USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
W Stanach Zjednoczonych przypadki wysoce zjadliwej grypy ptaków potwierdzono u człowieka oraz kilku gatunków dzikich ssaków – w tym lisów, skunksów, wydr i fok. Choroba masowo wykrywana jest w całym kraju u drobiu i dzikiego ptactwa. Czy to początek nowej pandemii?
Wirus grypy ptaków u człowieka, lisów i fok
Tej wiosny i lata w Stanach Zjednoczonych wykryto przypadki grypy ptaków u człowieka oraz nietypowych gatunków zwierząt. W kwietniu tego roku w stanie Kolorado wykryto pierwszy w USA przypadek HPAI u człowieka. Osoba ta miała bezpośredni kontakt z drobiem – brała udział w uboju drobiu podejrzanego o zakażenie wirusem grypy ptaków H5N1. Objawy były dość łagodne i ustąpiły po izolacji i podaniu leku przeciwwirusowego.
Na początku kwietnia w trzech różnych hrabstwach w stanie Michigan znaleziono trzy młode lisy, które wykazywały nietypowe objawy - trzęsły się i chodziły w kółko. U wszystkich trzech potwierdzono zakażenie wysoko zjadliwym wirusem grypy ptaków (HPAI). Wirus okazał się u nich śmiertelny. Przypadek grypy ptaków odnotowano u jeszcze jednego lisa, który przeżył zakażenie. W stanie Michigan wykryto kilkadziesiąt przypadków wirusa u dzikich ptaków, co pokazuje że patogen intensywnie krąży w środowisku. Fakt, że stwierdzono go u ssaków jest bardzo niepokojący.
Od czerwca do września tego roku na plażach u wybrzeża stanu Maine obserwowano makabryczny widok. Na brzeg regularnie wpływały ciała chorych lub martwych fok. Łącznie odnotowano ponad 280 wyrzuconych na brzeg zwierząt. W testach wykazano, że niektóre foki były zakażone wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków. W stanie Maine od lutego 2022 roku wirusa stwierdzono również u niemal 90 różnych gatunków dzikich ptaków, a ponadto u 8 gatunków mięsożernych ssaków, w tym lisów, rysi, skunksów i wydr.
Problem z grypą ptaków się nasila
Sporym problemem jest kiepska bioaskuracja na wielu fermach drobiu w Stanach Zjednoczonych (jak zresztą również w niektórych gospodarstwach w Europie). Przemysłowy chów drobiu zawsze wiąże się z pewnym odsetkiem upadków ptaków. Niestety często ich zwłoki trafiają do słabo zabezpieczonych pojemników na terenie fermy. Mają do nich dostęp dzikie zwierzęta, a często również osoby postronne. Jeśli ptaki były zakażone wirusem grypy ptaków, w ten sposób zyskuje on znakomitą szansę na rozwleczenie się na kolejne fermy, a nawet przeskoczenie na nowego gospodarza.
Obecnie na świecie obserwuje się szczególnie fatalny sezon grypy ptaków. Od stycznia 2022 w USA odnotowano 492 ognisk i przypadków wirusa u drobiu i dzikich ptaków, w 40 stanach rozrzuconych w różnych częściach kraju. Sytuacja w Europie również wygląda źle, o czym więcej pisaliśmy tutaj: Rekordowa liczba ognisk ptasiej grypy w Europie. Polska zagrożona.
Amerykańskie Centra Kontroli i Prewencji Chorób (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) póki co uważają, że grypa ptaków stanowi niewielkie zagrożenie dla zdrowia publicznego. Monitoring wirusa został jednak wzmożony. W Europie w okresie od marca do czerwca 2022 nie odnotowano żadnych przypadków grypy ptaków u ludzi lub innych gatunków ssaków (według danych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, EFSA). Może to jednak wynikać po prostu z mało intensywnego monitoringu choroby w ich populacjach.
Znajduje sposoby, aby nas zakazić
Zazwyczaj wirus grypy ptaków nie jest w stanie przeniknąć do komórek ciała człowieka lub innych, nieptasich gatunków. Niestety wirusy grypy łatwo mutują, zyskując dzięki temu możliwość zakażania nowych gospodarzy. Wirusy grypy są plastyczne, stanowią dużą i bardzo różnorodną grupę patogenów. Grypa ptaków wywoływana jest przez różne szczepy wirusa grypy typu A, pokrewnych do odmian typowo występujących u ludzi i innych gatunków (typu B i C).
