AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

Dobrze, pełna zgoda, tytuł jest troszkę dziwny i jak to mówi młodzież clickbajtowy, ale w świadomy sposób nawiązuje do sytuacji politycznej na Krymie. Czy tego chcemy czy nie, polityka miewa ogromne znaczenie dla nauki, nawet dla tak, zdawałoby się egzotycznych dziedzin oglądanych z wojennej perspektywy, jak ornitologia. Przykładem potwierdzającym jest właśnie opublikowana nasza praca na łamach czasopisma Journal of Vertebrate Biology, a dotycząca dystansów ucieczki pięknego ptaka – dzierzby czarnoczelnej Lanius minor.

Czasami kontemplując piękno świata znad kieliszka wina, zwyczajnie zapominamy, że produkcja winorośli to po prostu część rolnictwa. Rolnictwa, które podlega radykalnym zmianom, wynikającym choćby z wzrastającego poziomu chemizacji i mechanizacji. Z drugiej strony w związku z trendami konsumenckimi, moda czy werbalizowana odpowiedzialność za środowisko przyrodnicze, obok winnic intensywnie uprawianych, następuje dynamiczny rozwój upraw organicznych i biodynamicznych. Nie wiemy jednak do końca, czy te uprawy są rzeczywiście lepsze dla środowiska przyrodniczego.

Droga do zrównoważonego, przyjaznego planecie rolnictwa nie leży w eliminacji hodowli zwierząt. Rozwiązaniem może być szersze zastosowaniu wypasu bydła, owiec oraz kóz. Wiele obszarów Ziemi nie nadaje się pod uprawy. Przeżuwacze pozwalają je wykorzystać – wspierając zdrowie gleby, bioróżnorodność, i integrując produkcję roślinną ze zwierzęcą.

Cerrado to biom zwany często brazylijską sawanną jest obecnie zagrożony przez rolnictwo i procesy wylesiania. Wraz ze zmianami siedlisk w Cerrado zanikają lokalne populacje ptaków. Klasycznym przykładem jest piękna papuga – ara zwyczajna Ara ararauna.

W Polsce potwierdzono już pierwsze przypadki nowego dla naszej części świata wirusa małpiej ospy (MPXV). To pochodzący od zwierząt krewny lepiej znanego wirusa ospy prawdziwej. Skąd wziął się ten patogen i w jaki sposób można się nim zarazić? Czy czeka nas kolejna, uciążliwa pandemia?

Poszukiwania związków przyrody z wojnami prowadzą w niecodzienne zakątki. O ile Bieszczady przyrodniczo kojarzą się wspaniale, o tyle chyba tylko hobbystom znane są ich związki z wojnami. Może się jednak mylę, bo przecież pamiętając o wielkich akcjach przesiedleńczych, czy też peryferyjnemu położeniu tego pasma górskiego podejrzewalibyśmy, że gdzieś przyroda i wojna będą się wzajemnie przeplatać.

Czasami zazdrościmy Niemcom, Czechom a nawet Słowakom, ich bardzo lokalnego zakorzenienia badań przyrodniczych. Na poziomie małych ojczyzn, powiedzmy w Polsce dość pragmatycznie obejmujących teren powiatu. Często to grupy przyrodników skupione wokół lokalnych muzeów, domów kultury, specjalistycznych kół zainteresowań. Z pewna instytucjonalna otoczka. Coś, czego nam w Polsce, bardzo brakuje, zwłaszcza dobrze rozumianej instytucjonalności. Mamy za to coś innego – pasjonatów. To oni gromadzą siebie i innych, zachęcają do działania, wspólnie udostępniają informacje innym – czy to w formie tradycyjnych publikacji, czy internetowych baz danych. 

Herbata - dla niektórych napój, bez którego nie wyobrażają sobie dnia, a dla innych lekarstwo na bolące gardło, zażywane wyłącznie podczas choroby. Jedni piją, bo po prostu lubią, inni szukają w niej energii skumulowanej w teaninie, aminokwasie pobudzającym nasz organizm do działania.

