USD -
4.0276
EUR -
4.3198
GBP -
5.0427
DKK -
0.5792
Gęsta obsada kurcząt brojlerów może przyczyniać się do poważnych problemów zdrowotnych i obniżenia dobrostanu. Ponadto wyższe zagęszczenie ptaków negatywnie wpływa na przyrosty masy ciała ptaków. W „rozluźnieniu” gęstości obsady pomóc mogą wzbogacenia w postaci platform i bel słomy. W widoczny sposób poprawiają zdrowie i wyniki brojlerów.
Większa obsada ptaków to więcej problemów
Intensywny chów kurcząt brojlerów często prowadzony jest przy bardzo gęstej obsadzie ptaków, co wiąże się wieloma problemami jeśli chodzi o ich dobrostan i zdrowie. Do najczęściej obserwowanych należą kulawizny, zapalenie skóry na łapach (pododermatitis) czy agresja ptaków, wynikająca ze stresu, braku przestrzeni i małych możliwości wyrażania naturalnych dla gatunku zachowań. Poza dużą obsadą ptaków do wymienionych problemów przyczyniają się też niska jakość ściółki i brak tzw. „wzbogaceń środowiska”.
Wprowadzenie tych ostatnich, w formie prostych urozmaiceń, może mieć bardzo pozytywne skutki. Do często proponowanych wzbogaceń, jakie można wprowadzić na fermach brojlerów należą m.in. różnego rodzaju materiały stymulujące żerowanie oraz podwyższone miejsca do odpoczynku ptaków (grzędy, platformy, bele słomy).
Podwyższone miejsca dla ptaków są szczególnie praktyczne. Pozwalają nie tylko na zmniejszenie odczuwania przez brojlery nudy, ale też na przestrzenne „rozluźnienie” ich obsady, bez faktycznej redukcji liczebności ptaków. Nie każdy rodzaj „podwyższenia” będzie jednak optymalny. Niezwykle ważne są ich liczba, powierzchnia, rozmieszczenie, dostępność dla ptaków, czy materiał wykonania (w przypadku np. platform).
Liczne badania przeprowadzone w tym temacie pokazują przykładowo, że dla kurcząt brojlerów znacznie lepiej od grzęd sprawdzają się podwyższone platformy. Ze względu na wagę ptaków i osłabienie nóg mogą mieć one problem ze znalezieniem równowagi na grzędach. Przebywanie na nich jest dla brojlerów niekomfortowe i może prowadzić do urazów.
Doskonałym podwyższeniem dla brojlerów są bele słomy. Stosunkowo tanie, dają ptakom wygodne i komfortowe dla stóp miejsce odpoczynku i, dodatkowo, pozwalają na naturalne zachowania związane z żerowaniem. Wciąż brakuje jednak solidnych badań pozwalających ocenić ich faktyczny wpływ na dobrostan i wydajność brojlerów. Z tego powodu, naukowcy z Francji i Dani postanowili sprawdzić przydatność platform i bel słomu w zmniejszaniu negatywnych skutków gęstej obsady brojlerów.
Brojlery chętnie korzystają z platform i bel słomy
Badacze chcieli w szczególności sprawdzić wpływ platform i bel słomy na wagę ptaków i stan zdrowia ich nóg – występowanie pododermatitis i zdolność chodzenia. Eksperyment przeprowadzili na szybko rosnących brojlerach rasy Ross 308. W tym celu od pierwszego dnia chowu (od jednodniowych piskląt) w pomieszczeniach dla ptaków umieścili bele słomy i podwyższone platformy z rampami ułatwiającymi do nich dostęp. Eksperyment był prowadzony na 15 tys. ptaków i trwał aż do ostatniego, 33 dnia chowu. Aby porównać wpływ wzbogaceń na brojlery przy różnej obsadzie, badanie powtórzono w kilku grupach ptaków: z obsadą 41 kg/m2 lub 31 kg/m2, ze wzbogaceniami lub bez.
W kojcach bez platform i bel słomy powierzchnia do użytku ptaków wynosiła 72 m2, a w kojcach ze wzbogaceniami 68 m2 z dodatkowymi 4 m2 podwyższeń. Brojlery we wszystkich kojcach miały do dyspozycji ściółkę z trocin, która była regularnie wymieniania dla zachowania higieny. Podwyżone platformy były perforowane, o wysokości 30 cm, długości 2 m i szerokości 1 m. Bele słomy miały 80 cm długości, 40 cm szerokości i 19 cm wysokości.
