USD -
3.9740
EUR -
4.6134
GBP -
5.4784
DKK -
0.6201
W ostatnich latach w Polsce susza była, jest i teraz. Niewątpliwie będzie w następnych latach. To już nic odkrywczego, bo ocieplenie klimatu, pociągające za sobą proces pustynnienia, jest ważnym problemem i było jednym z ulubionych tematów mediów w epoce sprzed COVID-19. Zmieniła się rzeczywistość naruszona przez epidemię, jednak problem suszy pozostał. Ba, po długim czasie zaangażowania w walkę z koronawirusem, rząd wreszcie zauważył widmo klęski suszy, niosącej wzrost cen żywności.
Co zwrócenie uwagi na suszę znaczy dla rolników? Na jaką pomoc mogą liczyć? Czy rząd wywiąże się z obietnic?
SŁOWA PREZYDENTA NA TEMAT OPADÓW DESZCZU I NIEBEZPIECZEŃSTWA SUSZY
Przedsionkiem do wypowiedzi Prezydenta na temat suszy była wideokonferencja. Wzięli w niej udział: Prezydent Andrzej Duda i Ministrowie: Rolnictwa, Środowiska, Klimatu oraz Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Odbyła się ona 22-go kwietnia 2020 r. i dotyczyła gospodarki wodnej, ochrony środowiska i klimatu.
- Prosimy o racjonalną gospodarkę wodą; musimy przywiązywać do tego wagę; jeżeli nie będziemy mieli w najbliższym czasie opadów deszczu, to sytuacja może stać się niebezpieczna - powiedział Prezydent Andrzej Duda po rozmowie. Wskazał, że w Polsce widać "symptomy suszy" i sytuacja będzie zależeć w najbliższym czasie od wysokości opadów w maju. Prezydent poinformował, że obecnie poziom wilgotności ściółki leśnej wynosi 20%, gdy spadnie poniżej 10%, trzeba będzie wprowadzić zakaz wstępu do lasów. - Jeżeli nie będziemy mieli w najbliższym czasie opadów deszczu, sytuacja może stać się niebezpieczna – powiedział Prezydent.
APEL MINISTRA ARDANOWSKIEGO DOTYCZĄCY SUSZY
Meteorolodzy zapowiadają kolejny rok, w którym wystąpi susza. Dnia 22-go kwietnia 2020 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi: Jan Krzysztof Ardanowski wystąpił z apelem dotyczącym suszy w imieniu rolników. Na początku przemówienia Minister podkreślił, że dopiero w obliczu epidemii może właśnie doceniamy jak ważne jest rolnictwo.
- Oszczędzajmy wodę. To dotyczy każdego z nas, nie tylko rolników – mówił dobitnie. Minister Ardanowski podkreślił, że postawa każdego ma wpływ na rozmiar skutków suszy: - Dziś nie ma warunków do tego aby podlewać trawniki czy przydomowe ogródki. Dziś musimy zastanawiać się nad wykorzystaniem każdej kropli wody w sposób racjonalny - zaakcentował wyraźnie.
W warunkach niedoboru wody bardzo istotne jest jej oszczędzanie na każdym kroku oraz zatrzymywanie do celów gospodarczych wód opadowych. - Każdemu z osobna wydaje się, że to niewielkie oszczędności i zasoby, ale w skali całego kraju są to miliony, dziesiątki milionów litrów wody, która może być wykorzystana gospodarczo - dodał Minister Ardanowski.
Minister Rolnictwa zwrócił również uwagę na to, że jednym z dotykających każdego skutków suszy jest wzrost cen żywności. Duży spadek produkcji roślinnej, a wraz z nim ograniczona dostępność pasz oznacza w konsekwencji spadek produkcji zwierzęcej. Dlatego, w interesie ogółu, Minister zaapelował o maksymalne ograniczanie zużycia wody i jednocześnie o zatrzymywanie wód opadowych.
