AGROEKOSYSTEM - ONE HEALTH - WSPÓLNE ZDROWIE

W sierpniu br. nakładem wydawnictwa Lanius/Bogucki Wydawnictwo Naukowe ukaże się książka autorów znanych z łam naszego portalu prof. Piotra Tryjanowskiego i inż. Romana Cieślara – o terapeutycznym wpływie wypoczynku wśród owiec (i pracy też!). Jako pierwsi przedstawiamy okładkę nowej książki i fragment wstępu. Z niecierpliwością wyczekujemy możliwości przeczytania całej lektury, zwłaszcza, że Autorzy rozwijają także sporo myśli wcześniej przedstawionych w dziale Agroekosystem/Ceny Rolnicze.

Paulina i Mikołaj od 2021 r. prowadzą Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt w Kościanie, specjalizujący się w udzielaniu pomocy, leczeniu i rehabilitacji dzikich zwierząt. W zeszłym roku udzielili pomocy blisko 400 osobnikom, a potrzeba jest znacznie większa.

Kolejna recenzja gry planszowej w 2023 roku dość nietypowa, bo botaniczna. Na tapetę, czy raczej na stół, wrzuciliśmy „Pachnący ogród” wydawnictwa REBEL.

Pomimo pewnych negatywnych sygnałów dotyczących trendów populacyjnych bociana białego, jedno, przynajmniej na razie jest niezmienne. Ludzie lubią opowieści o tym ptaku, wyczekują powrotu z zimowisk, śledzą relacje w mediach i chcą mu pomagać. Przesadny aktywizm ochroniarski niestety często przysłania realne problemy, ale ma spore znaczenie edukacyjne, no i w przypadku pewnych gatunków, zwłaszcza na poziomie lokalnym – bardzo dobrze działa. Oznacza to, że dostarczając ptakom karmniki, skrzynki lęgowe, podstawy pod gniazdo, możemy kształtować skład gatunkowy i stosunki ilościowe awifauny. Możemy w taki sposób podejść do bociana i pomóc w zdecydowaniu się na założenie bocianiego domostwa w konkretnym miejscu.

Przyloty bocianów do Polski budzą ogromne fascynacje, a media wręcz prześcigają się nowymi informacjami o ptakach zajmujących gniazda. Ludzie z niepokojem pytają co się bocianami dzieje, ale i donoszą o pierwszych wizytach gniazd. Dane z nadajników GPS sugerują, że mamy do czynienia z opóźnieniem i czekają nas dziwne wiosenne losy. Możliwych scenariuszy, dlaczego tak się dzieje jest całkiem sporo. Tymczasem sytuacja zamiast się klarować, zdaje się być coraz dziwniejsza.

Tak przynajmniej wnika z ruchu bocianów. Co prawda, z różnych miejsc Polski docierają sygnały, że pierwsze bociany pojawiły się już na gniazdach, jednak nie możemy mieć pewności czy to osobniki, które odleciały na zimę do Afryki. – Coraz częściej bowiem się zdarza, że bociany zimują w Polsce, są przetrzymywane w azylach dla osłabionych ptaków, a nawet przez gospodarzy na wsiach – wyjaśnia prof. Piotr Tryjanowski, zoolog i badacz bocianów z Katedry Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Są ogromne, sprytnie unikają człowieka i świetnie radzą sobie w surowym środowisku, drążąc tunele pod śniegiem. Niszczą uprawy i naturalne ekosystemy. „Super Świnie” rozprzestrzeniają się na kolejne obszary. Skąd się wzięły i dlaczego tak trudno je kontrolować?

Lubię stare wspominki, doświadczenia nestorów, pokazujące jak kiedyś wyglądała ornitologia, czy szerzej uprawianie nauki, a nawet życie. Pamięć ludzka jest ułomna, a zapiski z dawnych lat, przynajmniej co nieco pokazują. Inny świat, inne problemy.

W miniony weekend odbył się X Zjazd Grupy Badawczej Bociana Białego (GBBB). GBBB to organizacja zrzeszająca badaczy bocianów z całej Polski, zarówno profesjonalistów, jak i amatorów, współpracująca również z krajami sąsiadującymi, takimi jak Litwa, Białoruś, Ukraina, Słowacja, Czechy i Niemcy. Grupa została utworzona w 2012 roku podczas zjazdu założycielskiego w ówczesnym Instytucie Zoologii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu (UPP).

Na stanowisku archeologicznym w Starej Dongoli w Sudanie, niektóre zabytkowe budowle zostały zasiedlone przez nietoperze. W celu oceny sytuacji, w styczniu 2023 roku do ekspedycji złożonej między innymi z archeologów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, konserwatorów dzieł sztuki z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i inżynierów budowlanych z Politechniki Warszawskiej dołączyli naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Udział przyrodników w ekspedycji miał za zadanie zbadanie możliwych interakcji pomiędzy zwierzętami (w szczególności nietoperzami) a zabytkami archeologicznymi i odwiedzającymi ich ludźmi. Celem podejmowanych działań jest znalezienie rozwiązań umożliwiających pogodzenie potrzeby zabezpieczenia cennych zabytków, zapewnienia bezpieczeństwa ludziom oraz ochrony lokalnych populacji nietoperzy, które w warunkach pustynnych dysponują bardzo ograniczoną liczbą dogodnych schronień.

