USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Co zrobić gdy zakupiony towar, pomimo zapewnień sprzedawcy, zawiera wady lub nie nadaje się do użytkowania? Możliwe jest zareklamowanie produktu na podstawie przepisów o rękojmi lub gwarancji. Istnieje możliwość zgłoszenia roszczeń zarówno w przypadku gdy towar zakupiono w celu prowadzenia działalności rolniczej, jak i na użytek osobisty. Rolnik jest traktowany jako konsument wyłącznie gdy nabywa towar na cele niezwiązane bezpośrednio z jego działalnością gospodarczą lub gdy prowadzi gospodarstwo rolne w celu samozaopatrzenia.
Rękojmia
Na gruncie obowiązujących przepisów Sprzedawca jest odpowiedzialny względem Kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę fizyczną lub prawną (rękojmia).
Wada fizyczna
Wada fizyczna towaru oznacza, iż:
1) rzecz nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w Umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2) nie ma właściwości, o których istnieniu Sprzedawca zapewnił Kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3) nie nadaje się do celu, o którym Kupujący poinformował Sprzedawcę przy zawarciu Umowy, a Sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4) została Kupującemu wydana w stanie niezupełnym (pod którym to pojęciem należy rozumieć brak części składowych, części zapasowych, wymaganych certyfikatów, atestów, informacji, a przy rzeczach niebezpiecznych – brak pouczeń i ostrzeżeń, braki ilościowe, wadliwość opakowania, jak i wydanie sfałszowanych dokumentów).
Dla stwierdzenia istnienia wady fizycznej decydujące znaczenie ma przede wszystkim kryterium funkcjonalne, obejmujące przeznaczenie rzeczy i jej użyteczność!
Wada rzeczy powstaje także w przypadku nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia przez Sprzedającego. Wówczas Kupujący ma prawo żądania od Sprzedawcy demontażu i ponownego zamontowania rzeczy po dokonaniu wymiany na wolną od wad lub usunięciu wady. W razie niewykonania, Kupujący może powyższe czynności wykonać na koszt i niebezpieczeństwo Sprzedawcy (który jednak może odmówić dokonania wymienionych wyżej czynności, jeśli ich koszt przewyższa cenę sprzedaży). Jeśli jednak Kupujący pomimo prawidłowej instrukcji dokonał nieprawidłowego zastosowania produktu, Sprzedawca nie odpowiada za powstałą wadę. Dodatkowe uprawnienia w przypadku gdy Kupującym jest konsument zawiera art. 5611§ 3 Kodeksu cywilnego. Rękojmia dotyczy także rzeczy używanych, z wyłączeniem odpowiedzialności za zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy, które są normalnym następstwem jej prawidłowego używania.
Zdjęcie 2 - Sprzedawca odpowiada za wady jawne, jak i ukryte.
Zgłoszenie wady
Przy sprzedaży między przedsiębiorcami (a więc także w stosunkach przedsiębiorca - rolnik) Kupujący traci uprawnienia z tytułu rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomił niezwłocznie Sprzedawcy o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomił Sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Zgodnie z art. 563 § 2 Kodeksu cywilnego do zachowania powyższego terminu wystarczy wysłanie przed jego upływem zawiadomienia o wadzie. Kwestię zwłoki Sprzedawcy w odbiorze rzeczy reguluje art. 567 Kodeksu cywilnego.
Odpowiedzialność Sprzedającego za wady
Sprzedawca ponosi odpowiedzialność z tytuły rękojmi za wady fizyczne nawet gdy Kupujący nie zachował terminu do zbadania rzeczy lub do zgłoszenia wady, jeśli Sprzedawca wiedział o wadzie albo zapewnił Kupującego o nieistnieniu wady.
Za podstępne zatajenie wady jest uważane takie umyślne działanie Sprzedawcy, które ma na celu utrudnienie wykrycia wady przez Kupującego. Będzie to zatem ukrycie lub zamaskowanie wadliwości, sytuacja, w której Sprzedawca, wiedząc o istnieniu wady, nie poinformował o niej Kupującego.
Kupujący ma również prawo do naprawienia szkody, którą poniósł w związku z zawarciem Umowy, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności. Nie wyłącza to dochodzenia roszczeń na podstawie przepisów o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
Jeżeli Kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, przyjmuje się, iż wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa (przez które rozumie się na gruncie niniejszego przepisu przypadkową utratę lub uszkodzenie rzeczy) na Kupującego.