- Rolnikom przypominam, że są środki na urządzenia nawadniające i zatrzymujące wodę w gospodarstwach. Warto i należy z nich korzystać. Całkowicie suszy nie zapobiegniemy, ale możemy ograniczyć jej skutki - dodał Minister Ardanowski. Apel Ministra Ardanowskiego można obejrzeć w całości klikając tutaj.
JAK JEST SUCHO KAŻDY WIDZI
Wystarczy wyjść na własne podwórko, pole czy do ogródka, żeby stwierdzić suszę. Mieszkańcom większości rejonów kraju trudno przypomnieć sobie kiedy ostatnio padało. Poniżej przedstawiono dane meteorologiczne. Jeden z rodzajów wykresów zamieszczonych przez serwis Agrometeo Pogodynka pokazuje sumy dziennych opadów atmosferycznych. Ponieważ jest to wykres typu słupkowego, przeważnie zawiera słupki. Jednak ponieważ w okresie od 13-22.04 br. w wybranych losowo miastach nie było opadów, dwa poniższe wykresy (Dane dla Gdańska i Gorzowa Wielkopolskiego) pozostały puste.
Źródło: http://agrometeo.pogodynka.pl
Źródło: http://agrometeo.pogodynka.pl/
Obie ryciny przedstawiają brak opadów atmosferycznych na przestrzeni dziesięciu dni. Ciekawym wyznacznikiem niedoboru wody jest niska ewapotranspiracja, czyli ubytek wody z powierzchni Ziemi drogą bezpośredniego parowania z wód i gleby oraz oddychania roślin (transpiracji). Poniżej obraz satelitarny Polski przedstawiający sumę ewapotranspiracji dobowej w mm. Dane z dnia 23.04.2020 r.
Źródło: http://agrometeo.pogodynka.pl/obrazysat
Prezentowany powyżej produkt o nazwie „Ewapotranspiracja” (ET) jest tworzony przez EUMETSAT Land SAF (Satelitarne Centrum Aplikacyjne dla Powierzchni Ziemi). Dane satelitarne dotyczące: promieniowania słonecznego, albedo powierzchni, aktualnego stanu pokrywy roślinnej oraz wilgotności gleby są wykorzystywane przez ECMWF TESSEL SVAT model. W efekcie uzyskujemy informację o aktualnej ewapotranspiracji. Rozdzielczość przestrzenna wynosi ok. 5-6 km dla obszaru Polski. Na podstawie obliczonej ET w kroku 30 min, tworzone są mapy sumy ewapotranspiracji za ostatnią dobę. Wysokie wartości ET stanowią informację o istotnym ubytku wody z gleby. Gdy deficyt wody już ogranicza procesy fotosyntetyczne roślin (początek rozwoju suszy), ewapotranspiracja aktualna spada. Również obszary nie pokryte roślinnością wykazują istotnie niższe wartości ET. Prezentowane na mapie wartości ewapotranspiracji są wyrażone w milimetrach.
Większość obszaru kraju posiada wartości ewapotranspiracji utrzymujące się na bardzo niskim poziomie. Stan suszy najbardziej obrazuje wskaźnik wilgotności gleby, podawany w procentach. Dla rolnictwa będzie on najważniejszy w przedstawionej na poniższej rycinie warstwie gleby wynoszącej 7-28 cm. Obraz satelitarny przedstawia ujęcie z 23.04.2020 r.
Źródło: http://agrometeo.pogodynka.pl/obrazysat
Prezentowany produkt dotyczący wilgotności gleby tworzony jest przez EUMETSAT H-SAF (Satelitarne Centum Aplikacyjne dla Operacyjnej Hydrologii i Gospodarki Wodnej). Na podstawie danych z czujnika ASCAT satelitów Metop, określana jest wilgotność gleby w warstwie powierzchniowej. Taka informacja jest wykorzystana w modelu ECMWF H-TESSEL Land Surface Model (Hydrology Tiled ECMWF Scheme for Surface Exchanges over Land). Ostatecznie uzyskujemy aktualny stan nasycenia gleby wodą w stanie ciekłym dla warstwy 7-28 cm, z rozdzielczością przestrzenną wynoszącą 25 km. Obszary o wilgotności poniżej 30-40% wskazują na możliwy deficyt wody w strefie korzeniowej. Prezentowana na mapie wilgotność gleby jest wyrażona w procentach.
