USD -
3.9415
EUR -
4.2773
GBP -
5.0709
DKK -
0.5732
Kanada walczy z plagą dzikich świń i nieustannie obawia się epidemii ASF. Nowym źródłem problemów może być nieuregulowany handel świniami, dzikami i ich krzyżówkami w Internecie. Wielu ludzi kupuje je w celach hobbystycznych. Niestety często brakuje im wiedzy na temat bioasekuracji lub po prostu odpowiedzialności. Naukowcy prześledzili w jakich regionach odbywa się najwięcej takich sprzedaży i ocenili zagrożenia z nimi związane.
Podbój Kanady przez dzikie świnie
Kanada już od dłuższego czasu ma problem z populacją zdziczałych świń, które niszczą lokalną przyrodę i uprawy, zanieczyszczają zbiorniki wodne kałem i moczem i stwarzają ryzyko epidemiologiczne. Zdziczałe świnie domowe i dziki – wypuszczone tam, gdzie nie powinno ich być – są jednym z najbardziej niszczycielskich gatunków na świecie. W USA szacuje się, że rocznie powodują straty na poziomie przynajmniej 2,5 mld dolarów.
Zdziczałe świnie mogą ponadto roznosić pasożyty, bakterie i wirusy, na które wrażliwe są hodowlane świnie i inne zwierzęta gospodarskie. Największe obawy budzi możliwość rozwlekania przez nie wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF). ASF nie dotarł jeszcze do Ameryki Północnej, jednak obecność na jej terenie dużej liczby zdziczałych świń sprawia, że losowy przypadek zawleczenia wirusa na kontynent może się szybko rozwinąć w epidemię.
W Kanadzie i USA pierwotnie nie występowały świnie i ich dzicy krewniacy. Świnie domowe zostały tam sprowadzone ok. 1560 roku w celach hodowlanych. Dziki pojawiły się w Kanadzie w latach 80. XX wieku - popularne było tworzenie krzyżówek różnych ras świni z dzikiem, aby otrzymać zwierzęta o większej masie ciała. Na fermy sprowadzono również świnki wietnamskie, do hodowli w małych gospodarstwach i do hobbystycznego utrzymywania jako pupile.
Niestety, świnie, dziki i ich krzyżówki przypadkowo lub celowo były wypuszczane na wolność. Dzisiaj szeroko rozpowszechniły się w Ameryce Północnej, ich populacje są dobrze ugruntowane i kreują coraz więcej problemów. Wysiłki, aby ograniczyć ich liczebność, mimo brutalnych środków (takich jak odstrzał z helikopterów), nie przynoszą zadowalających rezultatów. Więcej na ten temat pisaliśmy tutaj: Inwazja „Super Świń” w Kanadzie i USA: zabijają zwierzęta, niszczą uprawy oraz tutaj: USA i Kanada walczą z dzikimi świniami.
Niedostateczna kontrola grozi epidemią
Kanada jest obecnie jednym z największych producentów wieprzowiny na świecie – utrzymuje ok. 14 milionów świń w ponad 7600 gospodarstwach. Nic dziwnego więc, że ryzyko rozwleczenia ASF i innych chorób przez zdziczałe świnie traktuje bardzo poważnie. Chociaż liczebność inwazyjnych dzikich świń w Kanadzie wymyka się spod kontroli, państwo nadal nie ma żadnego programu monitoringu występowania w ich populacji ASF i innych patogenów. Brakuje również regularnie przeprowadzanych badań na małoskalowych, hobbystycznie prowadzonych fermach świń.
Niestety, w dalszym ciągu zdarzają się przypadki „zasilenia” populacji zdziczałych świń – zwierzęta uciekają z hodowli, są porzucane, lub celowo wypuszczane. Sprzedaż i kupno świń i dzików w Kanadzie odbywa się wieloma drogami i nie jest dostatecznie kontrolowana. Zwierzęta można nabyć na aukcjach, targach hodowlanych, lub, w przypadku „świnek miniaturowych”, zaadoptować je w schroniskach dla zwierząt. Głównym kanałem sprzedaży w ostatnim czasie stał się jednak Internet. Można tam bez większego problemu kupić dzika, jego krzyżówkę ze świnią domową (świniodzika), świnkę wietnamską lub inną egzotyczną rasę.
