Bakteria zabiła tysiące świń. Jej źródłem był pracownik.

21 kwiecień 2024 08:00

Martyna Frątczak

Ludzie roznoszą bakterie, które są zabójcze dla świń. W USA i Kanadzie zaobserwowano tajemnicze epidemie, które zdziesiątkowały stada trzody chlewnej i spowodowały straty liczone w milionach dolarów. Okazało się, że powodem były bakterie zawleczone przez pracownika fermy. Niedawno patogen ten wykryto na fermach w Niemczech.

My też możemy przenosić choroby

Powszechnie wiadomo, że zwierzęta mogą być dla ludzi źródłem chorób zakaźnych. Nieco rzadziej słyszy się o tym, że również my stanowimy zagrożenie i możemy przenosić bakterie, wirusy i inne patogeny na zwierzęta. Wiedza na ten temat jest kluczowa dla skutecznej bioasekuracji. Przekonali się o tym na własnej skórze hodowcy trzody chlewnej ze Stanów Zjednoczonych i Kanady.

Bakteria Streptococcus zooepidemicus może nie wywoływać u ludzi żadnych objawów chorobowych. Okazuje się jednak, że jest zabójcza dla świń. W ostatnich latach w USA i Kanadzie spowodowała kilka lokalnych epidemii, które przyniosły straty liczone w milionach dolarów amerykańskich. Najbardziej ucierpiał na tym kanadyjski producent wieprzowiny Maple Leaf, który na ich skutek stracił tysiące zwierząt.

Ostatnio bakterie S. zooepidemicus wykryto również na jednej fermie trzody chlewnej w Niemczech, w pobliżu granicy z Holandią. To wciąż problem na niewielką skalę, ale naukowcy przestrzegają, że może się rozszerzyć i zagrożenie należy traktować poważnie. Informują rolników, w jaki sposób mogą ochronić swoje zwierzęta przed zakażeniem.

Co się wydarzyło na fermach w Kanadzie?

Masowe padnięcia świń na dwóch fermach w Kanadzie, należących do Maple Leaf, zaobserwowano w 2019 roku. Znalezienie przyczyny tych epidemii zajęło jednak aż 4 lata. Do pierwszych zgonów doszło w budynku hodowlanym. Pracownicy fermy starali się opanować chorobę zgodnie z sugestiami służb weterynaryjnych. Gdy wydawało się, że sytuacja została opanowana, loszki z tego stada wysłano do czterech budynków dla macior.

Niestety, spowodowało to rozwleczenie choroby. W ciągu miesiąca zakaziło się kolejne 10 500 macior. W niektóre dni umierały dziesiątki dojrzałych macior, lochy traciły mioty. Personel ferm był wyczerpany opieką nad chorymi zwierzętami. Chorobę próbowano opanować przez 4 lata. W tym czasie nie udało się zdiagnozować patogenu, który zabijał świnie.

Na fermach sprawdzono, wydawałoby się, wszystkie możliwe źródła zabójczych patogenów. Zbierano muchy i inne owady, badano znajdowane w budynkach gryzonie. U pracowników również przeprowadzono badania w kierunku infekcji bakteryjnej. Niczego nie udało się wykryć.

Firma poniosła ogromne szkody finansowe. Jeden z budynków hodowlanych został całkowicie wyłączony z użytku – przeprowadzono w nim trzykrotnie wyludnienie w latach 2020-23 i ponowne wprowadzenie do niego zwierząt wydawało się skazane na porażkę.

Zdrowy pracownik, który wywołał epidemię

Dopiero w zeszłym roku Maple Leaf poznał przyczynę tajemniczych epidemii. Informację na ten temat podsunęła inna firma hodująca świnie, które zaobserwowała podobną chorobę w swoich stadach. Wykryła na maseczkach pracowników bakterie S. zooepidemicus.

