W 2015 roku wzrosła powierzchnia zasiewów w Polsce

Analiza danych reprezentacyjnego czerwcowego badania rolniczego w zakresie użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów przeprowadzonego w czerwcu 2015 r. według stanu na dzień 1 czerwca, wskazuje na zmiany zachodzące w polskim rolnictwie – wynikające przede wszystkim z realizacji Wspólnej Polityki Rolnej.

Wyniki badania wskazują na: 

* zmiany w strukturze użytków rolnych w porównaniu z ubiegłym rokiem;
 zwiększenie powierzchni zasiewów (o 3,2%),
 zwiększenie powierzchni upraw trwałych (o 4,0%),
 zwiększenie powierzchni lasów i gruntów leśnych w gospodarstwach rolnych
(o 3,5%),
 zmniejszenie powierzchni ogrodów przydomowych (o 17,8%),

*zmiany w strukturze zasiewów upraw rolnych w stosunku do zasiewów ubiegłorocznych;
 zwiększenie powierzchni zasiewów grupy upraw pastewnych (o 22,9%), w tym strączkowych pastewnych (o 96,1%) i motylkowych pastewnych (o 21,4%), 
 zwiększenie powierzchni uprawy strączkowych jadalnych (o 71,1%), 
 zwiększenie powierzchni uprawy ziemniaków (o 9,5%), 
 zmniejszenie powierzchni uprawy buraków cukrowych (o 5,9%), 
 zmniejszenie powierzchni uprawy okopowych pastewnych (o 50,9%).

W ogólnej powierzchni kraju wynoszącej ok. 31,3 mln ha, gospodarstwa rolne zajmowały 16,3 mln ha gruntów tj. były na zbliżonym poziomie jak w roku ubiegłym. W gospodarstwach indywidualnych dominujących w polskim rolnictwie znajdowało się około 14,9 mln ha gruntów, natomiast gospodarstwa rolne osób prawnych i jednostek niemających osobowości prawnej posiadały około 1,4 mln ha ogólnej powierzchni gruntów.

1,5 miliona gospodarstw indywidualnych

W 2015 roku liczba gospodarstw rolnych posiadających użytki rolne wyniosła 1404,9 tys. Gospodarstw posiadających powierzchnię powyżej 1 ha użytków rolnych było 1382,0 tys. w tym 1203,3 tys. posiadających powierzchnię zasiewów. Analiza danych z badania wykazała, że gospodarstw indywidualnych było 1400,8 tys., w tym posiadających powyżej 1 ha użytków rolnych było 1377,9 tys. gospodarstw tj. 98,4% indywidualnych gospodarstw rolnych. Średnia powierzchnia użytków rolnych gospodarstwa rolnego wyniosła 10,35 ha, przy czym średnia powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha wynosiła 10,51 ha, natomiast w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych do 1 ha – 0,75 ha.

Najwięcej gospodarstw rolnych znajdowało się w grupie obszarowej 1–10 ha powierzchni użytków rolnych tj. 1030 tys. (powyżej 73,2% gospodarstw rolnych posiadających użytki rolne). Zajmowały one 28,2% powierzchni gospodarstw rolnych. Gospodarstw rolnych posiadających powyżej 10 ha użytków rolnych było ok. 352 tys., zajmowały one 26,8% powierzchni gospodarstw rolnych, w tym gospodarstw użytkujących powyżej 15 ha użytków rolnych – było ok. 207 tys. Liczba gospodarstw rolnych posiadających 1–3 ha użytków rolnych to ok. 446 tys.; użytkowały one zaledwie 5,8% powierzchni gospodarstw rolnych. Gospodarstw rolnych z powierzchnią u żytków rolnych powyżej 1000 ha i więcej odnotowano jedynie 270, użytkowały one 3,7% ogólnej powierzchni gospodarstw rolnych oraz 790 gospodarstw posiadających od 500 do 1000 ha użytków rolnych, zajmujących 3,7% powierzchni ogólnej gospodarstw rolnych. W gospodarstwach indywidualnych 54,5% powierzchni znajdowało się w gospodarstwach posiadających 7–50 ha powierzchni użytków rolnych (33,7% gospodarstw indywidualnych), natomiast 2,9% powierzchni gospodarstw indywidualnych zajmowały gospodarstwa o powierzchni 1 do 2 ha użytków rolnych, ale było to 18,1% gospodarstw indywidualnych posiadających użytki rolne.

Użytki rolne

W 2015 roku powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach rolnych wyniosła 14545,3 tys. ha tj. 89,2% powierzchni ogólnej gospodarstw rolnych. Liczba gospodarstw rolnych posiadających użytki rolne wyniosła 1404,9 tys., w tym 22,9 tys. gospodarstw posiadało powierzchnię użytków rolnych do 1,0 ha włącznie. Użytki rolne w dobrej kulturze rolnej w gospodarstwach rolnych zajmowały 14398,2 tys. ha i stanowiły 99,0 % ogólnej powierzchni użytków rolnych. Powierzchnię użytków rolnych w dobrej kulturze rolnej posiadało 1392,3 tys. gospodarstw rolnych. Powierzchnia użytków rolnych pozostałych w gospodarstwach rolnych wyniosła 147,1 tys. ha i stanowiła 1,0% powierzchni użytków rolnych ogółem. Powierzchnię użytków rolnych pozostałych posiadało ok. 68 tys. gospodarstw rolnych.  Przeciętna powierzchnia użytków rolnych ogółem przypadająca na 1 gospodarstwo rolne w 2015 r. wynosiła 10,35 ha, w tym średnia powierzchnia użytków rolnych przypadająca na 1 gospodarstwo rolne posiadające powyżej 1 ha użytków rolnych wyniosła 10,51 ha.