Na obrazie satelitarnym widoczna jest bardzo niska wilgotność gleby, mierzona w warstwie 7-28 cm. Na większości obszaru Polski wilgotność gleby spada poniżej 40%. Sytuacja ta jest niekorzystna dla wzrostu i rozwoju roślin uprawnych.
NOWY TYP OSTRZEŻENIA PRZED SUSZĄ
Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy wprowadza nowy typ ostrzeżenia: ostrzeżenie przed suszą hydrologiczną. Ma to związek z pogłębiającym się zagrożeniem suszą w Polsce. Od 1 maja 2020 r. nowe ostrzeżenia będą opracowywane i wydawane w okresie od 1 maja do 31 października oraz publikowane w serwisach internetowych IMGW-PIB a także m.in. na stronie www.stopsuszy.imgw.pl.
W stosownym komunikacie wyjaśniono, że susza hydrologiczna, powszechnie zwana niżówką hydrologiczną, to okres obniżonych zasobów wód powierzchniowych w stosunku do sytuacji przeciętnej z wielu lat. Susza hydrologiczna jest z reguły kolejnym etapem pogłębiającej się suszy atmosferycznej i rolniczej. Podstawę prawną do wydania nowego ostrzeżenia stanowi art. 378 ust. 4 pkt. 3 Ustawy Prawo Wodne z 20 lipca 2017 r. oraz pkt. 3 załącznika do rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie ostrzeżeń, prognoz, komunikatów, biuletynów i roczników Państwowej Służby Hydrologiczno-Meteorologicznej i Państwowej Służby Hydrogeologicznej
z 28 czerwca 2019 r.
DODATKOWE PIENIĄDZE NA POMOC SUSZOWĄ
Jeszcze nie zostały wypłacone wszystkie pieniądze dla ofiar zeszłorocznej suszy. - Zdecydowana większość rolników, którzy ponieśli straty w wyniku klęski suszy, dostanie w najbliższych dniach zaległą pomoc z tego tytułu - twierdzi Minister Rolnictwa Jan Krzysztof Ardanowski. O szybką wypłatę pomocy suszowej dla rolników apelował sam Prezydent Andrzej Duda.
Komisja Finansów Publicznych zgodziła się na przeznaczenie dodatkowych 280 mln zł na ten cel. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa nie określiła jeszcze planowanego terminu składania wniosków o pomoc suszową w tym roku. Natomiast do 20-go lipca został wydłużony termin naboru wniosków o dotację z PROW 2014-2020 na inwestycje w obszarze nawadniania gospodarstw.
Potrzebne informacje i dokumenty znajdą Państwo klikając tutaj.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/rolnictwo/odpowiedzialnosc-za-susze-ponosimy-wszyscy
www.stopsuszy.imgw.pl
https://www.cenyrolnicze.pl/wiadomosci/wiesci-rolnicze/pozostale-wiesci-rolnicze/18367-susza-w-rolnictwie-czy-jest-juz-teraz-jakie-prognozy-przewidywane-sa-na-2020-rok
http://stopsuszy.pl/stop-suszy-rusza-program-ksztaltowania-zasobow-wodnych-na-terenach-rolniczych/#more-3511
https://samorzad.pap.pl/kategoria/aktualnosci/susza-prezydent-ostrzega-przed-brakiem-wody-imwg-wprowadza-nowy-typ
https://www.arimr.gov.pl/pomoc-unijna/prow-2014-2020/poddzialanie-41-modernizacja-gospodarstw-rolnych-obszar-nawadniania-w-gospodarstwie.html
