AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

Natura 2000 to największa na świecie sieć obszarów chronionych, zapewniająca łączność siedlisk gatunków migrujących, takich jak żuraw. Niegdyś bardzo nieliczny, obecnie gromadzi się w stadach sięgających nawet 200 000 osobników. Ptaki chętnie żerują na terenach uprawnych wokół mokradeł, powodując szkody rekompensowane sumami dochodzącymi do 400 000 euro rocznie.

Przyznaję, że z takim wyróżnieniem jednego z naszych przyjaciół i autorów dotychczas nie mieliśmy miejsca. Aż trudno cokolwiek napisać, zatem odnotujmy podstawowe fakty.

W poniedziałek, 25 listopada 2019 roku, prof. dr hab. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu otrzymał najwyższą godność akademicką, tytuł doktora honoris causa Czech University of Life Sciences. O samej Uczelni można więcej przeczytać tutaj: https://www.czu.cz/en/ i jak się dowiedzieliśmy, wkrótce zostanie tam zamieszczone sprawozdanie z uroczystości.

Przewlekła wyniszczająca choroba jeleniowatych należy do grupy śmiertelnych i nieuleczalnych chorób prionowych, wśród których znajduje się również m.in. choroba wściekłych krów. Po raz pierwszy opisana w USA w zeszłym wieku, w ostatnich latach notowana była również w Europie. Niszczy tkankę mózgową i doprowadza do kompletnego wyniszczenia organizmy reniferów, jeleni i łosi. W eksperymentach dowiedziono, że może przenieść się na owce oraz bydło, niewykluczone, że zagraża również ludziom. Co wiemy na jej temat?

Dokarmianie ptaków z wykorzystaniem celowo przygotowywanych urządzeń, karmników, korytek czy specjalnych pojemników z wodą, staje się globalnym fenomenem. Oczywiście najwidoczniejsze jest w strefie umiarkowanej półkuli północnej, obejmując swoim zasięgiem przede wszystkim Kanadę, Stany Zjednoczone i cały pas Europy zachodniej i środkowej, znacznie rzadsze jest w Azji. Wiąże się to z samym postrzeganiem ptaków, ich znaczeniem kulturowym i opiniami na ich temat.

Nietypowo mi się zebrało na refleksje z okazji Święta Niepodległości. Bardzo tropikalnie, a tropiki budzą fascynację. Podróżowanie dzisiaj stało się coraz tańsze i de facto coraz bezpieczniejsze. Oczywiście, nie warto się pchać tam, gdzie zamieszki i konflikty zbrojne, ale spokojnych miejsc wokół równika jest całkiem sporo.

O sytuacji środowiskowej w Ameryce Południowej, a szczególnie w Brazylii jest ostatnimi czasy niezwykle głośno. Podejrzewam, że niemal każdy słyszał o pożarach w lasach Amazonii, ale już pewnie znacznie mniej osób wie, że jednym z najbardziej zagrożonych biomów Ziemi jest cerrado –trawiasta formacja roślinna, czasami nazywana brazylijską sawanną.

Ochrona przyrody ciągle zaskakuje. Odbywają się w jej ramach między innymi dyskusje o tym, czy nasze domowe pupile pomagają, czy szkodzą przyrodzie? Trudno jednoznacznie w krótkim tekście przeanalizować całość tego zjawiska. Łatwiej będzie pokazać kolejne, nieoczywiste puzzle wskazujące na wielką komplikację zagadnienia.

Parę lat temu w polskiej nauce powstała idea wyłonienia Krajowych Ośrodków Wiodących – Konsorcjów Naukowych, zwanych pod akronimem KNOW. W ramach tejże idei powstał projekt “Zdrowe Zwierzę – Bezpieczna Żywność”. Jak czytamy na stronie projektu, jego powstanie było próbą lepszego zrozumienia nauk weterynaryjnych i pokrewnych w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego.

Nie żebym był jakoś uzależniony i wybierał wyłącznie rzeczy z ptasimi elementami, ale tak się dzieje, że być może na kanwie historii opisanych w książce Rozum z ptakami odlatuje (książka dostępna tutaj), że wiele ptasich i ptasiarskich rzeczy, dziwnym losem do mnie trafia: kubki, koszulki, książki, a nawet płyty CD, co nie ukrywam bardzo lubię. Tak bardzo, że z radością chciałbym podzielić się tym z innymi.

Mam wrażenie, że we współczesnych badaniach fauny krajobrazu kulturowego, zarówno rozważając sprawy związane z rolnictwem, jak i z procesami urbanizacyjnymi nieco zapominamy o procesach historycznych. Że rozważania ograniczamy do ostatnich kilkudziesięciu lat, albo jak mawiają złośliwi tylko do momentu opisanego w pracach bez problemu wyszukiwanych przez internetowe bazy danych. Tymczasem wiadomo, że historia ma swoje konsekwencje, także dla współczesnego obrazu fauny.

Do prawidłowego funkcjonowania potrzebujemy okresu intensywnej pracy, jak i wypoczynku. Czasem, wiem to bardzo dobrze po sobie, trudno jednak wzajemne relacje intensywnych badań i należnego czasu wolnego, należycie zbalansować. Jednak organizm, prędzej czy później, upomina się po swoje. Dla rolników lato to czas żniw, dla naukowców chwila wytchnienia po uniwersyteckiej dydaktyce, a zatem czas na spokojniejsze refleksje. Lektury pod przysłowiową gruszą, wycieczki rowerowe, zwiedzanie zabytków czy odwiedzanie interesujących obiektów przyrodniczych. Dla każdego coś dobrego, dla każdego coś innego!

Na początku lipca na terenie jednego z parków w Poznaniu odnaleziono nietoperza zakażonego wirusem wścieklizny. Powiatowy lekarz weterynarii natychmiast wyznaczył wokół tego miejsca 10-kilometrowy obszar zagrożony, a media rozgłosiły ostrzeżenia dla mieszkańców, w szczególności właścicieli psów i kotów.

Często się zastanawiam, dlaczego w jednych miejscach się czuję lepiej, a w innych ot tak sobie? I bynajmniej nie chodzi o to co jem czy popijam, ani nawet o spotykanych ludzi, a tylko o pewną percepcję widoków z okna czy drogi. Rzecz jasna i ludzie i produkty lokalne ze sobą zwykle dobrze współgrają, lecz jednak wiąże je razem coś jeszcze. To krajobraz.

Wydzielina kleszczy z gatunku Amblyomma americanum może powodować alergię na czerwone mięso (baraninę, cielęcinę, wieprzowinę i wołowinę). Do objawów należą obrzęk warg, gardła, trudności w oddychaniu i spadek ciśnienia krwi, w niektórych przypadkach poważnie zagrażające życiu. W Stanach Zjednoczonych notowane przypadki odkleszczowej alergii są coraz częstsze.