Nie ma chyba bardziej znanego i lubianego ssaka niż wiewiórka, a czy właściwie precyzyjniej ujmując - wiewiórka pospolita Sciurus vulgaris, jedyny polski gatunek z rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae). Wiewiórka trafiła do pop-kultury, stając się nie tylko bohaterką bajek i wierszyków, ale także elementem logo wykorzystywanym w reklamach.

Międzynarodowy Dzień Tańca (ang. International Dance Day) – święto ustanowione w 1982 roku pod auspicjami UNESCO. Z okazji święta każdego roku inny artysta związany z tańcem przygotowuje orędzie do jego miłośników. Może po wielu informacjach dotyczących tańca jako ważnego elementu sztuki i kultury, czas na przyrodnicze nawiązania? Nim to jednak oficjalnie – mamy nadzieję – nastąpi, to my już dzisiaj wskazujemy, że taniec jest bardzo ważny także w przypadku zwierząt, w tym ptaków.

Wyobrażacie sobie, że istnieje święto ustanowione na cześć powracających z oceanu do swoich terenów lęgowych ptaków? Takie są właśnie początki powstania Światowego Dnia Pingwina, obchodzonego corocznie 25 kwietnia.

Dudek to ptasi celebryta. Znany, przynajmniej z nazwy i podziwiany, choćby za kontrastowe pomarańczowawe ubarwienie i strojny pióropusz na głowie. Kiedyś kojarzony niemalże wyłącznie z sielskim krajobrazem wierzb położonych w dolinach rzek i zbierającym pokarm na krowich czy końskich odchodach. Dziuplastych drzew coraz mniej, podobnie jak koni i luźno wypasanych krów. A jednak dudek sobie radzi i to nadzwyczaj dobrze.

Dlaczego to zając zostawia dzieciom wielkanocne prezenty? Czy jako zwierzę jest do obdarowywania w szczególny sposób przygotowany?

Z Adamem Zbyrytem i Piotrem Tryjanowskim, autorami najnowszej książki o niezmiernie ciekawym tytule: Bocian. Biografia nieautoryzowana (wyd. Paśny Buriat, Kielce 2022) specjalnie dla CenRolniczych rozmawia Stanisław Świtek.

Ptaki nie chodzą do szkoły, więc i o typowych wagarach nie ma mowy – to należy od razu podkreślić, a jednak to ciekawa gimnastyka umysłowa, jak połączyć temat 21 marca – pierwszy dzień wiosny - z innymi zagadnieniami niż tylko ciągłe pytania o to jakie gatunki już do nas dotarły, a które jeszcze do nas lecą? 21 marca to także Dzień Wagarowicza!

W 1933 roku nestor polskiej ornitologii, prof. Jan Bogumił Sokołowski, zapytywał na łamach czasopisma Ochrona Przyrody - Czy bocian w Polsce wymiera? Nie dał jasnej odpowiedzi, ponieważ nie dysponował zestawem danych porównawczych. Później, w latach 1960-1980 rzeczywiście zaobserwowano spadek liczebności populacji światowej. Jednak przez długie lata niewielu odważyłoby się twierdząco odpowiedzieć na to pytanie, wszak Polska jest postrzegana w świecie jako bociania potęga. Czy tak jest dalej?

W brazylijskiej, wydawanej w Rondonópolis (stan Mato Grosso) gazecie o swojsko i jednak nieco obciachowo, przynajmniej dla mojego pokolenia, brzmiącym tytule A TRIBUNA ukazał się wywiad, w którym namówiono mnie do paru refleksji, myślę o szerszym znaczeniu. Jako że portugalski nie jest językiem powszechnie znanym, a samy wywiad odbywał się w sposób nietypowy, mieszany po portugalsku i angielsku, to postanowiłem go przetłumaczyć na nasze krajowe potrzeby. Wywiad prowadził mój kolega dr Fabio Angeoletto, stąd jego nieco luźniejsza forma.