AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

Wielu ornitologów zaczynało podobnie. Poszukiwanie rzadkich gatunków, wycieczki piesze i rowerowe wokół domu, pierwsze kontakty z naukowcami. Kontakty nie tylko by lepiej w metodyczny sposób gromadzić obserwacje, ale też i po to by wzajemnie stymulować i utwierdzać się we własnej pasji. Tak, wiem w przypadku obserwacji ptaków, sam obiekt jest pociągający, ale dobre towarzystwo nie zaszkodzi. Zwłaszcza gdy szlachetne i obdarzone zmysłem organizacyjnym i edukacyjnym.

Choć na co dzień zajmujemy się zwierzętami, to jesteśmy też otwarci poznawanie innych organizmów żywych, wszak potrzebne są one dla utrzymania egzystencji fauny. Szczególna radość poznania przynoszą … gry planszowe z nimi związane. Po raz kolejny, dzięki uprzejmości wydawnictwa REBEL (kliknij), na warsztat wzięliśmy grę z innej niż zoologia dziedziny biologii. Nazwa Botanik, wyjaśnia wiele i sam tytuł sugeruje, że będziemy się zajmować roślinami. 

Wiele osób jest przekonanych, że dieta oparta o produkty roślinne jest zdrowsza i bardziej przyjazna środowisku. Badania pokazują jednak, że zdrowa i „zrównoważona” dieta to taka, która zawiera zarówno komponenty zwierzęce, jak i roślinne. W poszukiwaniu najbardziej przyjaznej środowisku i etycznej żywności również nie warto opierać się na podziale na rośliny i zwierzęta.

Wielu, także obserwatorów ptaków, nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki czy nawet kubka kawy. Mała czarna pobudza i aktywizuje, pomaga w budowaniu relacji i dodaje życiu smaku. Co ma jednak wspólnego kawa z ptakami, innymi zwierzętami, czy nawet szerzej, z ochroną przyrody?

Strach jest nieodłącznym elementem naszego życia. Musimy się bać by przetrwać, bo tych co strachu nie wykazywali pożarły drapieżniki. Natomiast zbyt strachliwi umarli z głodu nie wydając potomstwa. Trzeba zatem znaleźć rozwiązania optymalne. O ile w realnym życiu każdy osobnik ryzykuje na własną rękę część zachowań dziedzicząc po rodzicach, to badacze od dawna zastanawiali się jak strach wpływa na dynamikę klasycznych i ważnych nie tylko dla ekologii, ale i np. dla epidemiologii, psychologii czy rolnictwa, układów drapieżnik – ofiara.

Wieś na naszych oczach ulega silnym przemianom. Niestety często ze szkodą dla środowiska przyrodniczego. Na przykład ptaki krajobrazu rolniczego, będące swoistym wskaźnikiem jakości całego agroekosystemu, dramatycznie zmieniają swoją liczebność. Przy tym mam wrażenie, że badający je ornitolodzy, choć wskazują na zmiany liczebności, to w poszukiwaniu przyczyn błądzą jak przysłowiowe dzieci we mgle. Nie skupiają się na całościowym obrazie, a przyglądają drobnym, często praktycznie nieistotnym z populacyjnego punktu widzenia, za to głośnym medialnie czynnikom.

- W czasie, gdy nasi parlamentarzyści mają wakacje, bociany się spotykają, łączą w większe grupy przed odlotem na zimowiska. Takie miejsca bocianich spotkań nazywamy sejmikami – wyjaśnia prof. Piotr Profus – pelargolog, co oznacza specjalistę ornitologa koncentrującego się na badaniach bocianów, z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.

Zwierzęta od wieków towarzyszą człowiekowi stanowiąc istotny element otaczającego ekosystemu Nie tylko dostarczają one żywności i surowców pochodzenia zwierzęcego, ale też ich obecność jest ważna dla zachowania różnorodności biologicznej w ekosystemie.

Historia lubi zatoczyć koło i niestety także pokazać, że naprawdę niewiele ludzi nauczyła. Dotyczy to także naszych relacji ze zwierzętami. I tymi dzikimi, i tymi hodowlanymi. Żyjemy w czasach bardzo dynamicznych zmian. Zmienia się podejście do hodowli, jak i do ochrony przyrody. Na naszych oczach odbudowanie populacji drapieżników stało się faktem. Mamy więcej rysi, niedźwiedzi i wilków. Jak sobie mają z tym faktem radzić hodowcy? Skąd czerpać wiedzę? To co było niemal codziennością dla wcześniejszych pokoleń, zostało zapomniane.

Na świecie marnowane jest rocznie około 1,3 miliarda ton żywności. Być może zamiast trafiać do kosza na śmieci i gnić, powinna być wykorzystywana jako pasza dla zwierząt gospodarskich? Przyglądamy się zagrożeniom związanym z tym pomysłem i sposobom ich rozwiązania.

