Według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej, strata producentów wieprzowiny w 2022 r. będzie wynosiła średnio ok. 95 zł/100 kg żywca. Dlatego ministerstwo proponuje przyznać hodowcom pomoc w wysokości 80 zł/szt. do świń urodzonych w okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r., przy czym kwota wsparcia dla producenta będzie wynosiła nie więcej niż 160 tys. zł.
Nowy projekt rozporządzenia Rady Ministrów motywowany jest wzrostem kosztów produkcji świń w konsekwencji skutków inwazji rosyjskiej na Ukrainę. Zgodnie z analizami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB, (IERiGŻ) w przeciwieństwie do pozostałych kierunków produkcji zwierzęcej, produkcja świń jest niedochodowa, pomimo notowanego w 2022 r. wzrostu cen skupu świń.
Jak wyjaśnia ministerstwo rolnictwa, opłacalność chowu świń w Polsce jest uzależniona od cen pasz, dlatego wojna ma silne i długotrwałe konsekwencje dla rynku trzody poprzez podniesienie kosztów produkcji i dalsze ograniczenia pogłowia. Relacje wyrażające opłacalność chowu pozostają o ok. 15% węższe niż przed rokiem. Rosną też ceny paliw i energii. IERiGŻ przewiduje, że w 2022 r. sytuacja producentów wieprzowiny (po roku 2021 r., w którym produkcja była niedochodowa) nadal będzie niekorzystna, a producenci świń nadal będą ponosić straty. IERiGŻ ocenia, że w 2022 r., pomimo wzrostu cen żywca, przychody zapewnią pokrycie poniesionych kosztów w 87,2%. Strata producentów wieprzowiny w 2022 r. będzie wynosiła średnio ok. 95 zł/100 kg żywca.
Istota rozwiązań ujętych w projekcie
Ministerstwo proponuje przeznaczenie nadzwyczajnej pomocy dla producentów świń utrzymujących lochy, która będzie realizowana z wykorzystaniem środków finansowych udostępnionych Polsce na podstawie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/467 z dnia 23 marca 2022 r. przewidującego nadzwyczajną pomoc dostosowawczą dla producentów w sektorach rolnych (Dz. Urz. UE L 96 z 24.03.2022, s. 4). Celem zastosowania nadzwyczajnej pomocy dostosowawczej dla producentów świń jest częściowa rekompensata strat ponoszonych z tytułu wzrostu kosztów produkcji.
Mając na uwadze dotychczasowe zmiany w strukturze pogłowia krajowego, prowadzące do ograniczania liczby gospodarstw utrzymujących krajowe stado podstawowe oraz przede wszystkim wzrastające koszty produkcji, które będą wpływały na dalsze prognozowane ograniczanie pogłowia świń w kraju, resort rolnictwa proponuje aby przyznać nadzwyczajną pomoc dostosowawczą dla producentów świń prowadzących produkcję w cyklu zamkniętym, tj. utrzymujących lochy. Gospodarstwa te są mniej elastyczne w zakresie reagowania i dostosowania się do zmieniającej się sytuacji rynkowej, zwłaszcza na zmiany cen zbóż i cen skupu żywca.
W gospodarstwach produkujących wieprzowinę w cyklu zamkniętym decyzje o zaprzestaniu produkcji mają poważne długookresowe konsekwencje dla produkcji wieprzowiny, skutkują bowiem większym uzależnieniem rynku od importu zwierząt do dalszego tuczu, co w kontekście sytuacji kryzysowych, w tym obejmujących zakłócenia w handlu ma kluczowe znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa żywnościowego na tym rynku. Gospodarstwa prowadzące produkcję w cyklu zamkniętym w dłuższym okresie czasu narażone są na większe ryzyko produkcyjne i ponoszenie wysokich kosztów utrzymania stada podstawowego niezależnie od koniunktury na rynku, a więc w przypadku takich gospodarstw istnieje większe prawdopodobieństwo trwałego wycofywania się z produkcji, co w konsekwencji rodzi poważne skutki dla zachowania krajowej produkcji świń.
Jednocześnie mając na uwadze:
1) ograniczenia budżetowe oraz potrzebę wsparcia przede wszystkim gospodarstw małych i średnich, które nie korzystają
z efektu skali, a ponoszone przez te gospodarstwa straty są wyższe niż w gospodarstwach prowadzących produkcję na dużą skalę,
2) wysokość przeciętnej straty w produkcji świń szacowanej na 2022 r. w wysokości ok. 95 zł oraz wyjaśnienia Komisji Europejskiej wskazujące, że państwa członkowskie nie mają obowiązku sprawdzania na poziomie gospodarstwa, czy beneficjenci pomocy mają trudności finansowe, a jako rzeczywiste straty poniesione przez producentów można rozumieć zmniejszające się marże producentów wynikające ze zwiększonych kosztów produkcji
- proponuje się przyznać pomoc w wysokości 80zł/szt. do świń urodzonych w okresie od 1 kwietnia do 30 czerwca 2022 r. przy czym kwota wsparcia dla producenta będzie wynosiła nie więcej niż 160 tys. zł.