Wada prawna
Powstaje gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.
Do wad prawnych należy m. in. obciążenie rzeczy zastawem, służebnością, umową najmu, umową dzierżawy, ograniczenie w korzystaniu z rzeczy na podstawie wydanej decyzji administracyjnej lub orzeczenia sądowego.
Wady prawne a ochrona dobrej wiary nabywcy
Kwestię ochrony dobrej wiary nabywcy reguluje art. 169 i art. 170 Kodeksu cywilnego. Wada prawna może powstać nawet przy braku oznaczenia osoby właściciela (co dotyczy np. rzeczy skradzionych).
Zdjęcie 3 - Wada prawna rzeczy nabytej nie może być jednocześnie wadą fizyczną!
Uprawnienia Kupującego w przypadku powstania wady fizycznej
Możliwe jest złożenie oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od Umowy (chyba że Sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla Kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie), jak i Kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.
Jeżeli Kupującym jest przedsiębiorca, Sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady również gdy koszty jej realizacji przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.
Kupujący nie może odstąpić od Umowy, jeżeli wada jest nieistotna! W przypadku gdy niektóre z rzeczy są wadliwe i dają się odłączyć od tych niewadliwych, dopuszczalne odstąpienie od Umowy przez Kupującego dotyczy tylko rzeczy wadliwych.
Uprawnienia Kupującego w przypadku powstania wady prawnej
Kupujący ma możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od Umowy albo obniżeniu ceny, jak i żądać naprawienia powstałej szkody.
Termin przedawnienia
Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a w przypadku nieruchomości przed upływem pięciu lat. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Szczegółowe regulacje dotyczące kwestii przedawnienia zawiera art. 568 Kodeksu cywilnego.
Gwarancja
Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, zwykle przez producenta rzeczy. Obowiązki Gwaranta mogą polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy lub jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług.
Realizacja uprawnień z gwarancji
Jest możliwa w terminie określonym w dokumencie gwarancyjnym. Ustawowy termin wynosi 2 lata licząc od dnia wydania rzeczy Kupującemu. Dochodzenie świadczeń gwarancyjnych po upływie okresu gwarancji jest możliwe, jeżeli ujawnienie się wady nastąpiło przed jego upływem.
Jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy!
Odpowiedzialność z tytułu gwarancji jest wyłączona gdy Gwarant udowodni, iż wady towaru wynikają z przypadku, winy osoby trzeciej, niewłaściwego użytkowania rzeczy, braku odpowiedniej konserwacji, nieprawidłowego korzystania lub obsługi.
Uszkodzenie rzeczy lub dokonanie przeróbki przez Kupującego w trakcie korzystania z rzeczy nie prowadzi automatycznie do utraty całości uprawnień gwarancyjnych.
Gwarant jest zobowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono - niezwłocznie, ale nie później niż w terminie czternastu dni. Wykonywanie obowiązków wynikających z gwarancji reguluje art. 580 Kodeksu cywilnego.
Rękojmia, a gwarancja
Zgodnie z art. 579 Kodeksu cywilnego Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność Sprzedawcy z tytułu rękojmi.
Do decyzji Kupującego pozostaje z jakiej ochrony prawnej chce skorzystać (przy jednej wadzie może skorzystać z rękojmi, przy pojawieniu się kolejnej z gwarancji). Nie dotyczy to jednak prawa odstąpienia od Umowy.
Bieg gwarancji na nowo
Powstaje gdy zakres naprawy okaże się istotny. W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać.
Rolniku, w przypadku składania reklamacji opisz dokładnie na czym polega wada towaru i wskaż swoje żądanie. Roszczenia z tytułu rękojmi kieruje się do Sprzedawcy, z kolei z tytułu gwarancji do gwaranta (co do zasady producenta). Uznaje się, iż reklamacja zostaje skutecznie doręczona, gdy adresat miał faktyczną możliwość zapoznania się z jego treścią, zgodnie z art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego. W przypadku braku jej pozytywnego rozpatrzenia, masz prawo złożyć odwołanie od decyzji.
Jeśli zainteresował Cię ten artykuł, masz jakieś pytania dotyczące rękojmi, gwarancji lub inne z zakresu prawa, skontaktuj się z Redakcją. Chętnie udzielimy fachowego wsparcia.