Kto nie zna bociana białego Ciconia ciconia? Pytanie jest retoryczne, bo to chyba najlepiej znany gatunek ptaka w Polsce. Jest powszechnie lubiany, a nawet specjalnie przyciągany przez ludzi do gniazdowania dzięki montowaniu platform (kliknij tutaj). Wyczekiwany wiosną (kliknij tutaj), bohater wierzeń o przynoszeniu dzieci, a ostatnio także ikona programów ochrony przyrody w Europie. W trakcie trwających obecnie sianokosów w wielu miejscach można obserwować bociany jak żerują za pracującym ciągnikiem z kosiarką. Dlaczego tak się dzieję? Już dawno przypuszczano, że podczas sianokosów bociany chwytają okaleczone zwierzęta, albo wręcz zbierają zabite przez kosiarkę owady, płazy czy ssaki.

W czasie suszy szosa sucha. Łamiemy sobie język słownymi wygibasami, tymczasem to nie żart, bo upały i susza dają się we znaki stanowiąc rzeczywisty problem przyrodniczy. Wiele miejsc właśnie w tym okresie ujawnia swoje nieprzychylne strony dla dzikiej przyrody. O ile w normalnych warunkach, zwłaszcza w zielonych miejscach, ptaki całkiem dobrze sobie radzą, o tyle w zabetonowane miejsca z trudnym dostępem do wody właśnie upalne dni mogą być krytyczne dla ich losu.

To jedno z najczęściej pojawiających się pytań trafiających do zoologów. Lubimy podkreślać własną wyjątkowość i indywidualne trudności. Czy jednak tak bywa w rzeczywistości – na to pytanie odpowiedział zoolog, badający m.in. komary w miastach, prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Widzisz pudełko z azjatyckimi znaczkami i dopracowaną estetyką – wszystko to aż ciągnie myśli do japońskiego ogrodu. To gra Seikatsu. Właśnie w japońskim ogrodzie toczy się rozgrywka. Chodzi w niej o to by nasz ogród był najbogatszy pod względem ilości fauny i flory w nim zgromadzonej. Prawdziwe usprawnianie lokalnej bioróżnorodności w klimacie zen.

Gry, planszowe, ale i inne, ostatnio przebojem wdzierają się nie tylko na imprezowe stoły czy podłogi, ale i do edukacji. Stanowią już nie tylko punkt odniesienia dla graczy, gdy liczy się przede wszystkim dobra zabawa, ale są także oceniane także z innej, powiedzmy, bardziej naukowej strony. Staramy się – w Katedrze Zoologii UP w Poznaniu – przypatrywać przede wszystkim grom, które zawierają elementy zoologiczne. Jednakże, gdy trafiają się inne, z aspektami środowiskowymi, w tym rolnymi to także nie odpuszczamy. Gramy, zapisujemy uwagi, staramy się nimi dzielić z innymi.

Nawet gdy się bardzo lubi owce, to trudno nie dostrzec zalet i innych zwierząt gospodarskich. Na tych łamach wspominaliśmy już o różnych zwierzętach, w tym o kozach (kliknij). Tym razem jednak o kozach piszemy w dość, powiedzmy unikalnym, bo intelektualnym kontekście. I to nie za sprawą poprawiającego myśli wspaniałego twarożku z koziego mleka, czy pieczonej koźliny jako łechtającej podniebienie towarzyszki dobrego wina. Tylko wszystko to przez książkę, której okładkę przedstawiamy poniżej.

W Polsce mamy trzy lęgowe gatunki jaskółek: brzegówkę Riparia riparia, oknówkę Delichon urbicum i dymówkę Hirundo rustica. Te dwie ostatnie związane są z budowaniem gniazd na i wewnątrz budynków. Oknówkę łatwo rozróżnić od dymówki. Posiada wcięty ogon, skrzydła długie, zaostrzone. Upierzenie jest w zasadzie czarne z granatowym odcieniem, charakterystyczny zaś jest biały kuper, z równie białym podgardlem oraz brzuchem. W przeciwieństwie do dymówki, oknówka raczej preferuje miasta, choć i we wsiach można znaleźć kolonie tego gatunku.

Jak co roku właśnie 31 maja obchodzimy Dzień Bociana Białego, chyba najbardziej polskiego z naszych ptaków. Znany i lubiany stał się jednym z najdłużej monitorowanych gatunków na świecie. Liczebność wybranych populacji bocianów jest stale rejestrowana od blisko 100 lat.

Jeszcze parę minut i przestawiasz budzik, by pospać chwilkę dłużej. W weekend pozwalasz sobie na więcej, czasami zupełnie zapominasz o budziku i śpisz, ile dusza zapragnie. Chyba, że jesteś ptasiarzem, lubisz podglądać ptaki, a te, przynajmniej większość z nich, lubią wiosenne i letnie poranki.

Od wieków psy są towarzyszami ludzi, zapewniały ochronę, pomagały w zdobywaniu pokarmu, a nawet stawały się członkami rodzin. Są wykorzystywane przy zooterapii oraz pomagają osobom z niepełnosprawnościami jako zwierzęta asystujące. Ponadto pracując w policji czy górskim pogotowiu ratunkowym dzięki swojemu czułemu węchowi używane są w trakcie poszukiwań zaginionych lub rannych osób. Współpracując między innymi ze Strażą Graniczną, wykrywają i uniemożliwiają przewóz wielu nielegalnych obiektów, w tym zwierząt, co może ograniczyć napływ gatunków inwazyjnych na danym obszarze.