USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
W nowej serii artykułów przyjrzymy się ciekawym, mało znanym rasom zwierząt gospodarskich. Zasługują na uwagę ze względu na cenną genetykę i unikalne cechy. Rodzime rasy świń oferują aromatyczne, soczyste mięso, jakiego trudno się doszukać u czysto komercyjnych odmian. Są wytrzymałe, świetnie przystosowane do niekorzystnych warunków klimatycznych – i mają nietypowy wygląd.
Coraz większe zainteresowanie lokalnymi rasami
Intensywna produkcja trzody chlewnej doprowadziła do rozpowszechnienia na całym globie kilku komercyjnych ras świń o optymalnych wskaźnikach wykorzystania paszy i efektywnych przyrostach masy ciała. Są dobrze przystosowane do wielkoskalowej, przemysłowej hodowli. Niestety z wysokim FCR i szybkim wzrostem nie zawsze wiąże się dobra jakość i smak wieprzowiny. Nadmierna popularność komercyjnych ras sprawiła, że niemal wszystkie produkty wieprzowe trafiające do sklepów smakują tak samo.
Ciężko jest znaleźć mięso pochodzące od innych ras świń, różniące się smakiem i właściwościami. Naprawdę aromatyczne, soczyste mięso oferuje wiele wiekowych, lokalnych ras świń. Rozpowszechnienie komercyjnych ras doprowadziło je niemal na skraj wymarcia. Powoli ich sytuacja się jednak poprawia. Rodzime rasy w wielu państwach zostały objęte programami ochrony, a konsumenci są coraz bardziej zainteresowani ich niezwykłym, swojsko smakującym mięsem.
Atrakcyjności produktom z lokalnych ras dodaje tradycyjny sposób ich hodowli. Wiele rodzimych ras utrzymywanych jest w ekstensywnym systemie chowu z wolnym wybiegiem, z którym często wiążą się tradycyjne rozwiązania i specjalna dieta. Dobrostan zwierząt jest zazwyczaj o wiele wyższy niż w systemach intensywnych. Produkty z lokalnych ras utrzymywanych w tym systemie uznawane są jako produkty premium.
Co istotne, niektóre rodzime rasy mogą być hodowane wyłącznie w kraju swojego pochodzenia, a wyrób tradycyjnych produktów z ich mięsa wiąże się z poważnymi obostrzeniami. Przykładem jest świnia iberyjska, wypasana w gajach dębowych, o ciemnym, unikalnym mięsie, ekskluzywna dla Hiszpanii i Portugalii. Wiele innych ras może być jednak dowolnie wprowadzanych przez hodowców na całym świecie. Jeśli interesuje nas ich profesjonalny chów, warto wcześniej sprawdzić, czy znajdziemy w danym kraju rynek na mięso danej rasy i możliwość jego przetwarzania.
Poniżej przedstawiamy najciekawsze, nietypowe rasy świń, idealnie nadające się do chowu w systemie wolnowybiegowym. Wszystkie mają długą historię i wysoką jakość mięsa. Aby ich unikalna genetyka przetrwała, ważne jest rozpowszechnianie wiedzy na ich temat, zainteresowanie hodowców i konsumentów. W pierwszym artykule z serii przyjrzymy się rasom pochodzącym z różnych części świata. W kolejnym zostaną przedstawione nasze rodzime rasy.
Mangalica
To zyskująca na popularności, wyhodowana w Węgrzech w XIX wieku rasa typu smalcowego. Słonina, boczek i salami z mangalicy są w Europie niezwykle cenionymi produktami. Chrakterystyczną cechą rasy jest bujna, wełnista szczecina. Świnie mangalica mają krzepką budowę ciała i krótkie nogi, miękkie uszy i krótki, zadarty pysk. Jest to rasa wolnorosnąca. Jej mięso ma ciemną barwę, jest soczyste i słodkie w smaku.
Źródło: Kicsinyul / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia
Berkshire
Rasa ta została wyhodowana w obszarze Berkshire w Anglii przeszło 200 lat temu. Głównym składnikiem jej diety były tam produkty uboczne z londyńskich mleczarni, browarów i gorzelni. Świnie tej rasy są średniej wielkości, czarnej barwy, z białym pyskiem, koniuszkami kończyn i ogona, oraz plamkami na głowie. Czasami barki i plecy są również białe. Berkshire ma zgrabne proporcje ciała, małe, stojące uszy i krótki, wypukły ryj. Świnie tej rasy są bardzo wytrzymałe i szybko dojrzewają. Ich usposobienie jest spokojne. Słyną z soczystego, marmurkowanego, aromatycznego mięsa, o subtelnie wędzonym, słodkim smaku. Jest ono szczególnie popularne wśród japońskich szefów kuchni.
Źródło: Evelyn Simak / Berkshire pigs / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia
Choctaw
Choctaw to krytycznie zagrożona wyginięciem rasa typu smalcowego – obecnie jej liczebność szacuje się na około 100 osobników. Wywodzi się od świń przywiezionych do Ameryki Północnej przez wczesnych hiszpańskich odkrywców w XVI wieku. Choctaw ma kilka nietypowych cech. Palce ich kończyn zazwyczaj są zrośnięte, tworząc pojedynczą racicę, a po obu stronach jej szyi występują mięsiste korale. Świnie tej rasy są stosunkowo niewielkie, silnie zbudowane, barwy czarnej, czasem z białymi znaczeniami i dość długą szczeciną. Rasa Choctaw obecnie jest bardzo ciężko dostępna dla zainteresowanych hodowców świń, trwa jednak intensywny program jej odbudowy. Ta ciekawa rasa zdecydowanie warta jest zachowania.
Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wild_Pig_KSC02pd0873.jpg
Gloucestershire Old Spots
Pochodzi z Gloucestershire w Anglii, gdzie kiedyś była znana jako świnia trzymana w sadach, gdzie żywiona była głównie opadłymi jabłkami. Świnie gloucestershire są duże, przeważnie białej barwy z kilkoma czarnymi plamami. Mają ogromne, ścięte, opadające na ryj uszy i długi, lekko wygięty grzbiet. Rasa ta jest bardzo wytrzymała i o łagodnym usposobieniu, łatwa w obsłudze. Produkuje słodką, dobrze marmurkowaną, wyjątkowo aromatyczną, lekko orzechową wieprzowinę. Rasa ta jest tradycyjnie hodowana przez brytyjską rodzinę królewską.
Źródło: Amanda Slater from Coventry, England / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia
Świnia gwinejska
Świnie rasy gwinejskiej (gwinea hog) przez ponad 200 lat były nieodłącznym elementem przydomowych hodowli w południowo-wschodniej Ameryce. Dzisiaj jest znacznie rzadziej spotykana. Świnie gwinejskie są barwy czerwonej, czasami czarnej, z włochatą szczeciną, wyprostowanymi uszami i kędzierzawym ogonem. Jako rasa typu smalcowego ma tendencję do gromadzenia zbyt dużej ilości tłuszczu przy zbyt intensywnym żywieniu. Najlepiej nadaje się do chowu na pastwiskach. Słynie z niezwykle smacznej wieprzowiny.
Źródło: Drew Avery / CC BY 2.00 / Wikimedia
Kunekune
Niewielkie świnie rasy kunekune zyskują ostatnio na popularności jako zwierzątka domowe, traktowane na równi z psem lub kotem. Ich pierwotnym przeznaczeniem jest mimo wszystko nadal tucz. Mięso świń tej rasy jest ładnie marmukowane, aromatyczne i soczyste. Rasa kunekune wywodzi się z Nowej Zelandii, gdzie została sprowadzona na początku XIX wieku przez wielorybników i handlarzy. Hodowana była przez Maorysów, a jej nazwa w rzeczywistości oznacza „gruby i okrągły”. Świnie kunekune są różnej barwy, mają krótkie nogi i pyski oraz półskośne lub stojące uszy. To bardzo wytrzymała i przyjemna w obsłudze rasa.
Świnia z wyspy Ossabaw
Świnie tej rasy pochodzą od zwierząt, które hiszpańscy odkrywcy zostawili na należącej obecnie do Stanów zjednoczonych wyspie Ossabaw niemal 400 lat temu. Przez lata zwierzęta nie krzyżowały się z żadną inną rasą świń, przez co zachowały swój pierwotny wygląd. Świnie z wyspy Ossabaw są niewielkie, osiągające wagę do 90 kg. Występują w szerokiej gamie ubarwienia, najczęściej są czarne lub cętkowane. Mają długie pyski, stojące uszy i grubą sierść. Ich unikalna genetyka przystosowała je do zmiennych warunków środowiska. Gdy pożywienia jest pod dostatkiem szybko przybierają na wadze i gromadzą duże ilości tłuszczu, gdy jednak jedzenia zaczyna brakować efektywnie wykorzystują zgromadzone zapasy. To bardzo wytrzymała, przyjaźnie usposobiona rasa, świetnie radząca sobie na pastwiskach. Jej wieprzowina jest czerwono ubarwiona, o pikantnym smaku, ceniona przez wielu szefów kuchni.
Źródło: Carly & Art from Washington, DC / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia
Wielka czarna angielska
Świnie tej rasy były niezwykle popularne na początku XIX wieku w angielskich hrabstwach Devonshire i Kornwalii. Wielka czarna angielska osiąga duże rozmiary, ma czarno ubarwioną sierść i szarą skórę. Jej pysk jest średniej długości, a uszy ścięte, duże, opadające na pysk. Rasa ta jest bardzo wytrzymała, o spokojnym temperamencie. Słynie z efektywnego przetwarzania paszy na marmurkową, wysokiej jakości wieprzowinę.
Źródło: Keith Evans / Large Black Pigs / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia
Yorkshire
Dokładne pochodzenie rasy yorkshire nie jest znane, ale na początku wieku XIX wieku była już dość popularna w Wielkiej Brytanii, gdzie nazywano ją wielką białą. To duża, dobrze umięśniona rasa. Pierwsi hodowcy często tuczyli świnie yorkshire do gigantycznych rozmiarów – jedno ze źródeł podaje, że rekordowy knur osiągnął wagę 605 kg. Świnie tej rasy gromadzą niewielkie ilości słoniny, dając duże ilości chudej, smacznej wieprzowiny.
Źródło: Mark Peters from Baltimore, USA / CC BY 2.0 / Wikimedia
Tamworth
Świnie tej rasy wywodzą się z pierwotnych odmian hodowanych w średniowieczu w Wielkiej Brytanii, w czasach, gdy jeszcze oficjalnie nie rozróżnianio ras. Nazwa rasy pochodzi od miasta Tamworth w Staffordshire. Świnie tamworth są średniej wielkości, dość smukłe, o długim tułowiu i nogach. Mają czerwonawą barwę, wyprostowane uszy i długie ryje. To bardzo inteligentne, pełne energii i aktywne zwierzęta, które nie znoszą dobrze zamknięcia. Świetnie radzą sobie na wolnym wybiegu. Ich wołowina jest marmurkowa, soczysta i chuda.
Źródło: Caroline Ford / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia
Źródła:
Native Pig and Chicken Breed Database
Hobby Farms
Zdjęcie we wstępie: rasa mangalica
Joachim Kohler Bremen / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia
