Integracja producentów rolnych w Polsce kluczowym sposobem na wzmocnienie ich pozycji na rynku

W Polsce występuje znaczne rozdrobnienie gospodarstw rolnych, co wpływa na duże rozproszenie podaży. Równolegle dynamicznie postępuje proces konsolidacji popytu na produkty rolne na poziomie odbiorców - przetwórstwo rolno-spożywcze, handel hurtowy i detaliczny. W konsekwencji, w przypadku wielu sektorów produkcji rolnej, mamy do czynienia z rosnącymi dysproporcjami pomiędzy skalą podaży oferowanej przez pojedynczego dostawcę (producenta), a skalą popytu reprezentowanego przez pojedynczego odbiorcę.

Sprzyja to umocnieniu pozycji negocjacyjnej odbiorców oraz stosowaniu przez nich skutecznej presji na obniżenie cen oferowanych za produkty rolne. Sposobem na wzmacnianie pozycji na rynku oraz niwelowanie zagrożeń, jakie przynosi coraz bardziej wymagający rynek, jest tworzenie przez rolników wspólnych struktur gospodarczych. Obecnie w Polsce, na podstawie obowiązujących przepisów, może funkcjonować pięć form integrujących producentów rolnych, zróżnicowanych pod względem organizacyjnym i prawnym, tj. grupy producentów rolnych, organizacje producentów, organizacje międzybranżowe, organizacje producentów w sektorze mleka oraz uznane organizacje producentów owoców i warzyw.

Mimo szeregu korzyści wynikających z przynależności do wspólnych struktur gospodarczych, stopień zorganizowania się rolników jest wciąż niewystarczający i daleki od potrzeb. Zgodnie z wrześniowymi danymi Agencji Rynku Rolnego liczba rolników zrzeszonych w grupach producentów rolnych wynosiła ok. 25 tys., co stanowi zaledwie 1,8% wszystkich producentów rolnych w Polsce.

Nie jest to korzystne również ze względu na mechanizmy Wspólnej Polityki Rolnej, zwłaszcza mechanizmy interwencji rynkowej (zarówno unijnych, jak i krajowych). W szczególności dotyczy to instrumentów wdrażanych doraźnie, w związku z wykorzystaniem środków wyjątkowych stosowanych w sytuacjach kryzysowych. Efektywne (szybkie i skuteczne) wdrażanie tych mechanizmów wymaga dotarcia do wszystkich potencjalnych beneficjentów w możliwie krótkim czasie i bez nadmiernego obciążania ich czynnościami administracyjnymi. Wykorzystanie w trakcie realizacji mechanizmów interwencyjnych potencjału organizacyjnego może zasadniczo przyśpieszyć i ułatwić udzielenie wsparcia producentom.

Konieczne jest zatem dalsze podejmowanie wszelkich działań upowszechniających ideę gospodarczego organizowania się producentów rolnych, zarówno na szczeblu krajowym, jak i regionalnym i lokalnym, angażując w to możliwie szerokie grono instytucji i podmiotów działających na rzecz rozwoju wsi i rolnictwa, bowiem gospodarcze organizowanie się rolników jest w Polsce ważne i stanowi wręcz gospodarczą konieczność. Ponadto, istnienie wspólnych inicjatyw gospodarczych może odegrać kluczową rolę w podniesieniu konkurencyjności i wzrostu gospodarczego polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich. Dlatego też MRiRW kładzie duży nacisk na promowanie tego rodzaju form współpracy wśród rolników, m. in. poprzez specjalne instrumenty wsparcia, których wdrożenie przewidziano w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, m.in. działanie „Tworzenie grup producentów i organizacji producentów”.

Źródło: MRiRW