AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

To trudne słowo z tytułu – agorafobia – pochodzi ze starożytnej greki (stgr. αγοράφόβος, agora 'plac, rynek' i phobos 'strach, lęk') i oznacza lęk przed przebywaniem na otwartej przestrzeni, wyjściem z domu, wejściem do sklepu, tłumem, miejscami publicznymi, samotnym podróżowaniem, wywołany obawą przed napadem paniki i brakiem uzyskania pomocy. Tyle na ten temat Wikipedia. Okazuje się, jak pokazują badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii, że zrozumienie tego lęku może być kluczowym w odbiorze otwartych przestrzeni krajobrazu rolniczego, a w konsekwencji jego ochrony i racjonalnego użytkowania.

Koncepcja OneHealth jest inicjatywą mającą na celu promowanie wszechstronnej współpracy pomiędzy lekarzami medycyny ludzkiej, lekarzami weterynarii, naukowcami i innymi ludźmi zaangażowanymi w dyscypliny związane ze zdrowiem i środowiskiem. Dużym problem, z którym się spotyka, jest trudność w ocenie korzyści, jakie przynoszą proponowane działania. Związane jest to z bardzo dużą liczbą jednostek zaangażowanych w projekt, z których każda w określonym stopniu przyczynia się do osiąganych sukcesów.

Lepsze jutro było wczoraj – głosiły pesymistyczne napisy na murach. Ale skąd to wiadomo? Czy wiemy, jak wyglądała przeszłość i czy możemy polegać jedynie na własnej pamięci? Zdecydowanie nie! Historycy poszukują źródeł. Jednak bardzo trudno o precyzyjne dane ilościowe, zwłaszcza kiedy chcemy wypowiadać się o historii środowiska naturalnego. Rzecz jasna znajdowane są pewne wskaźniki, tzw. prozy, które nam to umożliwiają. Jednak nie ma nic lepszego niż skrupulatne zapiski wykonywane na potrzeby prac eksperymentalnych.

Początek września i koniec letnich upałów to idealna pora na wycieczki za miasto. Pieszo, rowerem, autobusem, samochodem - warto poszukać zbliżającej się jesieni na łonie przyrody.

Zwierzęta takie jak wilki i rekiny obecne są w kulturze człowieka od setek lat wspólnej historii, wzbudzając skrajne emocje, od zachwytu i fascynacji po strach i odrazę. Niepodważalnym faktem jest także to, że stanowią bardzo ważne ogniwo sieci ekologicznych zależności, wpływając na inne gatunki zwierząt i całe ekosystemy. Stąd ich olbrzymie znaczenie dla zrozumienia i promocji koncepcji OneHealth. Jednak pomimo ich ważnej roli i tego, że trudno sobie wyobrazić świat, po którym nie stąpają duże drapieżniki, ci bohaterowie bajek dla dzieci i legend, powieści oraz filmów, symbole narodów i uosobienia siły, majestatu i władzy są konsekwentnie prześladowani przez człowieka.

Miód to jeden z tradycyjnych produktów wytwarzanych przez owady, ceniony nie tylko ze względu na słodki smak i wartości odżywcze, ale wykorzystywany także w celach medycznych od ponad kilku tysięcy lat. Powstaje w wyniku szeregu reakcji biochemicznych w ciele pszczoły miodnej i następującego później dojrzewania pobranych przez owada roślinnych wydzielin zawierających ogromne ilości cukrów. 

Przypadki nowotworów są coraz częściej diagnozowane u ludzi na całym świecie, stając się jedną z głównych przyczyn prowadzących do upadku zdrowia i śmierci. Ich występowanie w sporej części jest związane ze stylem życia – niewłaściwą dietą, korzystaniem z używek oraz brakiem aktywności fizycznej. Ogromne znaczenie ma tutaj także zwiększona ekspozycja na wszechobecne zanieczyszczenia. Jednak nasz gatunek nie jest jedynym występującym w, zmienionym ludzką aktywnością, świecie. U wielu gatunków zwierząt, zwłaszcza tych żyjących blisko człowieka, zaobserwowano, podobnie jak w populacji ludzkiej, wzrost liczby przypadków nowotworów.

Turkawka Streptopelia turtur to najmniejszy i najpiękniejszy z naszych gołębi. O ile większość ludzi gołębie raczej drażnią, albo nie widzą w nich nic pięknego, to stosunek do turkawki jest zupełnie inny. Trafiła nawet na obrazki ze św. Franciszkiem i stała się symbolem poezji miłosnej. Jednak nie dlatego budzi coraz większe zainteresowanie nie tylko ornitologów, ale i polityków w Europie. Po prostu dzieje się z tym gatunkiem coś niedobrego.

Drastyczne zmniejszanie populacji ptaków krajobrazu rolniczego od ćwierćwiecza martwi ekologów, osoby zajmujące się ochroną przyrody, samych rolników dostrzegających zubożenie świata na ich polach uprawnych, a nawet urzędników samorządowych, krajowych i europejskich. Potrzebom ochrony ptaków dedykowane są badania naukowe i system dopłat. Jednak końca tragedii nie widać. Tracimy skowronki, czajki, kuropatwy, trznadle, makolągwy…

Astma jest przewlekłą chorobą układu oddechowego dotykającą obecnie 334 milionów ludzi na całym świecie, a liczba jej zdiagnozowanych przypadków stale rośnie. Pomimo stale rozwijających się metod terapii, nadal stanowi uciążliwy i nieuleczalny problem, a czynniki środowiska mające wpływ na wywołanie tej choroby ciągle nie zostały wystarczająco poznane. Jedna z ostatnich analiz, oparta na danych dotyczących prawie 50 tysięcy dzieci urodzonych w Nowej Zelandii między 1998 a 2016 rokiem, pokazuje, że maluchy mieszkające w rejonach bogatych w zieleń, charakteryzują się mniejszym ryzykiem zachorowania na astmę. Nie wydaje się jednak, żeby każdy rodzaj zieleni był korzystny dla zdrowia. Gatunki obce, zawleczone lub pielęgnowane w parkach i ogrodach, mogą być wręcz czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia tej choroby.

Celem stypendiów START jest wyróżnienie najzdolniejszych młodych uczonych i zachęcenie ich do dalszego rozwoju naukowego przez umożliwienie pełnego poświęcenia się pracy badawczej.

Kulturą i historią Zaolzia interesuję się bardzo długo, ale z gospodarką pasterską i owcami tego regionu było mi dane spotkać się jakieś cztery lata temu. Od tego czasu trwa nieustanna fascynacja tym regionem. Spotykam tam urzekające krajobrazy, historię zapisaną w murach kościołów, kopalń i fabryk, a przede wszystkim znakomitych ludzi, o których dziś nie waham się napisać: przyjaciół.

Czytelnikom, którzy uważali na lekcjach przyrody lub biologii w szkole, albo oglądali z zapartym tchem seriale przyrodnicze o Afryce, zapewne utrwalił się w głowie taki widok: bezkresna trawiasta przestrzeń, gdzieniegdzie pojedyncze drzewa, stada ssaków kopytnych, a na zebrach, antylopach i żyrafach przesiadujące ptaki.

Czy należy poznawać historię, która ponoć – przewrotnie dodaję - nigdy nikogo niczego nie nauczyła, bo i tak nic nie zdarza się dwa razy? A jednak historia nas dopada, nawet w badaniach naukowych.