Ponad 64% użytków rolnych w Polsce wymaga odkwaszenia. Straty idą w miliardy złotych

Przedstawiciele czternastu organizacji społecznych, samorządowych, związkowych, branżowych i producenckich zaprezentowali swoje cele odnośnie odkwaszenia gleb. Przede wszystkim zwrócili uwagę na fakt, że ponad 64% gleb uprawnych w Polsce jest kwaśnych albo bardzo kwaśnych, co skutkuje m.in. spadkiem plonów, słabą efektywnością nawożenia i szkodliwym wpływem na środowisko. 

 

12 maja 2023 r. Prezes KRIR Wiktor Szmulewicz wraz z delegacją Koalicji na rzecz zdrowych gleb w Polsce uczestniczył w spotkaniu z sekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Lechem Kołakowskim.

 

Jak czytamy w komunikacie samorządu rolniczego, gleby te wymagają działań regeneracyjnych poprzez ich odkwaszenie. Przedstawiciele koalicji przekazali ministrowi Lechowi Kołakowskiemu projekt Narodowego Powszechnego Programu Odkwaszenia Gleb w Polsce. Dokument ten został przygotowany przez ekspertów i zawiera propozycje rozwiązań dających nadzieję na powszechną regenerację gleb w Polsce. Przedstawiciele koalicji wyrazili nadzieję, że przekazane propozycje będą poddane analizie w resorcie Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz posłużą zainicjowaniu prac legislacyjnych prowadzących do przyjęcia regulacji ustawowych gwarantujących wieloletnie nakłady na rzecz podnoszenia jakości gleb w Polsce. 

 

Minister Lech Kołakowski zadeklarował wolę wsparcia postulatów odnoszących się do odkwaszenia gleb w Polsce. Negatywne konsekwencje utrzymywania aktualnego stanu w tym zakresie będą potęgowały się, zarówno w zakresie jakości produktów rolnych, wysokości plonów, cen jak i jakości żywności, ale także w wymiarze ochrony środowiska.

 

- Konieczność uregulowania odczynu rodzimych gleb jest problemem, który ze względu na wywoływane straty społeczne, środowiskowe, gospodarcze i ekonomiczne powinien być pilnie rozwiązany. Stan polskich gleb jest zły i wymaga pilnej reakcji. Prawie ⅔ użytków rolnych wymaga odkwaszenia. Jak dotychczas nie podjęto tak szerokich działań w celu odwrócenia tej tendencji tj. wyeliminowania problemu zakwaszenia i poprawienia jakości naszych gleb. Sytuacja z roku na rok jest coraz gorsza, dlatego należy zacząć działać od razu. Program przedstawia stan gleb w Polsce pod kątem ich odczynu, zawiera szacunki niezbędnych nakładów finansowych oraz koszty, które poniesiemy w przypadku braku uruchomienia programu wapnowania. Wynik jest jednoznaczny. W opracowaniu zawarto dotychczasowe rozwiązania w zakresie odkwaszania gleb wraz ze wskazaniem czynników wpływających na ich niską efektywność. Jednocześnie, po ich skrupulatnej analizie, zaproponowano rozwiązanie, które jest wolne od dotychczasowych ograniczeń i tym samym w znaczący sposób wpływa na jego skuteczność. Prosimy Pana Ministra o zapoznanie się z Programem i przedłożenie Rządowi do decyzji. Liczymy na nadanie Programowi ustawowych ram i wpisanie go w wieloletni plan finansowania. Wg naszego rozeznania, stosowna inicjatywa ustawodawcza będzie mogła liczyć na ponadpartyjne poparcie – czytamy we wstępie do projektu Narodowego Powszechnego Programu Odkwaszenia Gleb w Polsce, którego pełna treść dostępna jest tutaj – kliknij.

 

Streszczenie Programu:

- 64% użytków rolnych (9,4 mln ha) w Polsce wymaga odkwaszenia. W przeważającej większości są to gleby silnie zdegradowane (6,7 mln ha to gleby o odczynie poniżej 5,1 pH).

- Od 3,7 do 6,3 mld złotych rocznie traci potencjalnie polskie rolnictwo z powodu zakwaszenia gleb.

- Rachunek strat wywołanych zaniechaniami w regeneracji gleb jest jeszcze wyższy, jeśli uwzględnimy koszty środowiskowe, społeczne, zwiększone nakłady na środki ochrony roślin, utracone korzyści w sektorach: turystycznym i rybołówstwa (konsekwencje eutrofizacji Morza Bałtyckiego).

- W ramach realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu i Strategii „Od pola do stołu” wykorzystywanie nawozów będzie musiało być zredukowane o 20%. Komisja Europejska postuluje również ograniczenie stosowania środków ochrony roślin o 50%. Aby sprostać tym celom, polskie rolnictwo – zachowując jednocześnie efektywność upraw i konkurencyjność – będzie potrzebowało szybkiego wsparcia w zakresie regeneracji zakwaszonych gleb.

- Program powszechnego odkwaszania gleb w Polsce – obejmujący zarówno stworzenie bazy odczynów gleb, jak i wprowadzenie instytucjonalnego systemu wsparcia rolników w zakresie regeneracji gleb – umożliwi kompleksową regenerację gleb w ciągu pięciu lat. Koncepcja rozwiązania opisana jest w pkt 9.

- Realizacja programu wapnowania regeneracyjnego będzie wymagała alokacji 13,85 mld złotych (całkowity koszt programu) w ciągu pięciu lat. Potencjalne zyski z całego programu w porównaniu do roku uruchomienia programu wyniosą od 41 do 67 mld zł.

- Konieczne jest albo uruchomienie programu, albo całościowe przemodelowanie praktyki rolnictwa węglowego w zakresie wapnowania w ramach PS WPR 2023–2027.

- Zakończenie programu wapnowania regeneracyjnego powinno być powiązane z uruchomieniem programu wapnowania podtrzymującego.

 

 

Źródło: KRIR