USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Wszystko wskazuje na to, że wegetacja rozkręca się na dobre, a wraz z nią swoje cykle rozwojowe rozpoczynają szkodniki i choroby. Trzeba być gotowym na zwalczanie szkodników w każdej chwili, ponieważ brak długotrwale działających środków, zmusza do stosowania mniej skutecznych preparatów w momencie wylotu agrofagów. Z kolei dobrze zaplanowana ochrona fungicydowa pozwoli utrzymać rzepak w dobrej kondycji na dłuższy czas.
Szkodniki już się budzą
Rozwój szkodników bezpośrednio związany jest z występującymi temperaturami, a nie konkretną datą w kalendarzu. Przekonaliśmy się o tym już wielokrotnie, ostatni raz w zeszłym styczniu, kiedy to fala ciepła obudziła chowacze – brukwiaczka i czterozębnego. Podobnej sytuacji doświadczyli rolnicy w tym roku, w południowych regionach Polski, kiedy to w pierwszej dekadzie lutego obserwowali naloty szkodników.
Obawy do wyjazdu z opryskiwaczem w lutym są złym doradcą, skutkujące później pogryzionymi łodygami i słabszymi roślinami. W momencie nalotu szkodników trzeba wykonać zabieg, i nie liczyć na to, że za kilka dni po nadejściu chłodzenia szkodniki znów zapadną w letarg, ponieważ do tego czasu wyrządzą duże szkody. Zastosowanie samych insektycydów nie niesie dla roślin żadnego zagrożenia, w postaci fitotoksyczności nawet jeśli w późniejszym czasie zapowiadane są spadki temperatur.
Fot. 1. Obserwacje nalotów szkodników powinno się prowadzić od pierwszych dni z temperaturami powyżej 5°C.
Substancje w zależności od prognoz
Zwalczanie szkodników w dość nietypowych terminach jak luty należy dostosować do warunków atmosferycznych. Jeśli nadchodzące ciepło jest krótkotrwałe, a dzień-dwa po nalocie zapowiadane jest ochłodzenie do 3-4°C, wówczas można zastosować sam pyretroid jak na przykład deltametryna, lambda cyhalotryna, czy cypermetryna, dostępne w wielu produktach. Jeśli jednak występujące temperatury powietrza będą się utrzymywały dłuższy czas powyżej 5-7°C w dzień i nie spadały poniżej zera w nocy, co będzie oznaczało dłuższe naloty, wówczas oprócz krótkotrwale działających pyretroidów należy do mieszaniny dodać którąś z dostępnych systemicznych substancji – flupyradifuron, lub acetamipryd. Wówczas substancje krążące w tkankach roślin będą zwalczały szkodniki, które zaczną na nich żerować.
Ochronę fungicydową lepiej zaplanować wcześniej
Wiosenne zwalczanie chorób w rzepaku ozimym wykonuje się standardowo po osiągnieciu przez niego fazy BBCH 32-33, czyli początku wydłużania łodygi. Może je poprzedzać tzw. Zabieg T0 wykonany po rozpoczęciu wegetacji makro i mikroelementami mającymi działanie fungistatyczne, aby zmniejszyć dalszą presję chorób. W tym czasie nie ma sensu stosować standardowych fungicydów, z powodu dość niskich temperatur w których zarówno choroby jak i rośliny rozwijają się powoli. Dynamiczny wzrost pod koniec marca i na początku kwietnia to moment, w którym bez zwłoki należy stosować fungicydy prewencyjnie. Ten zabieg ma na celu także regulację łanu, czyli zniesienie dominacji wierzchołka wzrostu i umożliwienie wzrostu pędom bocznym. Ma ono nieco mniejszą intensywność i znaczenie niż jesienny zabieg regulacyjny, ale jest równie ważny. Nie można jednak z nim przesadzić, bo zamiast poprawy plonowania może dojść do jego regresu.
Fot. 2. Wiosenna ochrona fungicydowa ma chronić przed dalszymi infekcjami ze strony suchej zgnilizny kapustnych, czerni krzyżowych, cylindrosporiozy, szarej pleśni oraz mączniaka rzekomego i prawdziwego.
Strategia fungicydowa zależy przede wszystkim od systemu uprawy, obsady roślin, płodozmianu i aktualnej pogody. System uprawy i płodozmian wpływają przede wszystkim na presję chorób. Tam, gdzie dominują uproszczone systemy uprawy, a rzepak przypada po sobie częściej niż co 4 lata, wówczas trzeba planować mocniejsze zabiegi fungicydowe. Obsada również ma wpływ na intensywność zabiegów regulujących i grzybobójczych. Plantacje uprawiane w szerokiej rozstawie i niskiej obsadzie – do 35 roślin/m2 są mniej intensywnie porażanie przez choroby, ze względu na większą przewiewność łanu. Nie występuje tu także silna konkurencja między roślinami, więc nie trzeba stosować tak drastycznej regulacji łanu, ponieważ rośliny mają więcej przestrzeni do wzrostu na boki. Jest to niewątpliwa zaleta rzadszych siewów.
Pierwszy wiosenny zabieg fungicydowy rzepaku powinien się składać z co najmniej dwóch substancji z grupy triazoli np.: difenokonazol, paklobutrazol, tebukonazol, metkonazol, protiokonazol. Substancje dobrze uzupełniające się w mieszaninach to: difenokonazol + paklobutrazol, protiokonazol + metkonazol, difenokonazol + metkonazol, tebukonazol + protiokonazol. W mieszaninach w których występuje difenokonazol, protiokonazol lub tebukonazol, pojedynczej substancji powinno być co najmniej 125 g/ha, paklobutrazolu ok. 40-60g/ha a metkonazolu ok. 30-40g/ha. Minimalna temperatura, w której można stosować zabieg fungicydowy preparatami z grupy triazoli to 12°C. Jako wartościowy dodatek do pierwszego zabiegu fungicydowego można potraktować azoksystrobinę. Dawki w zakresie 50-80 g s.a./ha nie będą wykazywały dużej aktywności fungicydowej, ale jej udział w tym czasie znacząco poprawi wigor roślin. Dzięki efektowi zieloności jaki występuje w reakcji roślin na strobiluryny wzrasta wydajność fotosyntezy i możliwości rozwoju roślin.
Fot. 3. Dodatek strobiluryn do zabiegu T1 w rzepaku wzmocni efekt zieloności i możliwości produkcyjne roślin.
Ostrożnie z regulatorami
Jeśli łany są bardzo gęste, wówczas do powyższych mieszanin można dodać nieco typowych regulatorów wzrostu jak np. 50 g/ha trineksapaku etylu - np. 0,2 l/ha Moddus 250 EC. Innym regulatorem bez działania fungicydowego jest chlorek mepikwatu, którego wystarczy ok 125 g/ha, aby w towarzystwie triazoli dobrze wyregulował gęsty łan rzepaku. Regulatory wzrostu wiosną są często zbędne, a użyte w nadmiarze lub za późno mogą zaszkodzić. Absolutnie nie powinno się ich aplikować, jeśli jest widoczny zielony pąk i nie jest zasłonięty liśćmi. Duża koncentracja środka może spowodować zaburzenia wzrostu łuszczyn. Ich stosowanie ma sens jedynie we wcześnie sianych i gęstych rzepakach. W innych przypadkach wystarczające będzie delikatne działanie regulacyjne fungicydów z grupy triazoli.
