USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Ochrona kłosa to ostatni zabieg fungicydowy w zbożach, często lekceważony przez rolników. Jego znaczenie rośnie wtedy, gdy różnice pomiędzy cenami pszenicy konsumpcyjnej i paszowej są wysokie - tak jak ma to miejsce w ostatnich miesiącach. Wysokie stężenia mykotoksyn pochodzących od grzybów rozwijających się na kłosach niechronionych plantacji mogą dyskwalifikować ziarno z przeznaczenia konsumpcyjnego.
Czarne lub łososiowe kłosy tuż przed zbiorami, po występujących opadach to częsty widok na niechronionych zbożach w terminie T3. Powodem takiego stanu rzeczy są rozwijające się grzyby wywołujące choroby zbóż takie jak czerń zbóż, fuzariozy kłosów i septoriozy plew. Grzyby rozwijające się na kłosach produkują także mykotoksyn – groźne dla ludzi i zwierząt metabolity. Nagromadzenie się mykotoksyn dyskwalifikuje ziarno z przeznaczenia konsumpcyjnego, a zatrucie nimi może mieć poważne konsekwencje neurologiczne.
Czy zabieg T3 jest konieczny?
Ochronę kłosa należy przeprowadzać wtedy, gdy występuje podwyższone zagrożenie infekcją fuzarioz, czerni zbóż i septoriozy plew. Rodzai grzybów wywołujących fuzariozy jest kilka, a zakres optymalnych temperatur do rozwoju jest szeroki – od 15 do 25°C. Wymagane jest także co najmniej 24 godzinne zwilżenie kłosów, a więc wystąpienie opadów i utrzymująca się dłużej wysoka wilgotność powietrza. Podwyższone ryzyko zainfekowania mają odmiany zbóż z niską odpornością na te patogeny. Oceny podatności zbóż na choroby kłosa, prowadzone przez COBORU wskazują, że żadna z odmian nie jest całkowicie odporna na infekcję, a najodporniejsze odmiany posiadają ocenę 6 w skali 9-cio stopniowej. Infekcje kłosów przez fuzariozy częściej zdarzają się też na zbożach sianych po kukurydzy, ponieważ grzyby te atakują także kolby. Monokultura lub stosowanie uproszczeń i pozostawianie resztek pożniwnych na powierzchni powoduje wyższe szanse na infekcje kłosów w przyszłości. W ostatnich latach, kiedy występowały susze w okresie kłoszenia, zabieg T3 nie miał aż tak wielkiego znaczenia. Jeśli warunki wilgotnościowe nie są sprzyjające rozwojowi chorób kłosów, wówczas można zrezygnować z wykonania zabiegu. Opady jednak często przychodzą tuż przed zbiorami, a wtedy, na stosowanie fungicydów jest już za późno.
Fot.1. Choroby kłosów pogarszają jakość zbieranego ziarna
Kiedy chronić kłos?
Czas na wykonanie zabiegu T3 jest szeroki, bowiem od początku kłoszenia do końca kwitnienia. Jego faktyczne zastosowanie powinno poprzedzać infekcję. Najbardziej odpowiednim momentem na użycie fungicydów w pszenicy jest pojawienie się pierwszych pylników. Jednak bez odpowiedniego śledzenia warunków atmosferycznych i rozwoju patogenów, może się okazać, że zabieg ten był niepotrzebny. Metodą, dającą pewność, że na kłosach znajdują się zarodniki, które w sprzyjających warunkach spowodują chorobę, jest test kopertowy. Polega on na pobieraniu kilka kłosów z różnych części pola, począwszy od początku kłoszenia. Kłosy te należy zrosić wodą, zawinąć w wilgotny ręcznik papierowy, całość zamknąć w worku strunowym i schować w ciemnym miejscu o temperaturze pokojowej np. szufladzie. Po kilku dniach należy obserwować kłosy, czy nie pojawiają się na nich widoczne strzępki grzybni. Pojawienie się różowej grzybni będzie sugerowało obecność grzybów z rodzaju Fusarium spp. natomiast czernienie kłosów wskaże na zagrożenie ze strony Cladosporium spp. powodujące czerń zbóż. Pobieranie kłosów należy prowadzić systematycznie co kilka dni, opisując woreczki datą. Pojawienie się zarodników na kłosach w którymś z woreczków oznacza konieczność wykonania fungicydowego zabiegu zapobiegawczego. Należy pamiętać, aby w okresie kwitnienia żyta nie wykonywać żadnych zabiegów opryskiwaczem, ponieważ jest to jedyne zboże obcopylne, i wykonywanie zabiegów chemicznych w tym czasie może poskutkować problemami z zapyleniem i zaziarnieniem kłosów.
Fot.2. Ochronę kłosów żyta należy prowadzić przed lub po pyleniu.
Fungicydy na zabieg T3
Środków zarejestrowanych przeciwko fuzariozie kłosów i czerni zbóż jest bardzo dużo. Część preparatów stosowanych w terminie T2 również zwalcza te choroby i może zostać użyta przy zabiegu łączonym. Są to często bardzo mocne i długodziałające substancje z grupy SDHI wraz z triazolami. Substancjami typowo wykorzystywanymi w zabiegu na kłos są triazole. Bardzo pożądane jest mieszanie dwóch substancji, aby wzmocnić działanie i przeciwdziałać odporności. Do tego celu można użyć mieszankę tebukonazolu z protiokonazolem po minimum 100 g s.cz./ha każdej z substancji. Mieszanina ta sprawdzi się bardzo dobrze zarówno przeciwko fuzariozie kłosów jak i czerni zbóż. Metkonazol również bardzo dobrze sprawdzi się przy fuzariozie kłosów, jednak żaden produkt nie zawiera w etykiecie informacji o zwalczanej czerni zbóż. Bardzo dobrą substancją zapobiegawczą przeciwko fuzariozie kłosów i czerni zbóż jest azoksystrobina. Sprzyja ona jednak dłuższemu utrzymaniu zieloności roślin, dlatego może nieco opóźnić żniwa.
