USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Podanie cielęciu siary zaraz po przyjściu na świat jest koniecznością. Warto jednak pójść dalej i podawać ją również w kolejnych dniach życia. Badania pokazują, że dodatek siary do pójła starszych cieląt ma bardzo korzystny wpływ na ich zdrowie i przyrosty masy ciała.
Pierwszego dnia siara jest obowiązkowa
Siara to płyn znacznie bogatszy w substancje odżywcze od mleka i źródło cennych przeciwciał chroniących przed bakteriami i wirusami. Cielęta rodzą się właściwie bez odporności. Aby przeżyć, muszą w pierwszym dniu życia otrzymać wsparcie przez wypicie siary. Najlepiej, aby nastąpiło to zaraz po przyjściu na świat. Cielę może wchłonąć przeciwciała z siary w ciągu około 24-36 h po porodzie. Później jego zdolność do przyjmowania przeciwciał spada. W jelitach cielaka stopniowo powstaje bariera, która to uniemożliwia.
W praktyce zaleca się, aby cielę otrzymało min. 4 litry siary - maksymalnie do 4-6 godzin po przyjściu na świat. Siarę najlepiej jest zdoić i manualnie podać cielęciu. Rzadko kiedy cielak jest w stanie samodzielnie wypić jej odpowiednio dużo. Siara podawana zaraz po porodzie powinna być wysokiej jakości, a więc zawierać odpowiednio dużo przeciwciał. Jakość siary da się łatwo sprawdzić w terenie. Pisaliśmy na ten temat szczegółowo tutaj: Cielęta: pomoc po porodzie i odpojenie siarą.
Co jednak zrobić, gdy jakość siary jest zbyt niska? Hodowcy często dysponują nadwyżkami siary, które mogą wykorzystać do stworzenia tzw. banku siary, przez mrożenie ich niewielkich porcji. Przydają się w awaryjnej sytuacji. Zastępczo nowonarodzonym cielętom można również podać preparat z suszonej siary lub pastę zawierającą przeciwciała.
Starsze cielęta też zyskują na siarze
Wykorzystać w 100% siarę mogą tylko nowonarodzone cielaki. Nie znaczy to jednak, że w kolejnych dniach życia staje się dla nich bezużyteczna. Liczne badania pokazują, że dodatek siary do pójła dla starszych cieląt może przynieść wiele korzyści. Do suplementacji wykorzystać można nadwyżkowe partie siary, również te z nieco niższą liczbą przeciwciał – nie musi się ona marnować. Cennym dodatkiem do pójła dla starszych cieląt będzie również suszona siara i, w nieco mniejszym stopniu, preparaty ją zastępujące.
W jaki sposób siara może być korzystna dla starszych cieląt? Przeciwciała zawarte w siarze nie muszą być wchłonięte, aby zapewnić pewien poziom ochrony. Zapewniają miejscową odporność w jelitach, pozwalając eliminować patogeny przyczyniające się do uciążliwych biegunek cieląt. Poza tym siara jest bogata również w inne składniki wspierające miejscową i ogólnoustrojową odporność.
Znajdziemy w niej m.in. laktoferrynę, działającą przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo oraz cytokiny, białka regulujące mechanizmy odporności. Ponadto siara zawiera hormony i inne związki wpływające na prawidłowy rozwój układu pokarmowego i odpornościowego cieląt. Ma duże znaczenie również dla odpowiedniego uformowania się mikrobiomu, a więc składu bakteryjnego w żołądku i jelitach cieląt.
W systemach hodowli, w których cielę pozostaje przy krowie, w kolejnych dniach życia przyjmuje mleko przypominające siarę, znacznie bogatsze w substancje odżywcze, przeciwciała i inne składniki wspierające odporność. Jest to tzw. mleko przejściowe, które krowa produkuje przez ok. 2 tygodnie po porodzie. Jeśli wcześnie odsadzamy cielęta od krowy, warto odpajać je mlekiem przejściowym. Można je również imitować, przez dodatek do pójła siary.
Bardzo pozytywne skutki przyniosły badania, w którym cielakom od 2 do 7 dnia życia podawano mieszankę 1:1 pasteryzowanego mleka i siary. Przyspieszało to rozwój układu pokarmowego cieląt i poprawiało ich odporność (cielaki miały wyższy poziom przeciwciał we krwi). Odpajanie cielaka preparatem mlekozastępczym pozwala zaspokoić jego potrzeby, ale możemy dużo zyskać, jeśli do pójła dodamy coś extra, w postaci siary. Imitujemy tym samym naturalny proces budowania jego odporności.
Sposób na uniknięcie biegunek i inne korzyści
Badania, w których cielętom podawano siarę w kolejnych dniach od przyjścia na świat pokazują, że skutecznie pomaga ona ochronić ich układ pokarmowy. Jedną z najczęściej obserwowanych korzyści jest spadek częstości występowania biegunek u cieląt. Biegunki to chyba najbardziej powszechny – i uciążliwy - problem zdrowotny cielaków. Mogą być niebezpieczne zwłaszcza w pierwszych dniach życia młodych zwierząt. Więcej na ten temat można przeczytać tutaj: Najczęstsze choroby cieląt i jak im zaradzić. Kolejną kluczową korzyścią z suplementacji siary starszym cielętom jest ochrona układu oddechowego przed patogenami.
Zaobserwowano, że podawanie cielętom niewielkich ilości suszonej siary bydlęcej do pójła (np. w ilości 70-100 g/dzień) lub pasteryzowanej siary zbiorczej przed dłuższy okres po porodzie (np. w ilości 700 g/dzień, przez 14 dni) znacznie zmniejsza częstość występowania i nasilenie biegunek i chorób układu oddechowego (takich jak BRD, syndrom oddechowy cieląt). W efekcie rezultatem podawania siary przez dłuższy okres jest zmniejszenie śmiertelności cieląt. Dodatkowo u cieląt otrzymujących dodatek siary obserwuje się lepszą wydajność paszy i wyższe dzienne przyrosty masy ciała, co ma odzwierciedlenie w wyższej poodsadzeniowej masie ciała.
Naukowcy są zgodni co do tego, że podawanie siary w kolejnych dniach życia cielętom daje im lepszy start i pomaga w ochronie zdrowia. Najlepsze rezultaty są osiągane, gdy cielaki otrzymują dodatek siary przez okres 2 tygodni od przyjścia na świat. Niestety, nieuniknione są okresowe problemy z dostępnością nadwyżkowej, dobrej jakości siary w gospodarstwie. Warto wtedy zastosować mleko przejściowe – lub pomyśleć o suplementacji suszonej siary.
Źródła:
McCarthy, H. R., et al. "Effects of supplementing colostrum beyond the first day of life on growth and health parameters of preweaned Holstein heifers." Journal of Dairy Science (2023).
Kargar, S., et al. "Extended colostrum feeding for 2 weeks improves growth performance and reduces the susceptibility to diarrhea and pneumonia in neonatal Holstein dairy calves." Journal of dairy science 103.9 (2020): 8130-8142.
