USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Zbiory kukurydzy na ziarno wciąż trwają, a wraz z nimi na polach pojawia się ogromna masa bogatych w składniki pokarmowe resztek pożniwnych. Nowa norma GAEC 6 zobowiązuje rolników do pozostawiania okrywy roślinnej na zimę na 80% gruntów ornych, więc bardzo często wymóg ten będzie spełniany także przez pozostawienie ścierniska kukurydzianego. Niepoddane żadnemu zabiegowi będzie jednak stanowiło duże zagrożenie dla przyszłorocznych zasiewów, przez doskonałe miejsce do zimowania omacnicy prosowianki.
W tym roku żniwa kukurydziane bardziej martwią rolników niż cieszą. Ogromne nakłady poniesione przez cały sezon uprawy mogą nie przynieść zysków przez wciąż spadające ceny ziarna w skupach. Jest to jednak cenna roślina w płodozmianie, przez dostarczanie do gleby ogromnej ilości biomasy. Przy plonie ziarna na poziomie 10 t/ha, sucha masa słomy i korzeni kształtuje się na poziomie 12-15 ton /ha. Ilość materii organicznej pozostawianej na polu po zbiorze kukurydzy na ziarno jest podobna do pełnej dawki obornika. Wraz z nią wraca do gleby wiele składników pokarmowych. Jedna tona suchej masy słomy kukurydzianej zawiera około:
8,0 kg azotu,
4,6 kg fosforu,
21,6 kg potasu,
Fot. 1. Resztki pożniwne kukurydzy zawierają bardzo dużo składników pokarmowych i masy budującej próchnicę.
W słomie z kukurydzy znajdują się także pewne ilości wapnia, magnezu, siarki i mikroelementów. Rozkład i mineralizacja słomy kukurydzianej jest czasochłonnym procesem i całkowity jej rozpad trwa do 3 lat. W pierwszym roku uwolnieniu ulega około 25% azotu, 20% fosforu i 50% potasu. Szeroki stosunek węgla do azotu sprawia, że pula dostępnego azotu w glebie zostanie szybko wykorzystana przez mikroorganizmy rozkładające słomę, w efekcie czego tempo mineralizacji spadnie a zasiewy ozimin mogą cierpieć z powodu czasowego niedoboru tego składnika. Tak zwane zbiałczenie azotu to sytuacja, w której azot dostępny w glebie zostaje wykorzystany do budowy białek organizmów i bakterii rozkładających materię organiczną. Po obumarciu mikroorganizmów, białka zawarte w nich zawarte ulegają rozpadowi, a związki azotowe które je budowały będą ponownie dostępne dla roślin. Z tego powodu dostarczenie azotu na mineralizację słomy jest dobrym pomysłem, który zaowocuje szybszemu powrotowi wszystkich składników słomy do związków dostępnych i ograniczy negatywne skutki dla roślin następczych. Do mineralizacji jednej tony słomy potrzeba około 8 kg azotu, jednak zawarta ilość w słomie nie jest źródłem pożywienia dla mikroorganizmów, które musza pobrać ten składnik z roztworu glebowego. Z uwagi na pewną ilość azotu znajdującego się w glebie, jednorazowa dawka składnika nie powinna przekraczać około 50 kg N/ha.
Dobre rozdrobnienie przyspieszy mineralizację i zniszczy omacnicę
Sposobem na przyspieszenie rozkładu ogromnej masy organicznej jest jej dokładne rozdrobnienie. W ten sposób mechaniczne uszkodzenia struktur tkanek ułatwią penetrację przez mikroorganizmy i enzymy odpowiedzialne za mineralizację. Zabieg mulczowania to doskonała okazja do jednoczesnego rozdrobnienia resztek i zniszczenia larw omacnicy oraz miejsc jej zimowania. Szkodliwość omacnicy wrasta z roku na rok przez utrzymywanie się wysokiego areału kukurydzy, częste monokultury i utrudnione zwalczanie nalatujących motyli w czasie wegetacji.