W ogólnej powierzchni użytków rolnych dominował udział powierzchni zasiewów i wynosił 73,9%, udział powierzchni łąk trwałych wynosił 18,3%, a pastwisk trwałych – 3,0%. Powierzchnia gruntów ugorowanych stanowiła 0,9% ogólnej powierzchni użytków rolnych. Udział powierzchni upraw trwałych wynosił 2,7%, natomiast powierzchni ogrodów przydomowych 0,2%. Gospodarstwa indywidualne posiadały w użytkowaniu 13,2 mln ha użytków rolnych ogółem, tj. 91,0% ogólnej powierzchni użytków rolnych.

Analiza danych z badania czerwcowego wykazała, że 62,2% gospodarstw posiadających użytki rolne w grupie obszarowej 1–7 ha użytków rolnych, użytkowało 19,4% areału użytków rolnych w gospodarstwach rolnych, a 33,7% gospodarstw posiadających od 7 do 50 ha użytków rolnych posiadało w użytkowaniu 49,8% areału użytków rolnych w gospodarstwach rolnych. Gospodarstwa posiadające 50 ha i więcej użytków rolnych stanowiły 2,3% gospodarstw rolnych ogółem, użytkowały 30,7% areału użytków rolnych.

Gospodarstwa indywidualne w analogicznych grupach obszarowych użytkowały 21,3% powierzchni użytków rolnych znajdujących się w 62,5% gospodarstw indywidualnych, a 54,5% powierzchni użytków rolnych znajdowało się w użytkowaniu 33,7% gospodarstw indywidualnych. Gospodarstwa posiadające 50 ha i więcej użytków rolnych stanowiły 2,2% ogółu gospodarstw indywidualnych i użytkowały 24,1% areału użytków rolnych. 

Powierzchnia zasiewów w 2015 r. wyniosła 10,8 mln ha i była większa o 3,2 % w porównaniu z rokiem ubiegłym.

Gospodarstwa indywidualne użytkowały 90,0% powierzchni zasiewów ogółem (9679,1 tys. ha) tj. na poziomie zbliżonym do roku ubiegłego. W 2015 r. ogólna liczba gospodarstw zajmujących się uprawą ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych wyniosła 1216,6 tys., (86,2% ogólnej liczby gospodarstw rolnych) tj. o 8,4 tys. więcej niż w 2014 r. Największą grupę upraw w powierzchni zasiewów stanowią zboża, zajmujące 69,9% ogólnej powierzchni zasiewów, a następnie uprawy roślin pastewnych – 13,2% i przemysłowych – 10,6%.
Powierzchnia zasiewów zbóż ogółem wyniosła 7511,8 tys. ha i była zbliżona do powierzchni z roku ubiegłego. Uprawę zbóż prowadziło 1111,0 tys. gospodarstw rolnych.

W 2015 r. powierzchnia uprawy zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosła 6749,7 tys. W strukturze uprawy zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi utrzymuje się nadal tendencja wzrostu udziału powierzchni zasiewów zbóż intensywnych. Największą powierzchnię uprawy w ogólnej powierzchni zbóż zajmuje pszenica – 31,9%, a następnie pszenżyto 20,2%. Powierzchnia uprawy ziemniaków w 2015 r. wyniosła 292,5 tys. ha (bez powierzchni uprawy ziemniaków w ogrodach przydomowych) i zwiększyła się w stosunku do 2014 r. o 25,3 tys. ha (o 5,9%). W powierzchni zasiewów ogółem areał uprawy ziemniaków stanowił 2,7% – porównywalnie jak w roku ubiegłym. Powierzchnia uprawy strączkowych jadalnych w 2015 roku wyniosła 91,0 tys. ha (wzrost w porównaniu z rokiem ubiegłym o 71,1%). Strączkowe jadalne uprawiane były w 34,1 tys. gospodarstwach rolnych i stanowiły zaledwie 0,8% ogólnej powierzchni upraw. Rośliny zaliczane do grupy przemysłowych uprawiano na powierzchni 1143,7 tys. ha stanowiącej 10,6% ogólnej powierzchni zasiewów. W porównaniu z danymi z 2014 r. jest to mniej o 16,1 tys. ha (o 1,4%). Spadek powierzchni uprawy roślin z grupy przemysłowych spowodowany jest nieznacznym zmniejszeniem się powierzchni uprawy buraków cukrowych (o 5,9%) jak też uprawy tytoniu (o 23,6%).