Obecnie wyróżnia się ponad 140 szczepów wirusa grypy ptaków. Większość z nich zaliczana jest do łagodnych odmian o niskiej zjadliwości (ang. Low Pathogenic Avian Influenza, LPAI). Za najgroźniejsze uznaje się szczepy podtypów H5 i H7 – o wysokiej zjadliwości (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza, HPAI). Prawdopodobnie wyewoluowały one na przemysłowych fermach drobiu w Azji, gdzie sprzyjało temu duże zagęszczenie ptaków. Początkowo uważano, że nie stanowią żadnego ryzyka dla człowieka.
Jednak w 1997 roku w Hongkongu zmieniono zdanie, po tym jak 18 osób zachorowało na grypę ptaków. 6 z nich zmarło. Przed szerszym rozprzestrzenieniem choroby uchroniło nas to, że wirus wydawał się niezdolny do przeskakiwania z człowieka na człowieka. Epidemię zakończono ubijając wszystkie udomowione ptaki w mieście - w sumie 1,5 miliona.
Przez ostatnie lata obserwowano wyłącznie pojedyncze przypadki wirusów grypy ptaków u ludzi, w większości niezjadliwych szczepów. Pokazuje to mimo wszystko, że istnieje „furtka” dla tych patogenów, pozwalająca im zaatakować organizm człowieka. Wirus przez mutacje może również nabyć umiejętność przenoszenia się między ludźmi – przypadki takie notowano już dla niezjadliwych szczepów. Chociaż więc jeszcze nie ma powodów do niepokoju, powinniśmy trzymać rękę na pulsie i uważnie monitorować wirusy grypy ptaków w środowisku i na fermach.
Problemem nie są tylko dzikie zwierzęta
Właściwie każda pandemia wirusowa odnotowana od początku XX wieku jest wynikiem przeskoczenia patogenu z innego gatunku zwierzęcia na człowieka. SARS-CoV-2 przeniósł się na ludzi prawdopodobnie na targach dzikich zwierząt w Wuhan w Chinach. W odpowiedzi mocnym restrykcjom w Chinach i wielu innych państwach poddano praktyki handlu, sprzedażu i konsumpcji dzikich zwierząt. To bardzo ważny krok, jednak nie rozwiązuje całkowicie problemu. Tak naprawdę światowy handel dziką fauną i florą jest odpowiedzialny tylko za niewielki ułamek epidemii chorób. Większe zagrożenie przeskoku wirusów zwierząt na człowieka wiąże się z komercyjną, „przemysłową”, hodowlą zwierząt.
Nie powinnyśmy więc bagatelizować ryzyka. Bardzo możliwe że tuż pod naszym nosem wykluwa się kolejna pandemia. Jak fatalna może być w skutkach udowodnił COVID-19. Szczególny nacisk powinno się położyć na bioasekurację gospodarstw utrzymujących drób. Priorytetami powinna być ochrona pracowników ferm przed możliwością zakażenia, poprawne zabezpieczanie i utylizacja zwłok drobiu, oraz izolacja ferm przed dostępem dzikich ptaków i innych zwierząt.
Jedna z najgorszych pandemii w historii w 1918 roku spowodowana była przez szczep wirusa grypy nazywany „hiszpanką”. Ponad 500 milionów ludzi zostało zakażonych z czego 50 milionów umarło. Szacuje się, że dzisiaj, w znacznie bardziej zaludnionym świecie, wirus zabiłby 200 milionów ludzi. Niektórzy wirusolodzy uważają, że pademia ta mogła zacząć się na fermie ptaków w stanie Kansas w USA, w pobliżu bazy wojskowej, z której żołnierze pomogli rozwlec wirusa na cały świat. Debata wciąż trwa, czy wirus w 1918 roku faktycznie pochodził od ptaków. Wiemy jednak na pewno, że dwie kolejne pandemie grypy - w 1957 i 1968 r. – z których każda zabiła co najmniej milion osób – były wynikiem wymiany genów między wirusami grypy ptaków i człowieka.
Na podstawie:
The New Republic
CDC
EFSA
NOAA Fisheries
