USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Szybki start wegetacji spowodował dynamiczny rozwój wcześnie sianych zbóż ozimych. Niektóre jęczmienie osiągają już fazę pierwszego kolanka, jednak przeprowadzenie zabiegu skracania w panujących warunkach pogodowych przyniosłoby więcej strat niż pożytku. Do bezpiecznego zastosowania regulatorów sama faza rozwoju to za mało.
Wegetacja w wielu miejscach trwa od miesiąca, a rozwój zbóż wciąż postępuje. Jęczmienie ozime jako pierwsze zmieniły swój pokrój pędów na wniesiony, co zwiastuje fazę strzelania w pęd. Niekiedy na najstarszych pędach można obserwować już oderwanie pierwszego kolanka od węzła krzewienia, co jest zwyczajową fazą na przeprowadzenie zabiegu regulacji łanu. Jest to ważny element agrotechniki uprawy, który chroni przed wyleganiem zbóż. Stosowanie regulatorów wzrostu powoduje szereg zmian hormonalnych w roślinie, dlatego staje się ona wrażliwa na niesprzyjające warunki otoczenia.
Po co skraca się zboża
Skracanie to potoczna nazwa zabiegu regulacji łanu, polegającego na wyrównaniu wysokości pędów kłosonośnych różnych rzędów, pogrubieniu tkanki pędów oraz spowolnieniu wzrostu pędów na długość. Wszystkie te efekty regulacji łanu mają znaczenie w zmniejszeniu ryzyka wylegania zbóż oraz wyrównaniu dojrzewania na skutek poprawy dostępu słońca do wszystkich kłosów. Taki zabieg w zbożach ozimych najczęściej przeprowadza się jeden, a w intensywnie prowadzonych plantacjach dwa. Pierwszy ma miejsce w okresie najintensywniejszego wzrostu pędów na długość, który przypada na fazę pierwszego kolanka. Drugi zabieg to tak zwane skracanie dokłosia, czyli ograniczanie wzrostu części podkłosowej pędu, które przeprowadza się w fazie liścia flagowego. Dobrze wyregulowane łany odwdzięczają się także lepszym plonowaniem, z powodu przekierowania asymilatów do rozwoju ziaren, zamiast zużywać je na budowanie tkanek pędów.
Fot.1. Regulacja łanu zbóż pogrubia źdźbło i ogranicza wyleganie.
Warunki do zabiegu regulacji
Zabieg skracania ma sens tylko wtedy, gdy rośliny intensywnie rosną, ponieważ wywołane zahamowanie wzrostu trwa zwykle dość krótko, i nie da się go wykonać na zapas, lub skrócić tego co już urosło. W kwestii intensywnego wzrostu ma znaczenie nie tylko faza, w której znajduje się roślina, ale także warunki jakie panują na polu. Słoneczna i ciepła aura to czynniki, w których rośliny dynamicznie się rozwijają, dlatego to w takim czasie, po osiągnięciu przez rośliny fazy pierwszego kolanka powinno się wykonywać zabieg. Pomimo tego, że już teraz rośliny na niektórych plantacjach osiągnęły wymaganą fazę, to dość chłodne noce, nie determinują szybkiego wzrostu, a występujące przymrozki całkowicie wykluczają możliwość wykonania zabiegu skracania. Aby rośliny nie zostały uszkodzone przeprowadzonym zabiegiem regulacji, zarówno kilka dni przed jak i kilka dni po skracaniu nie mogą wystąpić spadki temperatury poniżej zera. W takich sytuacja pojawi się fitotoksyczności, a roślina reaguje spadkiem plonowania. Z tego powodu lepiej opóźnić zabieg niż próbować wykonać go w nieodpowiednich warunkach. Dodatkowo większość substancji przeznaczonych do regulacji łanu potrzebuje bezpośredniego nasłonecznienia, aby wykazać się efektem równego łanu. Zastosowanie chlorku chloromekwatu, chlorku mepikwatu czy trineksapaku etylu w pochmurną pogodę może poskutkować „postrzelanym” łanem, gdzie rośliny będą miały niejednakową wysokość. Substancją, która nie wymaga bezpośrednie nasłonecznienia jest proheksadion wapnia, jednak pełny efekt działania również jest widoczny przy słonecznej aurze.
Fot.2. Regulację łanu należy przeprowadzać, gdy pierwsze kolanko na głównym pędzie jest co najmniej 1 centymetr nad węzłem krzewienia. Na fotografii ta odległość wynosi 7mm, więc jest jeszcze za wcześnie na zabieg skracania.
Czym regulować łany zbóż ozimych
Do regulacji zbóż dostępne jest 5 substancji aktywnych, z czego 4 są odpowiednie do stosowania w pierwszym zabiegu. Chlorek chloromekwatu znany jako CCC jest przydatny także jeszcze przed zabiegiem T1, w celu dokrzewienia zbóż przed fazą strzelania w źdzło. Jako substację regulującą łan, stosuje się podobnie jak pozostałe retardanty - chlorek mepikwatu, trineksapak etylu i proheksadion wapnia. Regulacja powinna być przeprowadzana w temperaturze powyżej 10°C w ilości zależnej od kondycji roślin i warunków otoczenia. Wyższe dawki stosuje się przy warunkach stymulujących rośliny do wzrostu, czyli wysoka wilgotność gleby i wysokie temperatury. Wówczas można zastosować 1,5-2,0 litra na hektar środków zawierających 750 g/l CCC np. Stabilan 750 SL lub Cycocel 750 SL. Przy gorszych warunkach wilgotnościowych należy zmniejszyć dawkę do ok. 1,0 l/ha. Co warto wiedzieć, jęczmień nie reaguje na stosowanie chlorku chloromekwatu, dlatego do jego skracania w zabiegu T1 należy używać trineksapak etylu lub proheksadion wapnia. Dla odmian skłonnych do wylegania należy stosować 0,3-0,4 l/ha produktu zawierającego 250 g/l trineksapaku etylu w np. Moddus 250 EC czy Windsar 250 EC, lub odpowiadającą ilość substancji czynnej w produktach o niższym stężeniu. Trineksapak podobnie jak CCC należy stosować na intensywnie rosnące rośliny, w temperaturze 10-20°C kiedy kilka następnych dni będzie słoneczne. Proheksadion wapnia obecnie występuje w produktach łącznie z trineksapakiem etylu lub chlorkiem mepikwatu. Z tego powodu są to produkty kompletne, pozwalające na dwukierunkową regulację łanu, mniej zależną od panującej aury. Dni pochmurne, ale ciepłe również sprzyjają dynamicznemu wzrostowi zbóż, a zastosowanie przy takiej pogodzie proheksadionu wapnia lepiej niż inne substancje zaowocuje skutecznością działania regulującego.
Fot.3. Zabieg skracania należy wykonywać w bezchmurne ciepłe dni bez przymrozków.