W czasie badania przede wszystkim zaobserwowano, że brojlery przez cały okres chowu, niezwykle chętnie korzystały z zaoferowanych im podwyższeń. Czasami zdarzało się, że ptaki zajmowały całą dostępną powierzchnię platform i bel słomy. Ptaki dodatkowo wykorzystywały w celu odpoczynku obszar pod platformami. Platformy i bele znacząco „rozluźniły” gęstość obsady – z początkowego 31 kg/m2 do 27 kg/m2 i z 41 kg/m2 do 37 kg/m2.
Większa masa ciała dzięki platformom i słomie
Naukowcy wykazali, że zaoferowane ptakom wzbogacenia – platformy i bele słomy – miały znaczący wpływ na masę ciała ptaków ocenianią w 25. dniu życia. Brojlery z kojców z podwyższeniami były cięższe od brojlerów z kojców bez podwyższeń. Szczególnie widoczne było to w grupie brojlerów z wyjściową gęstością obsady 41 kg/m2 , gdzie masa ciała ptaków z kojców z podwyższeniami wynosiła 1350 +/- 146 g, a ptaków z kojców bez podwyższeń 1314 +/- 136 g. Na masę ciała ptaków wpływ miała również wyjściowa gęstość obsady – większą masę ciała osiągały brojlery przy zagęszczeniu 31 kg/m2.
Zastosowane wzbogacenia i gęstość obsady miały znaczący wpływ na zdrowie nóg ptaków. Stwierdzono, że brojlery w grupach o niższej początkowej gęstości obsady, 31 kg/m2 miały bardziej prawidłowy chód od ptaków z grup o wyższej gęstości obsady, 41 kg/m2. Platformy i bele słomy znacząco poprawiły chód brojlerów, ale tylko w przypadku grupy o wyższej gęstości obsady. W grupach brojlerów chowanych przy zagęszczeniu 41 kg/m2 w kojcach z podwyższeniami więcej ptaków (83%) chodziło w normalny sposób niż w grupach brojlerów w kojcach bez podwyższeń (63%). Przy niższej gęstości obsady wpływ podwyższeń nie był już aż tak widoczny.
Wpływ platform i bel słomy okazał się również znaczący jeśli chodzi o ograniczenie częstości i stopnia pododermatitis i urazów stóp brojlerów, ale tylko w przypadku chowu w niższej gęstości obsady, 31 kg/m2. Wzbogacenia nie pomogły w zmniejszeniu problemów z pododermatitis u brojlerów chowanych w wyższym zagęszczeniu, 41 kg/m2. Podkreśla to, że dla tych aspektów dobrostanu i zdrowia ptaków najważniejsza jest gęstość obsady.
Czy warto stosować platformy i inne wzbogacenia?
Najciekawszym i, z perspektywy hodowcy, najbardziej interesującym wynikiem było odnotowanie wyższej masy ciała u brojlerów chowanych w kojcach wyposażonych w platformy i bele słomy. Wynik ten jest zgodny z kilkoma innymi badaniami, które wykazały negatywny wpływ dużej gęstości obsady na masę ciała ptaków i poprawę ich wyników przy zastosowaniu wzbogaceń środowiska.
Badania pokazały również, że zapewnianie podwyższonych platform i bel słomy pomaga poprawić dobrostan ptaków przez ograniczenie występowania przypadków dermatitis i innych schorzeń stóp, chociaż przy wysokim zagęszczeniu ten efekt może być słaby. Naukowcy podkreślają jednak, że zachowanie ptaków, które mogły korzystać ze wzbogaceń, zdecydowanie wskazywało na ich lepsze samopoczucie i dobrostan.
Na podstawie:
Mocz, F., Michel, V., Janvrot, M., Moysan, J. P., Keita, A., Riber, A. B., & Guinebretière, M. (2022). Positive Effects of Elevated Platforms and Straw Bales on the Welfare of Fast-Growing Broiler Chickens Reared at Two Different Stocking Densities. Animals, 12(5), 542.
