USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Od dawna wiadomo, że szczury i myszy na fermach zwierząt przyczyniają się do poważnych strat ekonomicznych. Okazuje się, że stanowią problem również z innego powodu. Mogą być nosicielami groźnych szczepów bakterii opornych na antybiotyki. Zakażenia przez nie powodowane są trudne lub niemożliwe do wyleczenia.
Superbakterie na fermach bydła i świń
Nadmierne, lub nieprawidłowe stosowanie antybiotyków przez dekady w medycynie ludzkiej i hodowli zwierząt doprowadziło do powstania szczepów bakterii opornych na leki. Bakterie „uczą się” omijać działanie antybiotyków, przez co zwalczanie infekcji przez nie powodowanych jest coraz trudniejsze.
W Europie już od wielu lat podejmuje się kroki ograniczające zużycie antybiotyków w leczeniu ludzi i zwierząt. Niestety w wielu miejscach świata do problemu oporności bakterii nadal podchodzi się lekkomyślnie. Przykładowo w Stanach Zjednoczonych nadal stosuje się antybiotyki jako stymulatory wzrostu trzody chlewnej czy drobiu – są sypane do paszy zdrowych zwierząt, bez zważania na konsekwencje.
Już obecnie z powodu niemożliwych do wyleczenia zakażeń bakteriami opornymi na antybiotyki umiera rocznie 700 000 osób na całym świecie. Więcej na temat tego problemu pisaliśmy tutaj: Antybiotyki - medyczny cud, który stał się śmiertelnym zagrożeniem. Poza tym coraz trudniejsze do zwalczenia infekcje u zwierząt gospodarskich generują ogromne straty ekonomiczne – i napędzają zużycie większej ilości leków.
Poszczególne szczepy bakterii mogą być oporne na jeden, lub kilka typów antybiotyków. Najgroźniejszym szczepem bakterii jest obecnie gronkowiec złocisty Staphylococcus aureus oporny na metycylinę, określany skrótem MRSA. Metycylina to silny antybiotyk będący właściwie „ostatnią deską ratunku” w zwalczaniu gronkowca. Gdy przestaje wobec niego działać, infekcje stają się niesamowicie trudne, lub niemożliwe do opanowania. Gronkowiec złocisty nie zawsze wywołuje infekcje, ale zakażone nim zwierzęta i ludzie są jego nosicielami.
Szczepy MRSA często wykrywa się w szpitalach. Odkryto go również na wielu gospodarstwach trzody chlewnej i bydła na całym świecie. Przykładowo w Holandii, która ma i tak bardzo restrykcyjne przepisy stosowania antybiotyków u zwierząt, MRSA znaleziono na 56% ferm świń i u 29% osób pracujących w chlewniach. MRSA wykryto również na fermach trzody chlewnej w m.in. Danii, Niemczech, Belgii, Kanadzie i USA. W USA występowanie MRSA na fermach świń spowodowało, że hodowcy trzody chlewnej stali się społecznie prześladowani i nie mogą przykładowo przebywać na tych samych salach szpitalnych, co inni pacjenci. Więcej na ten temat: Społeczna stygmatyzacja hodowców trzody chlewnej.
Szczury jako wektory opornych szczepów bakterii
Jak wynika z najnowszych badań, do problemu występowania MRSA i innych szczepów bakterii opornych na antybiotyki w gospodarstwach dokładać się mogą gryzonie żyjące w budynkach dla zwierząt lub ich pobliżu.
W niedawno przeprowadzonych badaniach w Holandii i Belgii naukowcy wyłapali gryzonie na wybranych fermach trzody chlewnej, drobiu, cieląt i kóz. Łącznie zebrali 40 szczurów śniadych (R. rattus) i 3 szczury wędrowne (Rattus norvegicus) na 12 gospodarstwach - w tym w 5 fermach trzody chlewnej, 5 fermach drobiu, jednym gospodarstwie, na którym trzymano trzodę chlewną oraz cielęta, oraz w jednej hodowli kóz. Nosicielami szczepu gronkowca opornego na metycylinę okazały się szczury występujące na dwóch fermach trzody chlewnej oraz w gospodarstwie z trzodą chlewną i cielętami.
W innych badaniach szczury zakażone MRSA oraz opornym na antybiotyki szczepem Clostridium difficile wykryto na kanadyjskich fermach trzody chlewnej. W Hiszpanii próbki kału szczurów i myszy zebrane z 21 ferm trzody chlewnej również ujawniły występowanie u gryzoni opornych szczepów bakterii Clostridium difficile. Naukowcy stwierdzili, że odchody szczurów i myszy były tam najczęstszym źródłem bakterii w otoczeniu świń.
Clostridium difficile wywołuje u trzody chlewnej biegunki, najczęściej u nowonarodzonych prosiąt, które mogą mieć ostry przebieg. Bakteria ta, zwłaszcza jej oporne szczepy, mogą być niezwykle groźne dla ludzi i wywoływać śmiertelne zakażenia. Testy przeprowadzone w hodowlach świń w Argentynie pokazały, że szczury mogą być wektorami również opornych na antybiotyki szczepów bakterii Escherichia coli i Salmonella.
Kolejny powód, aby tępić szkodniki
Szczury zakażone opornymi szczepami bakterii stanowią problem z wielu powodów. Przede wszystkim mogą rozprzestrzeniać patogeny między gospodarstwami i stanowić źródło zakażenia dla zwierząt i ludzi pracujących w gospodarstwach. Ucierpieć mogą na tym nawet ci hodowcy, którzy bardzo odpowiedzialnie podchodzą do stosowania antybiotyków u swoich zwierząt.
Nawet w przypadku opanowania chorób zakaźnych u świń czy bydła w stadzie, szczury żyjące na fermie mogą „przechowywać” oporne szczepy bakterii i powodować nawracające infekcje. Poza tym, zakażone szczury mogą rozsiewać oporne na leki bakterie w środowisku, przenosząc je na dzikie zwierzęta. Tym samym w naturze powstaje rezerwuar superbakterii, które nigdy nie powinny były powstać.
Szczury i myszy od lat znane są z rozwlekania na fermach zwierząt również innych patogenów, takich, jak pasożyty Toxoplasma gondii. Gryzonie warto zwalczać dla ochrony zdrowia zwierząt i ludzi, a także swojego portfela. Gryzonie zjadają i niszczą ogromne ilości paszy. Więcej na ten temat: Szczury i myszy na fermie: kosztują więcej niż myślisz. Możliwość roznoszenia przez nie patogenów, w tym szczepów bakterii opornych na antybiotyki, jest tylko dodatkową motywacją do stosowania programu deratyzacji.
Cytowane badania:
Andrés‐Lasheras, S., et al. "Presence of Clostridium difficile in pig faecal samples and wild animal species associated with pig farms." Journal of Applied Microbiology 122.2 (2017): 462-472.
Dominguez, Johana Elizabeth, et al. "Rats as sources of multidrug-resistant Enterobacteriaceae in animal production environments." Zoonoses and public health.
Van de Giessen, A. W., et al. "Occurrence of methicillin-resistant Staphylococcus aureus in rats living on pig farms." Preventive veterinary medicine 91.2-4 (2009): 270-273.
