COVID, negatywne lobby, sankcje – co ostatecznie wpłynie na ograniczenie eksportu polskich skór?

Negatywne lobby, pandemia oraz konflikt zbrojny wyeksponował problemy dzisiejszego przemysłu futrzarskiego w Polsce. W ciągu ostatnich 5 lat, zamknięto ok. 200 ferm zwierząt futerkowych. Powołując się na dostępne dane, w Polsce wciąż aktywnie działa od 500 do 800.

 

Hodowane w systemie fermowych norki pochodzącą od norki amerykańskiej. Natomiast obecna forma – norka standardowa jest wynikiem jej wielokrotnego krzyżowania. Norki hodowlane są znacznie większe od dzikich (samce osiągają wagę ponad 3,5 kg, natomiast samice 2 kg), różnią się nie tylko pod względem wielkości, ale także długością i kolorem okrywy włosowej. Wszystkie odmiany barwne (mutacyjne), które obecnie są sprzedawane na polskich i zagranicznych rynkach wywodzą się od norki standardowej.

 

Historia futrzarstwa w Polsce sięga lat 20. XX wieku. Pierwsza ferma założona została pod Bielskiem i była to ferma lisów srebrzystych. W przypadku norek, pierwsze fermy pojawiły się pod koniec 1938 roku, jednak miały charakter amatorski. Początki prawdziwej hodowli tych zwierząt w naszym kraju szacuje się na 1947 rok. Początkowo było to kilka ferm w całej Polsce, a przeciętna ferma liczyła kilkanaście samic stada podstawowego. Norki partiami importowano  z Czechosłowacji, Anglii i Niemiec. W połowie lat 90. krajową produkcję skór norczych szacowano na 40 tys. sztuk i również w tym czasie Polskie fermy zaczęły promować swój „produkt” na płaszczyźnie międzynarodowej. Polskie norki charakteryzowały się materiałem hodowlanym najwyższej jakości (zwierzęta selekcjonowano od wielu lat), dzięki temu zaczęto tworzyć Polskie fermy wraz zagranicznymi partnerami. Krajowa wiedza hodowlana i zagraniczny sprzęt, pozwoliły w krótkim czasie na rozwój technologii i hodowli zwierząt z zachowaniem najwyższych norm dobrostanowych. W latach 90-tych wzrósł też światowy popyt na krótkowłose skóry norcze, produkcją których w dzisiejszych czasach nasz kraj jest potentatem.

 

W nowym tysiącleciu, Polski rynek futrzarski przeżywał rozkwit, byliśmy czołowymi producentami skór futerkowych w Europie. W 2019-2020 Polska tuż po Danii i Chinach była największym producentem tego surowca na świecie. 

 

 

Jednak w ostatnich latach branża przeżywa kryzys, nie tylko wizerunkowy. Od wielu lut przemysł ten atakowany jest przez organizację pro zwierzęce, a negatywne lobby tylko pogłębiło niechęć społeczeństwa do produkcji futer. Niestety często nieprawdzie informacje, stają się „podporą” wielu opinii oraz wywiadów. Ponadto pandemia tylko uwydatniła ten proces, wybuch pandemii Covid-19 wywołał panikę we wszystkich gałęziach produkcji. Stwierdzono zakażenie tym wirusem u psów, kotów, fretek, chomików, małp, królików, nietoperzy, ale niestety także i norek hodowlanych. Przypomnijmy, że z tego powodu w listopadzie (2020) premier Danii, w ramach zapobiegania potencjalnemu szerzeniu się koronawirusa, nakazała uśmiercenie około 17 milionów sztuk norek. Dane dotyczące tej branży są niespójne, według niektórych źródeł jeszcze w 2015 roku polscy hodowcy eksportowali 9 322 781 skór norek, a średnia cena wynosiła ok. 160 zł. Natomiast w 2019, odnotowano znaczy spadek sprzedaży tego surowca o ponad 2,2 mln sztuk skór. Co więcej cena jednej skórki spadła do ok. 96 zł za sztukę.

 

Jak zatem wprowadzone sankcje na Rosję mogą wpłynąć na Polski rynek?