Powierzchnia zasiewów roślin pastewnych (łącznie z kukurydzą na zielonkę oraz mieszankami zbożowo-strączkowymi na ziarno) wyniosła 1419,9 tys. ha, co stanowiło 13,2% ogólnej powierzchni zasiewów. Utrzymuje się tendencja wzrostu powierzchni uprawy roślin pastewnych. W porównaniu z 2014 r., powierzchnia uprawy roślin pastewnych zwiększyła się o 265,0 tys. ha, tj. o 22,9%. Wzrost powierzchni uprawy roślin pastewnych nastąpił między innymi w wyniku znacznego zwiększenia powierzchni uprawy roślin strączkowych pastewnych (o 96,1%) i roślin z grupy motylkowych pastewnych (o 21,4%).
W 2015 r. powierzchnia zasiewów roślin zaliczanych do grupy pozostałe wyniosła 294,0 tys. ha, co stanowiło 2,7 % ogólnej powierzchni zasiewów.

Uprawy trwałe w gospodarstwach rolnych zajmowały 391,0 tys. ha, co stanowiło 2,7% użytków rolnych ogółem. Uprawy trwałe prowadziło 194,2 tys. gospodarstw rolnych. W tej grupie upraw zwiększeniu uległa powierzchnia sadów i wyniosła 349,9 tys. ha,  w porównaniu z 2014 r. była większa o 8,1 tys. ha, tj. o 2,4%. Sady posiadało 156,0 tys. gospodarstw rolnych.

Łąki i pastwiska

Łąki trwałe w gospodarstwach rolnych uprawiano na powierzchni ok. 2658,1 tys. ha i (w porównaniu z 2014 r. większej o 24,2 tys. ha). Łąki trwałe posiadało ok. 878,3 tys. gospodarstw rolnych. Średnia powierzchnia łąk trwałych przypadająca na 1 gospodarstwo rolne wynosiła 3,03 ha. W gospodarstwach rolnych użytkujących od 3 do 30 ha użytków rolnych znajdowało się 60,1% ogólnej powierzchni łąk trwałych co stanowiło 66,5% gospodarstw posiadających łąki. W użytkowaniu gospodarstw indywidualnych znajdowało się 95,5% powierzchni łąk trwałych. Łąki trwałe znajdowały się w 875,9 tys. gospodarstw indywidualnych i zajmowały powierzchnię 2537,2 tys. ha. Średnia powierzchnia łąk trwałych przypadająca na 1 gospodarstwo indywidualne wyniosła 2,90 ha.

Pastwiska trwałe w gospodarstwach rolnych wyniosły 434,7 tys. ha i znajdowały się w 139,6 tys. gospodarstw rolnych. W gospodarstwach rolnych użytkujących od 3 do 30 ha użytków rolnych znajdowało się 60,1% ogólnej powierzchni pastwisk trwałych. W użytkowaniu gospodarstw indywidualnych znajdowało się 91,3% pastwisk trwałych. Pastwiska trwałe znajdowały się w 138,6 tys. gospodarstw indywidualnych i zajmowały powierzchnię 396,7 tys. ha. Średnia powierzchnia pastwisk trwałych przypadająca na 1 gospodarstwo indywidualne wyniosła 2,86 ha.

Powierzchnia ogrodów przydomowych w gospodarstwach rolnych wyniosła 27,4 tys. ha i w porównaniu z 2014 r. zmniejszyła się o 5,9 tys. ha, tj. o 17,8%. Posiadanie ogrodów przydomowych zadeklarowało ok. 300 tys. gospodarstw rolnych.

Powierzchnia gruntów ugorowanych (łącznie z powierzchnią upraw na przyoranie uprawianych w plonie głównym) w gospodarstwach rolnych wynosiła 134,1 tys. ha i stanowiła 0,9% powierzchni użytków rolnych. Grunty ugorowane występowały w ok. 59,8 tys. gospodarstw rolnych.

Powierzchnia pozostałych użytków rolnych w gospodarstwach rolnych wyniosła 147,1 tys. ha i stanowiła 1,0% powierzchni użytków rolnych. Powierzchnia pozostałych użytków rolnych znajdowała się w 68,0 tys. gospodarstw rolnych.

Lasy i grunty leśne w gospodarstwach rolnych

Powierzchnia lasów i gruntów leśnych w gospodarstwach rolnych wyniosła 934,4 tys. ha. Liczba gospodarstw rolnych posiadających w użytkowaniu lasy i grunty leśne wyniosła ok. 544,0 tys. co stanowiło 38,5% ogólnej liczby gospodarstw rolnych.

Grunty pozostałe w gospodarstwach rolnych

W 2015 r. powierzchnia pozostałych gruntów w gospodarstwach rolnych wynosiła 818,0 tys. ha, tj. 5,0% ogólnej powierzchni gruntów znajdujących się w użytkowaniu gospodarstw rolnych, tj. była na poziomie roku ubiegłego. Średnia powierzchnia gruntów pozostałych przypadająca na 1 gospodarstwo rolne wyniosła 0,70 ha.

 Źródło: GUS