 mld zł pomocy co
Trwają wypłaty pieniędzy dla gospodarstw rolnych szczególnie
Styczeń będzie lepszy dla niemieckich hodowców świ
Moce przerobowe w niemieckich rzeźniach są nadal ograniczone
Pomoc sieci handlowych niewystarczająca. Ceny tucz
Sieć handlowa Lidl spowodowała w Niemczech spore zamieszanie
Rolnicy są wzywani do zwrotu pieniędzy z tarczy an
- Od kilku dni otrzymuję telefony od różnych osób. Sam na po
Niemieccy hodowcy świń zainkasują szereg atrakcyjn
Kaufland i Lidl przekażą inicjatywie Tierwohl (ITW) 50 mln E
Niemiecka rzeźnia wypłaci rolnikom 2,5 euro premii
Niemiecki zakład ubojowy Westfleisch eG zapłaci rolniko
21.12.2020 Ceny skupu tuczników i macior: głęboki
Ten rok był niezwykle ciężki dla hodowców świń. Od marca cen
Ceny tuczników nadal bardzo niskie. Łatwiej jednak
- W kraju obserwujemy stopniowe zmniejszanie się okresu ocze
Zatrudnia 23 osoby na ZUS-ie. Otrzymał pomoc rządo
- Właśnie otrzymałem pomoc covidową na kwotę 23 800 zł.
Czy tucz nakładczy powinien być wspierany przez rz
Podlaska Izba Rolnicza na wniosek powiatowej izby w Suwałkac
Nadwyżka świń rzeźnych w Niemczech wynosi blisko 7
Za Odrą rynek trzody chlewnej nadal boryka się z ogromną nad
PIR: Do Polski jadą niemieckie tuczniki po 2,50 zł
Podlaska Izba Rolnicza zwróciła się do Głównego Lekarza Wete