Gdyby specjalistom od wyceny nieruchomości zadać pytanie, ile jest ważna każda z cegieł domu, pewnie popatrzyliby na nas z nieukrywanym zdziwieniem. Jednak każda cegła jest coś warta, tak jak i użyta jako ich łącznik zaprawa, ale też stopień zużycia nieruchomości, no i jej lokalizacja. Zapewniamy jednak – co zgodnie podkreślają organizatorzy warsztatów Ekologiczne aspekty usług ekosystemowych, które przeprowadzono w dn. 26 stycznia 2023 r. na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, a przygotowanych w ramach projektu Usługi świadczone przez główne typy ekosystemów w Polsce - podejście stosowane koordynowanego przez UAM - że to nic w porównaniu z trudnościami wyceny, z jaką spotykają się przyrodnicy. No bo jak odpowiedzieć na pytanie: ile kosztuje przyroda? A ile warta jest bioróżnorodność? 

Rok 2022 zakończył się długo wyczekiwanym przez nas tytułem, czy raczej kolejnym dodatkiem do gry „Na skrzydłach: Ptaki Azji” wydawnictwa REBEL. Uważamy, że jak do tej pory to najlepiej prezentujący się dodatek to tej pozycji, pozostałe to „Ptaki Europy” oraz „Ptaki Oceanii” (trochę informacji tutaj - kliknij).

Mieszkając i pracując na nizinach zapominamy o pliszce górskiej Motacilla cinerea. A szkoda, bo to gatunek ładny, charakterystyczny, no i wbrew nazwie wcale nie ograniczony swoim zasięgiem wyłącznie do pasm górskich. Coraz częściej można ją spotkać na Pomorzu, a nawet na Ziemi Lubuskiej i w Wielkopolsce.  Chociaż dokładnie nie wiadomo czy to związane jest z ekspansją tego gatunku, czy może z lepszym rozpoznaniem ornitologicznym. Według danych Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, w latach 2013–2018 krajowa populacja lęgowa pliszki górskiej liczyła 7–10 tysięcy par.

Muszę zacząć nieco osobiście. W końcu listopada, gdy po dłuższej podróży wróciłem do pracy, na biurku czekała na mnie pięknie wydana książka. Patrzę, tytuł jak z dobrze mi wcześniej znanej ptasiej gry, po prostu Na skrzydłach. Co prawda, o jej istnieniu wiedziałem już nieco wcześniej dzięki uprzejmości jednego z kolegów. Natomiast o autorze nie wiedziałem dosłownie nic. Ale cóż, po to są szczęśliwe zbiegi okoliczności. I takiż to przypadek, albo znak (nomen omen to nazwa wydawcy książki), sprawił, że w grudniu mieliśmy z Maciejem Zdziarskim okazję spotkać się osobiście. Na pamiątkę spotkania w książce mam piękną dedykację. 

Pod koniec 2020 roku w Wielkiej Brytanii rozgorzała dyskusja, w której głównymi bohaterami stały się dwa gatunki, żmija zygzakowata Vipera berus i bażant zwyczajny Phasianus colchicus. Wszystko za sprawą artykułu opisującego niepokojący, spadkowy trend populacji tego pierwszego określony na podstawie kilkunastoletniego monitoringu prowadzonego w formule nauki obywatelskiej na 129 stanowiskach w całej Wielkiej Brytanii (Gardner i in. 2019).

Corocznie przed Sylwestrem zaczynają się debaty na temat niebezpieczeństwa fajerwerków dla zwierząt. O ile dość dobrze rozpoznano reakcje psów i kotów, o tyle informacje dotyczące ich wpływu na dzikie zwierzęta, a zwłaszcza na ptaki, miały w dużej części charakter anegdotyczny (kliknij). Tymczasem właśnie w końcu upływającego 2022 roku, opublikowano dwie bardzo interesujące prace dotyczące fajerwerków i dzikich gęsi.

Idąc wiosną przez las możemy usłyszeć głośny zadziorny śpiew, zaś zimą naszych uszu dobiegnie pewien głos zwłaszcza w pobliżu brzegu rzeki czy zbiornika wodnego. Bardzo rzadko, zwłaszcza początkujący obserwatorzy ptaków, kojarzą go ze strzyżykiem. Ptaszek malutki, w zasadzie drobna kuleczka z nieco wystającym ogonkiem, za to jaki zadziorny.

Przyznaję się kupiłem książkę patrząc na okładkę; pozytywnie oceniłem, szybko przekartkowałem zawartość, zapłaciłem i zabrałem się za czytanie. W środku książki tak jak lubię, zbiór felietonów, nienachalne obrazki, skupienie się na słowach, nie na graficznych fajerwerkach. A zacząłem czytać niemal natychmiast, na ławeczce w galerii handlowej, czekając na znajomego. Zbiór felietonów ma to do siebie, że lektura jednego z nich, stanowiącego przecież pewną całość, czasami niestety z powtórzeniami w innych miejscach książki, nie zabiera zbyt dużo cennego czasu. Można oddać się lekturze w przerwach między zakupami, wykładami dla studentów, tuż przed snem, a nawet w ustronnym miejscu. Wiem, wszystko testowałem, dobrze działa.

Jemioła, czasami z racji specyfiki swojej biologii, nazywana królewskim pasożytem rozprzestrzenia się coraz szybciej. Zajmuje nowe gatunki drzew, staje się liczna w krajobrazie rolniczym i leśnym, wywołujący tym zmartwienie leśników i ogrodników. Jednak, musimy to przyznać, to naprawdę piękna roślina, a jej masowe występowanie to kwestia ostatnich dekad.

W ubiegłym roku mieliśmy przyjemność zagrania oraz zrecenzowania gry „Łąka” wydawnictwa REBEL. Byliśmy pod wrażeniem zarówno strony wizualnej, mechaniki gry oraz samej koncepcji biwakowania przy ognisku i odkrywania przyrody. W tym roku w nasze ręce wpadł dodatek do podstawowej wersji gry, pt. „Z biegiem strumienia” i już spieszymy z recenzją.