Fitaza - nowa metoda uszlachetniania roślin strączkowych.

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie roślinami strączkowymi jako potencjalnymi alternatywami poekstrakcyjnej śruty sojowej w żywieniu drobiu. Rośliny strączkowe charakteryzuje się wysoką koncentracją białka ogólnego (20-37%), wysoką wartością energetyczną (do 12MJ) oraz nie podlegają genetycznym modyfikacją z tego względu z powodzeniem mogą być wykorzystywane w gospodarstwach ekologicznych. Niestety w skład roślin strączkowych jak i większości komponentów roślinnych wykorzystywanych w żywieniu zwierząt wchodzą substancje antyżywieniowe, które mogą negatywne wpłynąć na wyniki odchowu kurcząt rzeźnych.

Do głównych substancji antyżywieniowych występujących w nasionach roślin strączkowych należą m. in. fityniany (Tab.1.). Fityniany inaczej kwasy fitynowy to organiczna forma fosforu niedostępna dla zwierząt. Zwierzęta jak i ludzie nie wytwarzają enzymu fitazy z tego względu ta forma fosforu nie jest wykorzystywana przez organizm. Dodatkowo udowodniono negatywny wpływ fitynianów na wchłanianie pierwiastków takich jak Ca, Zn, Mg, Mn itp. oraz składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym – skrobi, aminokwasów, co w konsekwencji przekłada się na pogorszenie wyników odchowu.

W ostatnich latach do komercyjnej sprzedaży wszedł nowy dodatek paszowy - fitaza. Fitaza jest enzymem produkowanym z grzybów z rodzaju Aspergillus, umożliwiającym odczepianie niedostępnego wcześniej fosforu od cząsteczki inozytolu. Wprowadzenie nowego dodatku w szczególności zainteresowało żywieniowców, że względu na możliwość wyeliminowania kolejnej substancji antyżywieniowej występującej w każdym komponencie pochodzenia roślinnego w tym w roślinach strączkowych. W dotychczas opublikowanych badaniach udowodniono iż stosowanie fitazy mikrobiologicznej umożliwia poprawę strawność fosforu o 38% i wapnia o 32%, dzięki czemu możliwe jest zmniejszenie zawartość tych pierwiastków w mieszance o co najmniej o 20%. Dodatkowo większe wykorzystanie wapnia i fosforu wpływa pozytywnie na cenę mieszanki, gdyż w zmniejszeniu ulegają poziom drogich komponentów mineralnych (kreda pastewna, fosforany wapniowe) w mieszance.

Dodatek fitazy wpływa również korzystnie na wykorzystanie innych pierwiastków m. in. magnezu o 8-13%, cynku o 7-13%, miedzi o 3-7% oraz żelaza o 2-9% jak i białka ogólnego i tłuszczu surowego, czego efektem jest poprawienie przyrostów masy ciała, wykorzystania paszy czy zmniejszenie upadków, dodatkowo zmniejsza się także ilość wydalanego w odchodach nie tylko fosforu, ale także azotu. Tak więc stosowanie fitazy przyczynia się nie tylko do lepszego wykorzystania fosforu fitynowego, poprawy wyników produkcyjnych zwierząt, ale także chroni środowisko.

 

Tab.1. Koncentracja fosforu w formie fitynowej w komponentach roślinnych (Normy INRA 2004).

Komponent	Koncentracja fitynianów (g/kg SM)
Kukurydza	1.95
Bobik	2.82
Łubin	2.28
Groch	1.80
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa	6.84
Poekstrakcyjna śruta sojowa	3.72

 

Dla portalu cenyrolnicze.pl:

Marcin Hejdysz, Anita Zaworska

Katedra Żywienia Zwierząt i Gospodarki Paszowej,

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu