kojs

kps

CenyRolnicze
29 marca 2024, Piątek.
Kursy walut wg NBP: USD USD - 3.9886 EUR EUR - 4.3009 GBP GBP - 5.0300 DKK DKK - 0.5766
Archiwum


28.03.2024 MATIF: pszenica MAJ24: 203,50 (+1,37%), kukurydza CZE24: 193,25 (+ 1,44%), rzepak MAJ24: 438,00 (-0,79%)

27.03.2024 14:28 DRÓB, cena tuszki hurt: 7,80-8,60 zł/kg, średnia: 8,17 zł/kg (na podstawie informacji z 12 ubojni)

27.03.2024 SPRZEDAM 12 T PSZENŻYTA, trans. firmowy, wielkopolskie, kolski, 62-640, tel.: 690 050 400

26.03.2024 SPRZEDAM 26 T PSZENICY PASZ., trans. firmowy, podkarpackie, krośnieński, 38-460, tel.: 519 550 918

26.03.2024 SPRZEDAM 48 JAŁÓWEK, mieszaniec, 500 kg, mazowieckie, wyszkowski, 07-203, tel.: 500 062 366

26.03.2024 SPRZEDAM 15 TUCZNIKÓW, 120 kg, 100%, warmińsko-mazurskie, działdowski, 13-230, tel.: 796 437 003

25.03.2024 SPRZEDAM 20 JAŁÓWEK, mięsny, 700 kg, kujawsko-pomorskie, włocławski, 87-865, tel.: 722 018 877

24.03.2024 SPRZEDAM 100 T PSZENICY KONS., trans. firmowy, lubelskie, świdnicki, 21-065, tel.: 791 816 003

Dodaj komunikat

kowalczyk

kowalczyk

Szczury i myszy na fermie: kosztują więcej niż myślisz

Martyna Frątczak

Gryzonie to wyjątkowo uciążliwi lokatorzy gospodarstw: zjadają i zanieczyszczają paszę, przenoszą choroby i niszczą instalacje elektryczne. Jak duże mogą być straty przez nie powodowane? Podajemy szacunki na podstawie ferm bydła mlecznego.

 

Od tysięcy lat w cieniu człowieka

Myszy, szczury i inne gryzonie od tysięcy lat towarzyszą człowiekowi i nieustannie zagrażają globalnej produkcji żywności oraz zdrowiu ludzi i zwierząt. Pełnią rolę rezerwuarów wielu groźnych chorób i zjadają ogromne ilości płodów rolnych.

Największy problem stanowią obecnie w krajach Trzeciego Świata – w samej tylko Azji roczna ilość ryżu zjadana przez gryzonie mogłaby wykarmić około 200 milionów ludzi.

W Europie skala tego problemu jest zdecydowanie mniejsza, jednak nadal istotna ekonomicznie.

Skutki obecności gryzoni mogą być dotkliwie odczuwalne na wszystkich gospodarstwach komercyjnie utrzymujących zwierzęta. Odnotowywane straty ekonomiczne i produkcyjne są głównie wynikiem zjadania i zanieczyszczania paszy dla zwierząt oraz roznoszenia chorób.

Jak szkodliwe mogą być gryzonie w środowisku fermy i dlaczego warto przeprowadzać regularną deratyzację przedstawimy na podstawie danych z gospodarstw bydła mlecznego. 

Przystosowane do przetrwania

Gryzonie to, krótko definiując, ssaki posiadające stale rosnącą parę siekaczy (przednich zębów) w szczęce oraz żuchwie.

Stanowią rząd ssaków doskonale przystosowany do przetrwania w wielu różnych środowiskach na całym świecie – reprezentuje go grubo ponad 2 tysiące różnych gatunków, występujących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktyki.

Poza tak sympatycznymi zwierzętami jak wiewiórka, bóbr czy kapibara, znajdziemy wśród nich również znielubiane szkodniki, a mianowicie myszy oraz szczury – występujące w kilku gatunkach.  

W naszym kraju na fermach szkody powodują zazwyczaj szczur wędrowny (Rattus norvegicus), lubiący wilgotne środowiska, o długości ciała (nie licząc ogona) dochodzącej do nawet 30 cm; szczur śniady (Rattus rattus), preferujący suche i ciepłe miejsca, mniejszy i rzadziej występujący gatunek; oraz mysz domowa (Mus musculus) o długości ciała sięgającej 10 cm.

Wszystkie trzy gatunki charakteryzuje nocny tryb życia, wyśmienity słuch, węch i smak oraz szaleńcze tempo rozmnażania się.

Szczur wędrowny dojrzałość płciową osiąga po 2-4 miesiącach życia, a mysz domowa już po 35 dniach życia. W ciągu roku życia szczur wędrowny może wydać na świat 20, a mysz domowa 50-60 młodych.

Ile paszy dla zwierząt zjadają gryzonie?

Szybko mnożący się lokatorzy na fermie mogą pochłaniać naprawdę istotne objętości magazynowanej w pobliżu budynków inwentarskich paszy. Rocznie jeden szczur może pochłonąć ponad 9 kg, a mysz 2,25 kg paszy.

Może się to wydawać niezbyt wiele, dopóki nie uwzględnimy w rachunkach całej szczurzej lub mysiej rodziny - kolonia licząca 100 szczurów w ciągu roku zje niemal tonę paszy.

 

Liczba szczurów na fermie

Szacunkowy roczny koszt wynikający ze strat paszy

1

2 $

10

20 $

25

50 $

50

100 $

100

200 $

200

400 $

400

800 $

800

1600 $

1000

2000 $

2000

4000 $

Straty paszy i koszty z tym związane rosną wraz z liczbą gryzoni na fermie. Tabelę opracowano na podstawie danych z ferm bydła mlecznego w USA. Źródło: Costs of Major Inputs National Average Dairy Feed Costs. Monthly Data. N.p., n.d. Web. 22 May 2015.

 

Samo zjadanie paszy przez gryzonie niestety nie jest największym problemem. Szczury i myszy są w stanie zanieczyścić – odchodami, moczem, śliną, krwią oraz sierścią – 10 razy większą objętość paszy, niż zjadają. Przez zanieczyszczenie znacznie obniżają jej jakość, a nawet zdatność do spożycia.

 

Liczba krów w stadzie

Procent zanieczyszczonej paszy

Szacunkowy roczny koszt zanieczyszczonej paszy

100

1%

1,736 $

100

5%

8,682 $

100

10%

17,365 $

100

20%

34,730 $


Podczas żerowania myszy i szczury nieustannie przemieszczają się, oddają mocz i defekują, niszcząc około 20% objętości paszy, co generuje kolejne straty. Tabelę opracowano na podstawie danych z ferm bydła mlecznego w USA. Źródło: Costs of Major Inputs National Average Dairy Feed Costs. Monthly Data. N.p., n.d. Web. 22 May 2015.

 

Wektory groźnych chorób zwierząt i ludzi

Uważa się, że bez skutecznego programu deratyzacji bioasekuracja właściwie nie istnieje. Myszy i szczury mogą być wektorem dziesiątek patogenów powodujących groźne choroby u zwierząt oraz ludzi.

Do istotnych z punktu widzenia ekonomicznego należą przenoszone przez gryzonie patogeny powodujące obniżenie płodności w stadach bydła mlecznego, przyczyniające się do poronień i rodzenia słabych cieląt – co w skali roku i lat przelicza się na istotne koszty.

Należą tutaj przede wszystkim bakterie z rodzaju Leptospira, Salmonella oraz bakteria Listeria monocytogenes – mogąca powodować również podkliniczne, kosztowne mastitis.

Myszy i szczury są również źródłem patogenów nierzadko powodujących wymagające leczenia i generujące straty biegunki u cieląt – m.in. bakterii z rodzaju Campylobacter oraz pierwotniaków Cryptosporidium parvum.

Chociaż choroby te nie są obecnie notowane w Polsce i mają obecnie znaczenie raczej historyczne, warto pamiętać, że gryzonie mogą być wektorami również czynnika brucelozy – bakterii Brucella abortus oraz wirusa powodującego pryszczycę.

Do wartych wspomnienia chorób trzody chlewnej przenoszonych przez gryzonie należą choroba Aujeszky’ego oraz różyca.

Wymienione patogeny i choroby nie wyczerpują listy przyjemności, których źródłem mogą być myszy i szczury.

Myszy i szczury źródłem pożarów?

Dodatkowe szkody powodowane przez gryzonie wynikać mogą ze zniszczeń technicznych w obrębie gospodarstwa.

Myszy i szczury nierzadko uszkadzają izolację i konstrukcję budynków, a także nadgryzają przewody elektryczne.

Uważa się, że znaczny odsetek pożarów na fermach może być skutkiem uszkadzania instalacji elektrycznych przez gryzonie.

Czy kot wystarczy do pozbycia się gryzoni?

Jak pozbyć się tego uciążliwego problemu, jakim są myszy i szczury w gospodarstwie?

Chociaż na wielu tradycyjnych gospodarstwach „programem deratyzacji” jest obecność kota kręcącego się po fermie, należy zaznaczyć że nie jest to niestety dobra metoda pozbycia się gryzoni.

Badania pokazują, że kot może co prawda działać odstraszająco na gryzonie przez samą swoją obecność – strach gryzoni przed drapieżnikiem jest tutaj silniejszym czynnikiem niż teoretycznie zjadane przez kota ofiary - ale nie wyeliminuje zupełnie szkodników. Może jedynie sprawić, że staną się trudniejsze od zauważenia.

Dodatkowo kot zjadający gryzonie zakażone różnymi patogenami sam może stać się ich wektorem i siewcą.

Znacznie lepszym pomysłem jest opracowanie całorocznego programu deratyzacji – najlepiej we współpracy z firmą DDD specjalizującą się w tym obszarze – opartego na wybijaniu oraz odławianiu myszy i szczurów.

Do wybijania gryzoni stosuje się zazwyczaj trutki oparte na takich substancjach, jak warfaryna i difacynon, w formie granulatu lub proszku. Najbardziej skuteczne jest umieszanie ich w miejscach dużej aktywności gryzoni, na co wskazywać może obecność świeżych odchodów i inne ślady.

Ważne aby zachować środki ostrożności i uniemożliwić znalezienie trutki przez inne zwierzęta (również psy lub koty). Na wielu gospodarstwach stosuje się tzw. stacje deratyzacyjne z trutkami, rozmieszczone w strategicznych punktach fermy.

Zastawianie pułapek jest całkiem skuteczną alternatywą dla trutek – przy odpowiedniej ilości rozstawionych potrzasków i uniemożliwieniu dostępu gryzoni do paszy dla zwierząt można zredukować populację myszy i szczurów na fermie nawet o 60-70%.

 

Źródła:

Stenseth, Nils Chr, et al. "Mice, rats, and people: the bio‐economics of agricultural rodent pests." Frontiers in Ecology and the Environment 1.7 (2003): 367-375.

Neogen Dealer Solutions: Are Rodents Ruining Your. Customer's Return? Matt Meyer. Distributor Account Executive. National Sales Meeting. Las Vegas, NV.

Dairy Global

Martyna Frątczak
Autor: Martyna Frątczak
Lekarz weterynarii Martyna Frątczak, absolwentka Wydziału Medycyny Weterynaryjnej i Nauk o Zwierzętach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zainteresowana szeregiem zagadnień związanych z medycyną zwierząt, ekologią i epidemiologią, którymi zajmuje się na co dzień również we własnej pracy naukowej.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz

POLECAMY


Copyright © CenyRolnicze 2021. All rights reserved | Polityka prywatności i plików cookies | Regulamin serwisu