 

Największym światowym importerem naturalnych skór są niewątpliwie Chiny. Przez wiele lat w tym kraju popyt na ten naturalny surowiec nie malał i niewątpliwie stanowił główny element siły napędowej dla branży futrzarskiej. Natomiast zgodnie z danymi z GUS (Główny Urząd Statystyczny) największym odbiorcą polskich skór jest Kanada (w 2020 roku, kraj ten zakupił polskie surowe skóry, za kwotę ok 400 mln zł), kolejnym krajem jest Dania (154 mln) oraz Finlandia (136 mln zł). Co ciekawe czwartym z kolei kierunkiem zbytu skór surowych jest Holandia (42 mln zł), w której zakaz hodowli zwierząt futerkowych wejdzie w życie w 2024 roku. Kolejne państwa, które chętnie importują polskie wyroby to Niemcy (33 mln zł), Wielka Brytania (11 mln zł). Natomiast, od wielu lat panuje mit, że głównym kierunkiem zbytu polskich producentów jest Rosja - nic bardziej mylnego. Kraj ten owszem, kupuje surowce futerkowe, jednak eksport do tego kraju wynosi nieco ponad kilka milionów. Dlatego sankcje nałożone na ten kraj w bezpośredni sposób nie wpłyną na ten rodzaj gałęzi przemysłu.

 

Z kolei warto wspomnieć, że jeszcze niecałe 3 lata temu nasz kraj wyeksportował skóry (głównie surowe skóry norcze) i wyroby futerkowe o wartości 817 mln (czyli ok 0,1% całkowitej wartości eksportu w naszym kraju). Natomiast szacowany koszt importowanych produktów futrzarskich wynosił 160 mln. Niewątpliwy rozkwit tej branży mamy już za sobą i przypadał na 2014-2015 rok, ponieważ w tych latach producenci z naszego kraju „zarobili” ponad 1.6 mld zł. W roku 2020 wspomniana sytuacja epidemiologiczna mocno uderzyła w transport, do połowy roku wartość eksportu spadła o 80% (w porównaniu z rokiem ubiegłym).

 

 

Natomiast import wzrósł o ponad 30 procent. Warto jednak podkreślić, że poza spadkiem cen skór, wzrostowi uległy ceny paszy, transportu zarówno paszy jak i surowych skór, magazynowania produktu – to wszystko odbija się na producentach i hodowcach

 

Rok 2021  przyniósł pozorną stabilizację, ale nie znaczną poprawę. Ludzie nauczyli się funkcjonować w świecie pełnym ograniczeń. W 2022 mógł nastąpić przełom, niestety sytuacja na wschodniej granicy nie napawa optymizmem. Fińskie i Duńskie domy aukcyjne od 2020 odnotowują spadek w sprzedaży skór, jak wynika z raportu fińskiego domu aukcyjnego Saga Furs, podczas marcowej licytacji (2022) sprzedano zaledwie 44% ogólnej liczby skór norek. Mimo to, Polska jest niezmiennie jednym ze światowych liderów produkcji i eksportu skór. Sytuacja w Danii, spowodowana koronawirusem tylko umocniła nas na światowych rynkach.

 

Negatywne lobby, pandemia oraz konflikt zbrojny wyeksponował problemy dzisiejszego przemysłu futrzarskiego w Polsce. W ciągu ostatnich 5 lat, zamknięto ok. 200 ferm zwierząt futerkowych. Powołując się na dostępne dane, w Polsce wciąż aktywnie działa od 500 do 800. Jak wcześniej wspomniano dokładne oszacowanie wielkości przemysłu futrzarskiego nie jest proste. Może o tym świadczyć fakt, że posłowie (partii rządzącej) uzasadniając projekt ustawy powoływali się na raporty sprzed 10 lat. Obecną liczbę ferm posłowie oszacowali na około 800, z kolei fundacje pro zwierzęce podają liczbę ok. 600 ferm na koniec lutego 2021 roku – z czego 500 aktywnych.  Co więcej, branża stawiała na światowe marki i domy mody, które coraz częściej rezygnują z naturalnych futer, na rzecz pozornie ekologicznych zamienników. Podsumowując, w obliczu dzisiejszej sytuacji politycznej, przemysł odzwierzęcy stanowi wielką niewiadomą.