Zalanie 400 tys. ha użytków rolnych w Polsce coraz bliżej. Koalicja dała zielone światło?

Na poziomie Unii Europejskiej osiągnięto kompromis w sprawie „prawa przywracającego przyrodę”. To różne działania, które mają na celu przywrócenie siedlisk zwierzętom i roślinom, które są „w złym stanie”. Będzie to miało spore konsekwencje dla rolników i właścicieli lasów. Co więcej, deklarację realizacji tych zamierzeń potwierdza „hasłowo” w swoim programie polska koalicja, która zamierza niebawem utworzyć rząd.

 

W trakcie długiego maratonu negocjacji przedstawiciele Komisji Europejskiej, państw UE i Parlamentu Europejskiego osiągnęli w czwartek wieczorem kompromis w sprawie ustawy o przywracaniu przyrody. Rozporządzenie określa konkretne środki mające na celu promowanie różnorodności biologicznej, redukcję gazów cieplarnianych i renaturalizację wrzosowisk. Do 2030 r. należy przywrócić 30% siedlisk, 60% do 2040 r. i 90% do 2050 r. Kluczowe znaczenie dla rolnictwa i leśnictwa będzie miało wdrożenie przepisów europejskich na szczeblu krajowym. 

 

Od końca 2030 r. państwa członkowskie UE muszą podjąć konkretne kroki w celu poprawy ekosystemów rolniczych. Co sześć lat dwa z trzech wskaźników muszą wykazywać pozytywny rozwój:

- Należy zwiększyć odsetek obszarów użytkowanych rolniczo o zróżnicowanych cechach krajobrazu, takich jak żywopłoty . Jednakże zaproponowany przez Komisję minimalny limit wynoszący 10% elementów krajobrazu nie jest brany pod uwagę.

- Państwa członkowskie muszą podjąć środki w celu zwiększenia zawartości próchnicy i węgla organicznego w gruntach ornych. 

- Należy poprawić tak zwany „wskaźnik motyli użytków zielonych”.

 

Państwa UE muszą zrobić więcej, aby chronić osuszone torfowiska i podjąć działania renaturyzacyjne na powierzchni co najmniej 30% torfowisk użytkowanych rolniczo do roku 2030. Z tej proporcji „co najmniej jedną czwartą” należy przywrócić. Do 2040 r. państwa członkowskie muszą przywrócić 40% torfowisk wykorzystywanych w rolnictwie. Co najmniej jedną trzecią należy przywrócić. Następnie do połowy stulecia na połowie tych obszarów powinny zostać podjęte działania renaturyzacyjne. Podkreśla się, że działania w zakresie ponownego nawadniania są dobrowolne dla rolników i prywatnych właścicieli gruntów. Jednocześnie oznacza to jednak, że określone proporcje muszą zachować państwa UE. Europejscy partnerzy negocjacyjni uzasadnili to stwierdzeniem, że ochrona wrzosowisk i ich ponowne nawadnianie to „jeden z najbardziej opłacalnych środków mających na celu redukcję emisji w sektorze rolnym i poprawę różnorodności biologicznej”.

 

Zgodnie z kompromisem w sprawie ustawy o przywracaniu przyrody państwa UE muszą nie tylko powstrzymać spadek populacji zapylaczy najpóźniej do 2030 roku, ale także go odwrócić. Następnie należy ponownie osiągnąć tendencję wzrostową populacji tych owadów. Należy to sprawdzać przynajmniej co sześć lat.

 

Hamulec awaryjny dla rolnictwa

 

Ustawa o przywracaniu przyrody zawiera „hamulec awaryjny” dla ekosystemów rolniczych. Parlament nie mógł przeforsować swojego żądania usunięcia odpowiedniego artykułu dotyczącego ochrony ekosystemów rolniczych. Realizacja celów w tym obszarze może jednak zostać zawieszona, jeżeli ich osiągnięcie spowoduje poważne problemy w zakresie dostaw żywności w całej UE.

 

Niemiecka minister środowiska Steffi Lemke (Zieloni) postrzega wynik rozmów trójstronnych jako „znak nadziei”. - Tylko w ten sposób przyroda może uchronić nas przed kryzysem klimatycznym i wyginięciem gatunków i tylko w ten sposób można zachować naturalne podstawy życia – przekonuje Minister Środowiska. Podobne oświadczenie złożył odpowiedzialny negocjator i sprawozdawca Parlamentu Europejskiego, Hiszpan César Luena (Socjaldemokraci). Mówił o „ważnym wspólnym momencie”. COPA-COGECA, organizacja zrzeszająca europejskich stowarzyszeń rolników i spółdzielni rolniczych, ma mniej szczęścia. Zarzucają Luenie, że nie zastosowała się do jego mandatu negocjacyjnego i zgodziła się na „całkowicie nierealistyczną propozycję”. Ambitnemu tekstowi nie towarzyszyłyby żadne środki kompensacyjne umożliwiające osiągnięcie celów. W Bawarii Państwowe Stowarzyszenie Ochrony Ptaków (LBV) było rozczarowane wieloma wyjątkami. Wyraża ubolewanie z powodu „bolesnych kompromisów” w porównaniu z planami Komisji, na przykład w zakresie proporcji wrzosowisk wymagających ponownego nawodnienia. 

 

Kompromis w sprawie ustawy o przywracaniu przyrody musi jeszcze zostać zatwierdzony przez Radę Ministrów i Parlament UE. Uważa się to jednak za formalność.

 

Koalicja już gotowa

 

Pod hasłem "odtwarzania przyrody" UE proponuje, abyśmy zalali blisko 400 tys. hektarów użytkowanych rolniczo. Eksperci szacują, jak donosi gazeta, że realizacja tego planu oznacza zatopienie gruntów o powierzchni równej areałowi 35 tys. gospodarstw rolnych. W tzw. umowie koalicyjnej kształtującego się właśnie rządu napisano wprost w punkcie 9 dokumentu:

 

Strony Koalicji podejmą zdecydowane działania na rzecz poprawy poziomu ochrony polskich lasów, rzek i powietrza. Środowisko naturalne to nasze dziedzictwo, które musimy przekazać kolejnym pokoleniom. 20% najcenniejszych obszarów leśnych zostanie wyłączone z wycinki, eksport nieprzetworzonego drewna zostanie ograniczony, a drewno będzie służyć przede wszystkim polskim przedsiębiorcom. Wprowadzimy zakaz spalania drewna w energetyce zawodowej. Ustanowimy społeczny nadzór nad lasami oraz wdrożymy program odnowy bagien i torfowisk. W porozumieniu z lokalnymi społecznościami zwiększymy powierzchnię parków narodowych.

 

Wdrożymy stały monitoring czystości rzek oraz będziemy dążyć do ich renaturyzacji. Zlikwidujemy nielegalne składowiska toksycznych odpadów. Będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji. Wprowadzimy niezbędne zmiany w programie Czyste Powietrze.

 

 

#NatureRestorationLaw znalazło się #umowakoalicyjna, na program rolny zabrakło miejsca, ale na zalewanie torfowisk już tak. Przypominamy, że na poziomie UE trwają prace nad rozporządzeniem przywracającym zasoby naturalne, czyli w Polsce zalanie ok. 400 tys. ha! pic.twitter.com/CFNzHoEoFo

— RolnicyLubelszczyzny (@RolnicyL) November 10, 2023

 Źródło: Agrarheute/własne