Fot. 2. Mulczowanie doskonale rozdrabnia resztki i niszczy większość larw omacnicy prosowianki.
Wyklute larwy w czasie wzrostu kukurydzy drążą tunele w łodydze, kierując się do kolby uszkadzając niewielką ilość ziaren. Największa szkodliwość omacnicy polega na osłabianiu struktur łodygi i osadki kolby, co bardzo często prowadzi do jej łamania i uniemożliwia zebranie przewróconych roślin. Wygryzanie miękiszu w roślinie prowadzi także do gorszego przewodzenia asymilatów i substancji odżywczych co bezpośrednio przekłada się na niższy plon i szybsze obumieranie roślin. Po zakończeniu żerowania na przełomie września i października, część larw schodzi w dół łodygi, gdzie zimują najczęściej kilka centymetrów nad powierzchnią ziemi. Z tego powodu bardzo ważne jest niskie mulczowanie ściernisk po kukurydzy, aby zniszczyć jak najwięcej larw tego szkodnika. Dobrze przeprowadzony zabieg jest w stanie zwalczyć do 97% populacji, co zmniejszy presję szkodnika w następnym roku. Mulczowanie znacząco ułatwiają dalsze zabiegi na polu jak uprawa czy siew bezpośredni, przez lepszą dystrybucję resztek, zapobiegając zapychaniu się maszyn.
Brona talerzowa nie zastąpi mulczera
Samo pocięcie ścierniska talerzówką nie jest skuteczną metodą zwalczania omacnicy prosowianki. Owad ten jest odporny na spadki temperatur nawet poniżej -30°C, dlatego wywrócenie łodyg i odsłonięcie na warunki środowiskowe nie przyniesie oczekiwanych efektów. Pocięcie łodyg na kilkunastocentymetrowe kawałki i wymieszanie ich z glebą nie zniszczą w wystarczającym stopniu larw omacnicy. Młotki lub noże mulczera wirując kilka tysięcy razy na minutę rozdrabniają resztki roślin, szatkując je razem z larwami omacnicy. Duża liczba usługodawców i niewielki koszt zabiegu w granicach 150-200 zł/ha sprawia, że wykonanie mulczowania jest łatwo dostępnym i opłacalnym zabiegiem wobec korzyści w postaci lepszej mineralizacji, zniszczenia szkodników i łatwiejszego wykonywania kolejnych zabiegów.
Fot. 3. Mulczowanie jest jednym z łatwiejszych i efektywniejszych sposobów walki z omacnicą prosowianką. Na zdjęciu larwa żerująca w kolbie.
Wymagana okrywa ochronna
Przepisy nowej WPR zobowiązują rolników do utrzymywania na 80% gruntów ornych okrywy gleb. Tą funkcję mogą spełniać uprawy ozime, międzyplony, samosiewy, resztki pozbiorowe, mulcz lub rosnące rośliny. Obowiązek utrzymywania okrytej ziemi obowiązuje w okresie od 1 listopada do 15 lutego. Przepis ten sprawił, że orka po kukurydzy będzie możliwa tylko jeśli nie przekroczy 20% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie. Cała reszta będzie musiała pozostać na zimę w formie ścierniska, lub zostać zmulczowana czy też wymieszana broną talerzową. Nie należy obawiać się tych zabiegów po 1 listopada, ponieważ są one zabiegami tworzącymi okrywę. Pozostawienie nienaruszonego ścierniska po zbiorze przyczyni się do wzrostu szkód powodowanych przez omacnicę i znacznie spowolni rozkład resztek. Do momentu zbioru wymaganą okrywę tworzą ją pozostające na polu rośliny, a po zbiorze funkcję tą przejmują resztki pozbiorowe, które mogą zostać zmulczowane lub wymieszane z wierzchnią warstwą gleby.
