USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Tej zimy naukowcy planują przetestować doustną szczepionkę na ASF u dzików zamieszkujących węgierskie lasy. Szczepionka będzie rozrzucana w przynętach. Jeśli ten test terenowy się powiedzie, preparat będzie ogólnodostępny pod koniec 2024 lub w 2025 roku.
Czas zająć się szczepieniem dzików
Epidemia afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Europie nie odpuszcza. Wirus rozprzestrzenił się szeroko w populacji dzików, które stały się dla niego rezerwuarem. Dzięki nim utrzymuje się w środowisku i prawdopodobnie pozostanie z nami na długie lata. Szansa na to, że zupełnie się go pozbędziemy jest niewielka. Z pewnością jednak możemy nauczyć się lepiej go kontrolować. Ale do tego potrzebne są już szczepionki.
Na terenie Unii Europejskiej wciąż nie zatwierdzono żadnego preparatu do użytku u trzody chlewnej lub u dzików. Powodem są obawy, że obecnie utworzone szczepionki nie są do końca bezpieczne i mogą same przyczynić się do rozwleczenia wirusa. Jest jednak nadzieja, że już wkrótce będzie można szczepić dziki. Od ponad 3 lat międzynarodowy zespół badaczy w ramach projektu o nazwie VACDIVA pracuje nad doustnym preparatem, który ma chronić dziki przed rozwinięciem objawów klinicznych choroby i dalszym rozprzestrzenianiem wirusa.
Pierwsze wersje preparatu utworzone w Hiszpanii nie były doskonałe, o czym pisaliśmy tutaj: Pierwsza szczepionka na ASF dla dzików. W kolejnych badaniach eksperymentalnych ulepszona, doustna szczepionka okazała się już skuteczna – więcej na ten temat: Powstała nowa, doustna szczepionka na ASF. Nie zapobiegała zupełnie zakażeniu wirusem, ale pozwalała szybko zwalczyć infekcję i hamowała dalsze rozprzestrzenianie choroby. Od czasu tamtych badań preparat przeszedł kolejne testy i wygląda na to, że jest gotowy do zastosowania go w praktyce.
Wielki test na Węgrzech
Wszystko okaże się nadchodzącej zimy w węgierskich lasach. Tam właśnie naukowcy planują przetestować doustną szczepionkę na dzikach. Do badania wyselekcjonują obszar lub kilka obszarów leśnych, gdzie rozłożą kawałki przynęty zawierające eksperymentalną szczepionkę przeciwko ASF. Celem tego pierwszego testu terenowego jest uodpornienie około 300 dzików.
„Obecnie największym problemem w Europie są zakażone dziki” – powiedział José Manuel Sánchez-Vizcaíno, profesor zajmujący się chorobami zakaźnymi zwierząt z Uniwersytetu Complutense w Madrycie w Hiszpanii. „Jeśli ograniczymy występowanie choroby u dzików, prawdopodobnie nie będziemy musieli szczepić świń domowych”.
Sánchez-Vizcaíno kieruje projektem badawczym VACDIVA i nadzoruje testy opracowanej przez jego zespół, doustnej szczepionki przeciwko ASF dla dzików. Eksperyment w węgierskich lasach w pierwszej kolejności umożliwi sprawdzenie, czy dziki faktycznie zjadają przynętę ze szczepionkami – a w dalszej kolejności, czy wywołuje ona u nich dokładnie ten sam efekt, co w warunkach kontrolowanych. Jeśli test się powiedzie, będzie można pomyśleć o przeprowadzeniu szczepień dzików w Europie na szerszą skalę. Naukowcy mają nadzieję, że szczepionka będzie powszechnie dostępna pod koniec 2024 r. lub w 2025 r.
Czemu tak długo czekamy na szczepionkę?
Badacze już od dawna wiedzieli, że odporność na ASF u zwierząt wywołać mogą tylko szczepionki oparte na aktywnym wirusie. Pierwsze testy z osłabionym wirusem w latach 60. w Hiszpanii i Portugalii zakończyły się jednak katastrofą. Wirus ze szczepionki stał się ponownie zjadliwy i świnie poważnie zachorowały. Dodatkowo szczepienia przyczyniły się do rozwleczenia choroby. Właśnie tego wciąż obawia się UE. Wirus ASF ma niezwykle duży i złożony materiał genetyczny, dzięki czemu łatwo ulega mutacjom i może stawać się łagodniejszy lub bardziej zjadliwy dla zwierząt.
„Przez długi czas nawet nie szukaliśmy szczepionki, ponieważ wiedzieliśmy, jakie problemy może spowodować u zwierząt zła szczepionka” – stwierdził prof. Sánchez-Vizcaíno.
Dopiero niedawno naukowcy zyskali narzędzia do stworzenia bezpiecznych szczepionek na ASF. W ostatniej dekadzie postęp w genetyce zapewnił naukowcom znacznie lepszy wgląd w wirusa i możliwości modyfikacji jego DNA. Naukowcy wykorzystali nowe narzędzia do edycji DNA, tak aby z wirusa pozostało tylko kilka genów, które wywołują odporność u świń.
Dzięki temu powstała szczepionka, która będzie przedmiotem planowanego badania na Węgrzech. Jeśli sprawdzi się u dzików, nic nie będzie stało na przeszkodzie, aby stosować ją również u świń domowych – ale w niższych dawkach.
„Dziki są bardziej odporne na afrykański pomór świń, dlatego możemy zastosować u nich większe dawki szczepionki” – wyjaśnił prof. Sánchez-Vizcaíno.
Pytaniem, które jeszcze pozostaje bez odpowiedzi jest to, jaka będzie stosunek społeczeństwa do szczepionki przeciwko ASF rozrzucanej w lasach. Epidemia koronawirusa pokazała, że wiele osób w państwach zachodnich kwestionuje skuteczność i bezpieczeństwo takich środków. Wprowadzanie szczepionki do środowiska może budzić spore obawy. Nie ma jednak wątpliwości, że hodowcy trzody chlewnej zdecydowanie poprą taki projekt. A ostatecznie to ich interesy powinny być priorytetem w przeciągającej się już walce z wirusem ASF.
Warto zauważyć, że szczepienia dzikich zwierząt nie są nowym pomysłem. Sprawdziły i w dalszym ciągu sprawdzają się w kontrolowaniu wścieklizny w populacji lisów. W 2000 roku w Niemczech skuteczne szczepienia prowadzono również i u dzików – na wirusa klasycznego pomoru świń (CSF).
Źródła dostępne u autorki