Sprzedaż zwierząt za pośrednictwem Internetu jest w Kanadzie słabo regulowana. Skutkuje to zakupem świni i dzików przez niedoświadczonych w hodowli lub nieodpowiedzialnych ludzi. Powstają przydomowe stada trzody chlewnej, które nie znajdują się pod żadną kontrolą. Hobbystyczni hodowcy mogą przykładowo nie znać zasad bioasekuracji i niedostatecznie zabezpieczać fermy. Mogą również nie wiedzieć, że skarmianie świń resztkami domowej żywności grozi zakażeniem zwierząt wirusem ASF lub innym, groźnym patogenem. Dalsza sprzedaż takich zwierząt lub wypuszczenie ich do środowiska może zapoczątkować epidemię.
Świnki utrzymywane w domach jako domowi pupile też stanowią problem. Ludzie często kupują je pod wpływem emocji, ale niestety świnki wraz z wiekiem przestają być urocze i „miniaturowe” i są masowo porzucane. Schroniska dla tych zwierząt w USA i Kanadzie są przepełnione. Wszystko to tworzy ryzyko dalszego wprowadzania i rozprzestrzeniania się w środowisku świń i dzików.
Nieuregulowana sprzedaż online
W ostatnio przeprowadzonych badaniach naukowcy z Kanady przyjrzeli się internetowej sprzedaży świń i dzików. Chcieli poznać skalę tego zjawiska i określić, czy faktycznie stanowi duże zagrożenie w kontekście zapobiegania epidemii ASF. W tym celu przez dwa miesiące śledzili oferty sprzedaży opublikowane na portalu kijiji.ca – działającym podobnie do polskiego olx lub Allegro lokalnie. Oferty można wystawiać tam bezpłatnie, a transakcje odbywają się zazwyczaj przez płatność gotówką przy odbiorze osobistym. Nie pozostaje po nich więc żaden oficjalny ślad.
Naukowcy zebrali ze znalezionych ofert wszystkie udostępnione informacje: na temat rasy, wieku, płci zwierzęcia, o obecności identyfikatorów, kolczyków lub tatuaży oraz lokalizacji sprzedaży. Lokalizacje te zostały zmapowane i porównane z rozmieszczeniem już istniejących w Kanadzie populacji zdziczałych świń. To właśnie w takich regionach „uciekinierzy” z hobbystycznych ferm mają dużą szansę na uzupełnienie stad dzikich świń i wzmocnienie ich nowymi genami.
Łącznie znaleziono 151 oferty sprzedaży zwierząt – z czego 41% pochodziło z regionów, gdzie już jest problem ze zdziczałymi świniami. Najwięcej ogłoszeń wystawiono w Ontario, Albercie i Saskatchewan, które usilnie próbują zredukować liczebność tych zwierząt na wolności i wypłacają wysokie odszkodowania rolnikom za szkody przez nie powodowane.
Autorzy badania uważają, że swobodna sprzedaż świń i dzików w Internecie stwarza poważne ryzyko epidemiologiczne. Apelują, aby rząd podjął natychmiastowe działania w celu uregulowania internetowej sprzedaży trzody chlewnej w Kanadzie. Obowiązkowa powinna się stać dokumentacja takich sprzedaży – z wymaganiem zgłoszenia każdego takiego zdarzenia i pobrania próbek pod kątem ASF od zwierząt. Świnie i dziki obowiązkowo powinny być oznaczane za pomocą kolczyków lub tatuaży. Na hobbystycznych fermach trzody chlewnej należy również wprowadzić regularne kontrole pod kątem zachowania zasad bioasekuracji – i przede wszystkim – zapobiegania ucieczkom świń.
Cytowane badania:
MacDonald, A. M., & Brook, R. K. (2023). Unregulated Online Sales are High-risk Sources of Domestic Swine in Canada: Implications for Invasive Wild Pig and African Swine Fever Risk Preparedness. Journal of Wildlife Diseases.