I rzeczywiście, okazało się, że w gospodarstwach Maple Leaf przyczyną epidemii również był ten patogen. Został zawleczony do budynków ze zwierzętami przez pracownika - nosiciela bakterii. Jak na ironię, pracownik ten był całkowicie zdrowy, bez żadnych objawów zakażenia i nie przyjmował antybiotyków od co najmniej siedmiu lat. Podobnie jak wielu pracowników fermy, od czasu do czasu „pluł lub kichał wewnątrz zagród dla zwierząt”. Po wykryciu przyczyny, chorobę udało się opanować, a budynki fermowe wróciły do użytku.

Wcześniejsze testy prowadzone na fermie nie wzięły pod uwagę bakterii S. zooepidemicus, ponieważ w momencie wybuchu epidemii nie było zatwierdzonych szybkich testów genetycznych pozwalających wykryć chorą osobę. Do rozpoznania infekcji u człowieka potrzebny był lekarz i laboratorium. Następnie należało przeprowadzić genetyczne porównanie bakterii znalezionych u człowieka z tymi wykrytymi u zwierząt, aby potwierdzić ich źródło. Na szczęście obecnie istnieją lepsze, szybsze testy pozwalające wykryć takie przypadki.

Jakie objawy u świń można zauważyć?

S. zooepidemicus to patogen, który jak dotąd wykrywany był głównie u koni. Powiązano go u nich z występowaniem poronień, a także z zapaleniem stawów u źrebiąt, zapaleniem płuc i zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Wiadomo również, że może wywoływać ciężkie zakażenia układu oddechowego u psów. Bakteria ta ogółem została wykryta u ponad 20 gatunków zwierząt. Dla większości z nich wydawała się jednak nieszkodliwa.

Do niedawna uważano, że S. zooepidemicus nie jest groźny również dla trzody chlewnej. W ciągu ostatnich 20–30 lat tylko sporadycznie pojawiały się przypadki zakażeń u świń, które wywołały objawy chorobowe. Bakteria ta nie stanowiła problemu w branży trzody chlewnej. Niestety wszystko wskazuje na to, że bakteria przeszła mutacje i stała się bardziej agresywna w stosunku do świń.

Głównym objawem choroby spowodowanej przez S. zooepidemicus u świń jest nagła śmierć. Lekarze weterynarii relacjonują, że niektóre świnie zachowywały się normalnie, a zaledwie 30 minut później znajdowano je leżące, w stanie agonalnym. Początkowo podejrzewali, że zwierzęta się czymś zatruły. Okazuje się, że zakażenie S. eepidemicus może dawać właśnie taki efekt. W momencie, gdy bakterie dostają się do krwi zwierzęcia (następuje sepsa), ich organizm gwałtownie reaguje na patogen i wpada w szok, który jest zabójczy dla samego zwierzęcia.

W przypadkach, gdy śmierć nie jest nagła, u świń mogą wystąpić takie objawy, jak wymioty, gorączka, letarg, czy objawy przypominające zapalenie płuc. Stan ten może wskazywać na szereg innych chorób, dlatego w celu potwierdzenia przyczyny infekcji konieczna jest diagnostyka laboratoryjna.

Jak ochronić zwierzęta przed bakterią?

Zagrożenie ze strony bakterii S. zooepidemicus można zmniejszyć, zaostrzając elementy bioasekuracji związane z pracownikami. Zagrożeniem dla bezpieczeństwa fermy mogą być zwłaszcza:

Pracownicy, którzy nie noszą odpowiedniej odzieży ochronnej
Pracownicy, którzy poza naszą fermą pracują w innych miejscach, w których utrzymuje się zwierzęta
Osoby, które plują, kichają, kaszlą w budynkach dla zwierząt
Pracownicy, którzy jedzą niegotowaną lub niepasteryzowaną żywność
Pracownicy, którzy niedawno podróżowali do krajów dotkniętych tą chorobą
Osoby postronne wchodzące do budynków dla zwierząt

Źródła dostępne u autorki

Autor: Martyna Frątczak

Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...