USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Pogoda zaczyna komplikować żniwa, a to może skrócić czas potrzebny na przygotowanie pola do tradycyjnej uprawy pod rzepak. Tam, gdzie przedplony rzepaku już zebrano, warto w najbliższym czasie wykorzystać przerwę w żniwach na orki lub pobudzenie samosiewów zbóż do kiełkowania w technologiach bezorkowych. W przypadku przedplonów zbieranych niedługo przed siewem rzepaku, technologię uprawy trzeba przyspieszyć.
Rzepak nie wybacza błędów i staranna uprawa przedsiewna jest kluczowym elementem dobrego rozwoju przed zimą. Roślina ta bardzo dobrze reaguje zarówno na tradycyjną uprawę orkową, jak i dobrze wykonane uprawy bezorkowe. W technologiach bez pługa najważniejsze jest głębokie spulchnienie gleby w miejscach w których będzie rozwijał się korzeń palowy. To od jego głębokiego wzrostu zależy zdolność rośliny do pobierania składników pokarmowych, przetrwania okresów posusznych i dobrego zimowania.
Jak uprawić pole przed rzepakiem
Strategia uprawy gleby przed siewem rzepaku będzie zależała przede wszystkim od przedplonu, czasu jaki pozostał do siewu i technologii uprawy.
W przypadku najszybciej schodzącej uprawy z pól, czyli jęczmienia ozimego, warunki do starannej uprawy są najlepsze. Na wymłóconych kilka tygodni temu polach był czas na płytkie uprawy broną talerzową lub kultywatorem w celu przerwania parowania z gleby i ścierniska, oraz przyspieszenie wschodów samosiewów. Jeżeli termin żniw pozostałych zbóż przypadnie co najmniej 2 tygodnie przez planowanym siewem rzepaku, wówczas niezależnie od technologii dalszej uprawy i siewu warto wykonać podobny zabieg wzruszający glebę na 4-5 cm. Głębsze uprawy w tym momencie nie są wskazane, ponieważ niepotrzebnie przesuszą glebę.
Fot.1. Pobudzenie samosiewów do kiełkowania ułatwi dalszą ochronę chemiczną.
W przypadku technologii orkowej, przed uprawieniem ścierniska można wysiać nawozy podstawowe zaopatrujące glebę w fosfor i potas. Wykonana później orka przemieści składniki pokarmowe na całym profilu skiby, co pozwoli z nich korzystać głęboko rozwiniętym korzeniom rzepaku. Płytkie stosowanie nawozów przedsiewnie jest poważnym błędem, mającym dotkliwe konsekwencje na glebach o niskiej zasobności, lekkich, na których występujące susze uniemożliwią pobranie składników znajdujących się w wierzchniej, przesuszonej warstwie gleby. Jeżeli na polu pozostawiana była słoma, a plony wskazują, że całość zaaplikowanego azotu w ciągu sezonu wegetacyjnego została wykorzystana, wówczas warto zaaplikować nawóz azotowy, który ułatwi mineralizację resztek, bez szkody dla rosnącego później rzepaku. Zaniechanie podania około 5 kg N na tonę słomy na hektar, może spowodować czasowe, lecz całkowite wyczerpanie tego składnika z zasobów glebowych, co spowoduje głód azotowy rzepaku, znacząco wpływając na pogorszenie jego kondycji. Podany na słomę azot będzie dostępny dla roślin po obumarciu mikroorganizmów rozkładających resztki organiczne, żywiące się azotem.
Optymalnie, orka powinna być wykonana co najmniej tydzień przed siewem rzepaku. Jest to minimalny czas niezbędny do tego, aby spulchniona ziemia osiadła, a życie mikrobiologiczne zaczęło powracać do równowagi. Siew w świeżą orkę, bez głębokiego zagęszczenia może powodować w późniejszym okresie odkrywanie szyjki korzeniowej lub obrywanie się korzeni, wraz z osiadającą glebą.
Fot. 3. Jeżeli czas od orki do siewu jest krótki, niezbędne będzie zagęszczenie gleby.
W przypadku technologii bezorkowych czasu na uprawę potrzeba zdecydowanie mniej, a nierzadko praktykuje się jednoczesną uprawę i siew bezpośrednio w ściernisko. Takie rozwiązania często wymagają dwukrotnego zwalczania samosiewów zbóż, lecz pozwala dochować agrotechnicznych terminów siewu rzepaku. Zarówno całopowierzchniowe uprawy bezorkowe jak i siewy w technologii strip-till powinny zapewniać głębokie spulchnienie co najmniej 25 centymetrowej warstwy gleby i jednoczesną aplikację nawozów fosforowych i potasowych w całym przekroju profilu. Głębokie umieszczenie nawozów ma swoje zalety w postaci lepszego rozwoju korzeni za sprawą chemotropizmu, czyli podążania korzeni w kierunku składników pokarmowych.
W czasie siewu, niezależnie od technologii nasiona powinny zostać umieszczone pod 1,5-2,5 cm warstwą gleby. Płytsze siewy powinny się odbywać na glebach cięższych, wilgotnych, gdzie istnieje ryzyko zaskorupienia i trudności z przebiciem się siewek na powierzchnię. Głębiej należy umieszczać nasiona na glebach lżejszych i tam, gdzie brakuje wilgoci. Głębsze siewy polecane są także przy stosowaniu doglebowych środków odchwaszczających.
Fot. 3. Przy siewie w szerokie rzędy, obsada rzepaku musi zostać znacznie zredukowana. Niezmienna pozostaje jednak głębokość siewu, wynosząca 1,5-2,5 cm.
Gęstość siewu ma znaczenie
Częstym problemem na plantacjach rzepaku są zbyt gęste siewy. Przy obecnym stanie techniki i ochrony, siewy zakładające obsadę 50 sztuk wydają się już zbyt gęste. Mniejsza obsada to lepiej rozwinięte rośliny, które nie konkurują ze sobą o składniki pokarmowe i wodę, lepsza zdrowotność łanu i często plon lepszej jakości. Przy dobrej uprawie, normy wysiewu rzędu 35-40 roślin na metr kwadratowy to obsada, która potrafi zapewnić dobry plon, nawet po kilkunastoprocentowej redukcji obsady po zimie. Im szerszy rozstaw międzyrzędzi, tym niższa norma wysiewu powinna być stosowana. W miarę zwiększania odstępu między rzędami, spada odległość pomiędzy nasionami w rzędzie, w efekcie zwiększając konkurencję między roślinami. W standardowej rozstawie rzędów 12,5 cm i obsadzie 50 roślin/m2 , odległość miedzy roślinami w rzędzie wynosi 16 cm. Zwiększając rozstawę do 35 centymetrów, pozostawiając odsadę na poziomie 50 szt./m2 odległość miedzy sąsiednimi roślinami będzie wynosiła zaledwie 5,7 cm. Jest to stanowczo zbyt mała przestrzeń dla bujnie rosnącego i rozgałęziającego się rzepaku. Gatunek ten ma ogromne zdolności kompensacyjne i w warunkach dużej przestrzeni rozwinie wiele bocznych rozgałęzień, wydając wiele większy plon, niż kilka mniej rozwiniętych roślin.
