USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Grupowanie społeczne jest wszechobecne w królestwie zwierząt, począwszy od par osobników po ogromne skupiska i zorganizowane społeczności. Zwierzęta spędzają czas i koordynują swoje zachowanie z innymi, aby uzyskać potencjalne korzyści, w tym zwiększone możliwości krycia, lepszą wydajność żerowania, a także mniejsze ryzyko drapieżnictwa.
Korzyści te są realizowane poprzez procesy behawioralne na poziomie indywidualnym, które kształtują i są kształtowane przez strukturę społeczną, przywództwo, dynamikę ruchu. Naukowcy od dawna skupiają się na identyfikacji uniwersalnych mechanizmów leżących u podstaw zbiorowego zachowania. W aspekcie dobrostanu zwierząt gospodarskich, niepożądane jest grupowanie zwierząt w trakcie prowadzenia tuczu).
Przegrupowanie nieznanych sobie zwierząt jest jednak powszechną praktyką zarządzania, która ma miejsce nie tylko podczas procedury transportu do rzeźni, ale także na wcześniejszym etapie życia. W praktyce przeprowadza się ją również podczas odsadzenia, na początku okresu tuczu oraz w przypadku świń - w grupach loch prośnych. Agresywne spotkania często skutkują zmianami skórnymi, zmianami w zachowaniu, efektami fizjologicznymi, efektami immunosupresyjnymi oraz zmniejszonym przyrostem masy ciała, a tym samym wpływają na opłacalność produkcji.
Coutellier i in. (2007) zakładają, że zmniejszona waga świń wynika raczej z większego wydatku energetycznego, niż ze zmniejszonego spożycia paszy. Autorzy stwierdzili, że za każdym razem gdy świnie są przegrupowane, powstaje nowy porządek społeczny. Powoduje on zwiększoną agresję, w której świnie intensywnie walczą przez około 2 godziny. Mniej intensywne walki będą natomiast trwały przez kilka następnych dni, aż do powstania względnie stabilnej struktury społecznej (Hayne i in. 2006). Poziom zachowań agresywnych zależy od kilku okoliczności, takich jak: różnice wieku, płci, masy ciała, zagęszczenia kojców, wielkości grupy, stopnia zażyłości, rytmu dobowego, nieznanego środowiska, ale i wzbogaceń zastosowanych w kojcach, pokarmu i genetyki.
Zgodnie z dostępną literaturą cięższe świnie walczą agresywniej, ale i wygrywają więcej walk (Camerlik i in. 2013). Już w 1974 roku, Ewbank i Bryant podali, że zwiększona gęstość kojców prowadzi do wzrostu interakcji agonistycznych (wszelkie zachowania społeczne związane z walką). Wielkość grupy zaś może mieć wpływ na to, jak świnie reagują, gdy są zmieszane z nieznanymi osobnikami. Co więcej naukowcy opisali, że świnie z dużych grup (80 świń w grupie) wykazywały wyraźne zmniejszenie agresji w porównaniu ze świniami z małych grup (20 świń w grupie).
W przypadku królików, agresja jest jednym z głównych problemów utrzymania grupowego. Gerencsér i in. (2019) stwierdzili, że na liczbę walk między samicami nie miał wpływu wiek, a hierarchia ustalała się podczas walk. Co więcej aktywność godowa samic występowała dopiero po ustaleniu się tej hierarchii. Dlatego też można sformułować wniosek, że grupowe utrzymanie królików jest sprzeczne z dobrostanem zwierząt. Co więcej, najnowsze badania wykazały, że zachowanie agresywne po przegrupowaniu jest w umiarkowanym stopniu dziedziczne i może zostać zredukowane przez selekcję genetyczną.
W praktyce często miesza się zwierzęta przed transportem do ubojni, w celu uzyskania grup o jednakowej masie i dostosowania liczebności grupy do wymiarów pojazdu. Agresywne zachowanie świń w wyniku przegrupowania tuż przed lub po transporcie do rzeźni wywołują stres (Terlouw i in. 2008). Nawet podczas transportu mogą wystąpić walki w celu ustalenia nowej rangi dominacji. Powszechnie wiadomo, że oprócz zmian skórnych, stres związany z przegrupowaniem przedubojowym wpływa również na jakość mięsa. Jeśli mieszanie jest nieuniknione, musi to nastąpić najpierw podczas załadunku bez przegrupowania na dalszych etapach transportu i ubojni.
Według Van der Wala i in (1999) agresywne zachowanie tuczników rozpoczyna się 10 do 20 minut po przybyciu do kojca oczekującego w rzeźni i trwa od 140 do 210 minut po przybyciu, po czym świnie uspokajają się i kładą. Jak wspomniano wcześniej, często w ogólnej hodowli trzody chlewnej świnie są mieszane tuż przed transportem do rzeźni ze względu na nierównomierne tempo wzrostu w kojcach. Z kolei Castro i Robain (2003) porównali agresję w transporcie pomiędzy zwierzętami rożnymi i bezrożnymi. Stwierdzili ponad dwukrotnie większą liczbę siniaków podczas transportu zwierząt rogatych w porównaniu do zwierząt bezrożnych. Jednak dekorowanie rogów zwierząt przed transportem nie było odpowiednim rozwiązaniem tego problemu.
Jednakże zgodnie z ustaleniami Driessen i in. (2020) brak przegrupowań tuczników podczas tuczu, etapów transportu i ubojni, skutkuje mniejszą częstotliwością występowania zmian skórnych podczas uboju. Jeśli mieszanie jest nieuniknione ze względu na duże różnice w masie wewnątrz grupy, mieszanie świń ze sobą, ale i trzymanie ich w jednakowych grupach aż do uboju może stanowić alternatywę dla redukcji zmian skórnych przy uboju i optymalizacji jakości mięsa.
Podsumowując agresja jest poważnym problemem związanym z dobrostanem zwierząt, który wymusza prowadzenie na tym polu wielu badań, a przede wszystkim doskonalenie metod ograniczania agresji związanej z grupowaniem.
Na podstawie:
- Hayne, S. M., & Gonyou, H. W. (2006). Behavioural uniformity or diversity? Effects on behaviour and performance following regrouping in pigs. Applied Animal Behaviour Science, 98(1-2), 28-44.
- Coutellier, L., Arnould, C., Boissy, A., Orgeur, P., Prunier, A., Veissier, I., & Meunier-Salaün, M. C. (2007). Pig's responses to repeated social regrouping and relocation during the growing-finishing period. Applied Animal Behaviour Science, 105(1-3), 102-114.Terlouw, E. M. C., & Rybarczyk, P. (2008). Explaining and predicting differences in meat quality through stress reactions at slaughter: The case of Large White and Duroc pigs. Meat Science, 79(4), 795-805.
- Van der Wal, P. G., Engel, B., & Reimert, H. M. (1999). The effect of stress, applied immediately before stunning, on pork quality. Meat Science, 53(2), 101-106.
- Castro, L., & Robaina Piegas, R. M. (2003). Manejo del ganado previo a la faena y su relación con la calidad de la carne(No. 637.52 CASm). [Title translation in english: Management of livestock prior to slaughter and its relationship with meat quality]
- Ewbank, R., & Bryant, M. J. (1972). Aggressive behaviour amongst groups of domesticated pigs kept at various stocking rates. Animal Behaviour, 20(1), 21-28.
