Oleiste i strączkowe

W miniony czwartek odbyła się konferencja poświęcona największej w Polsce tłoczni rzepaku, którą w Kętrzynie wybuduje Orlen. – To wielki dzień dla Polski, wielki dzień dla polskiej gospodarki, ale przede wszystkim kolejny wielki dzień dla polskiego rolnictwa – ocenił nową inwestycję minister rolnictwa, Robert Telus.

Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa poinformował o możliwości ubiegania się o pomoc finansową w formie kredytów preferencyjnych dla podmiotów prowadzącego działalność w zakresie obrotu zbożami lub skupu zbóż lub obrotu materiałem siewnym roślin rolniczych lub skupu lub mrożenia owoców miękkich. A co z rzepakiem?

Zrzeszone w Polskim Stowarzyszeniu Producentów Oleju tłocznie przerobiły w I półroczu 2023 roku łącznie 1 691 tys. ton rzepaku, a więc aż o 107 tys. ton więcej w porównaniu do analogicznego okresu w 2022 roku, co łącznie z bardzo wysokim przerobem w miesiącach lipiec – grudzień 2022 roku (1 688 tys. ton) pozwoliło ustanowić nowy rekord przerobowy nasion w Polsce w ujęciu sezonowym. W sezonie 2022/2023 przerób rzepaku w zakładach członkowskich PSPO wyniósł bowiem 3 379 tys. ton tj. o 146 tys. ton więcej w porównaniu do poprzedniego sezonu 2021/2022 i o 121 tys. ton więcej w zestawieniu z dotychczas rekordowym sezonem 2020/2021.

Ukraińska produkcja i eksport rzepaku w sezonie 2022/23 uzyskała rekordowy poziom. Według wstępnych szacunków portalu branżowego APK-Inform, na rynki zagraniczne trafi 3,4 mln ton rzepaku, czyli o 26 proc. więcej niż w poprzednim sezonie. 

26 maja 2023 roku Sejm jednogłośnie uchwalił ustawę o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu. Przygotowana w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi regulacja nie tylko jednak wychodzi naprzeciw konieczności wspierania rozwoju biogazowni rolniczych, ale jest jednocześnie niezwykle ważnym aktem prawnym dla sektora biopaliw transportowych bezpośrednio powiązanego z rolnictwem.

USDA oczekuje, że światowa produkcja rzepaku będzie zbliżona do rekordowego wyniku z obecnego sezonu i wyniesie 87,1 mln ton (-0,27% - r/r). Jednocześnie o 5% powinny wzrosnąć zbiory nasion w UE.

Oczekuje się, że rolnicy w Unii Europejskiej zbiorą w tym roku 20 milionów ton rzepaku. Tak przynajmniej zakłada Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w swoich obecnych szacunkach. Jeśli prognoza się sprawdzi, będzie to największy wolumen od sezonu 2018/19. 

Produkcja rzepaku na Ukrainie może ponownie osiągnąć rekordowe poziomy. Według zaktualizowanej oceny portalu APK-Inform zbiory nasion oleistych na Ukrainie w 2023 roku mogą wynieść około 3,5-3,6 mln ton. - Pomimo 9-procentowego zmniejszenia powierzchni zasiewów rzepaku, według wstępnych prognoz powierzchnia zbiorów może wzrosnąć o 8 proc. – wyliczają analitycy APK-Inform. Zdecydowana większość zebranego rzepaku trafi na eksport. 

USDA w marcowej prognozie o blisko 7 mln ton obniżył światową produkcję nasion oleistych w sezonie 2022/23. Za marcowe cięcie produkcji i zapasów nasion oleistych odpowiada soja.

Przerób rzepaku w 2022 roku w zrzeszonych w Polskim Stowarzyszeniu Producentów Oleju tłoczniach wyniósł łącznie 3,27 mln ton pozostając praktycznie na takim samym poziomie jak w rekordowym pod tym względem 2021 roku. Utrzymanie tak dużego poziomu przerobu nasion przez krajową branżę ma szczególne znaczenie dla rolnictwa wobec wysokiej podaży surowców na rynku polskim i europejskim.

- Według danych Komisji Europejskiej, kraje Unii Europejskiej zwiększyły w tym sezonie (2022/23) aż o 47% do 4,2 mln ton import nasion rzepaku. Wywiera to presję spadkową na notowania giełdowe i ceny nasion w kraju – informuje Andrzej Bąk z Warszawskiej Giełdy Towarowej.

Według danych Komisji Europejskiej kraje UE zwiększyły w tym sezonie (2022/23) aż o 47% do 4,2 mln ton import nasion rzepaku. Wywiera to presję spadkową na notowania giełdowe i ceny nasion w kraju.

Niemiecka minister środowiska, Steffi Lemke, zapowiedziała, że wkrótce prześle do rządu propozycje wycofania kraju z wykorzystywania biopaliw pochodzących z upraw w celu osiągnięcia redukcji gazów cieplarnianych.

- Polscy rolnicy mają problem ze sprzedażą rzepaku. Tegoroczne plony to 3,6 mln ton, a import od lipca to już ponad 0,6 mln ton. Spożycie krajowe wynosi 3,2-3,3 mln ton, ale eksport jest marginalny. Na koniec sezony w magazynach będzie zalegało milion ton rzepaku – oznajmia Związek Zawodowy Rolników „Korona”.

Jak podaje portal APK-Inform, ceny ofertowe eksporterów rzepaku na Ukrainie spadają od połowy grudnia.

Polska sprowadziła od początku tego sezonu (01.07 - 18.12.2022) 617,76 tys. ton nasion rzepaku spoza Unii Europejskiej w porównaniu do tylko 137,38 tys. ton w analogicznym okresie przed rokiem.

W 2022 r. do krajów Unii Europejskiej sprowadzono znacznie mniej soi niż w roku poprzednim. Z drugiej strony import śruty sojowej pozostał stabilny.

Jak podaje unijny komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski, w okresie 24.03-08.12 2022 drastycznie wzrósł import nasion i produktów oleistych z Ukrainy. Do krajów wspólnoty ściągnięto łącznie 6 498 000 ton tych produktów, z czego Polska była największym rynkiem zbytu z wynikiem 1 763 000 t.

Jak podaje portal APK-Inform, ceny ofertowe eksporterów rzepaku na Ukrainie spadają od połowy listopada. Presję na ceny wywiera osłabienie popytu ze strony importerów, którzy zgromadzili wystarczające zapasy na średnio- i długoterminową działalność.