Polska hodowla trzody chlewnej na krawędzi. Konieczna jest skuteczna interwencja państwa

12 maj 2020

Redakcja

- W związku z wyjątkowo trudną sytuacją na rynku trzody chlewnej, spowodowaną nadzwyczajnym, drastycznym i prawdopodobnie trwałym spadkiem cen żywca wieprzowego – działając na podstawie przepisów obowiązującej ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników - domagamy się natychmiastowej interwencji resortu rolnictwa na rynku wieprzowiny, w celu ratowania zagrożonej krajowej produkcji trzody chlewnej – czytamy w piśmie Podlaskiego Związku Rolniczych Zrzeszeń Branżowych Producentów Trzody Chlewnej.

- Niestety faktem jest, iż - jak wskazuje ogólnopolska prasa rolnicza - obecnie chów i hodowla mięsa wieprzowego w Polsce jest poważnie zagrożona i znajduje się krytycznym położeniu. Odczuwamy również nieodparte wrażenie, że inne branże (jak np. produkcja mleka) są zdecydowanie bardziej wspierane przez resort rolnictwa, a wieprzowina stanowiąca de facto podstawę żywieniową Polaków, jest jakby zostawiona samej sobie i zepchnięta na drugi plan – uważa Związek.

W związku z powyższym hodowcy z Podlasia postulują o niezwłoczne opracowanie potrzebnych rozwiązań prawnych w ramach tarczy antykryzysowej dla sektora trzody chlewnej, której celem byłoby skuteczne zminimalizowanie negatywnych skutków gospodarczych COVID-19. - W związku z potrzebą doraźnej interwencji za szczególnie pożądane uznajemy rozwiązania w kierunku pilnego wdrożenia zapowiedzianego ryczałtu w kwocie do 5 000 Euro dla producentów bezpośrednio dotkniętych implikacjami koronawirusa. To doraźne rozwiązanie nie będzie jednak wystarczające, gdyż potrzebne są długofalowe instrumenty pomocowe – uważa Związek.

Względem wszystkich producentów trzody chlewnej znajdujących się w ciężkim położeniu finansowym wskutek zaistnienia ww. nadzwyczajnej zmiany stosunków społeczno-gospodarczych konieczne jest zdaniem organizacji uruchomienie nowej transzy nieoprocentowanych pożyczek na spłatę zobowiązań cywilnoprawnych udzielanych na nowych preferencyjnych zasadach. Natomiast w stosunku do już udzielonych i wymagalnych przez Skarbu Państwa spłat zobowiązań pieniężnych w postaci rat pożyczek i kredytów, zasadnym jest terminowe zawieszenie ich spłaty wraz z odsetkami ustawowymi za zwłokę. W takich przypadkach organy administracji rolnej winny również zawiesić wszelkie prowadzone postępowania windykacyjne oraz egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W celu przeciwdziałania masowym likwidacjom zadłużonych gospodarstw rolnych należy wprowadzić zmiany do ustawy Kodeks postępowania cywilnego w kierunku czasowego wyłączenia gospodarstw spod reżimu egzekucji komorniczych, a także rozszerzyć zakres obowiązywania rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5 lipca 2017 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji w celu wyłączenia spod egzekucji nieruchomości rolnych oraz wszelkich urządzeń i maszyn służących do prowadzenia nieutrudnionej działalności rolniczej.

Za słuszne i godne pochwały Związek uznaje starania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w kierunku szerzenia patriotyzmu konsumenckiego. Uważamy za niezbędne jeszcze szersze uświadamianie konsumentów o walorach (jakości i cechach) polskiego mięsa wieprzowego i jego przetworów, co istotnie przyczyni się może do zmniejszenia zainteresowania zagranicznymi, często wątpliwymi jakościowo produktami mięsnymi. Polski konsument (coraz bardziej świadomy walorów polskiej wieprzowiny) poprzez np. ustawowy obowiązek znakowania polskiego mięsa flagą, powinien mieć prawo do dokonania w pełni świadomego [dobrego] wyboru.

Wg podlaskich działaczy, niezbędne są również długofalowe działania w kierunku odbudowy krajowej produkcji trzody chlewnej (zwłaszcza stad podstawowych loch prośnych). Z przykrością musimy stwierdzić, iż dotychczas wdrożone działania jak np. wsparcie w ramach działania „dobrostan zwierząt’’ (dotyczące tuczników i loch), o którym mowa w treści rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 marca 2020 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Dobrostan zwierząt” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, jest zupełnie iluzoryczne. Świadczy o tym statystyka, jak choćby przykład zrzeszonych w ramach Związku ponad 130 gospodarstw rolnych o profilu chów i hodowla trzody chlewnej, gdzie żadne z nich nie spełnia warunków uprawniających do uczestnictwa w tym programie.

Związek zwraca uwagę ministra rolnictwa, iż od kilku już lat to właśnie członkowie - producenci trzody chlewnej (ze wschodniej Polski) znajdują się w najciężej sytuacji, gdyż gospodarują na obszarach obowiązywania licznych urzędowych restrykcji w związku z ASF. - Jak wiemy nałożone odgórnie, ciężkie do sprostania nakazy, zakazy i ograniczenia w produkcji spowodowały likwidację wielu gospodarstw utrzymującym trzodę w systemie tradycyjnym, a więc – co jest szczególnie bolące – tych, którzy prowadzili chów i hodowlę ze szczególnym poszanowaniem zwierząt hodowlanych i środowiska naturalnego. Ci którzy przetrwali, zrzeszeni w grupy producentów rolnych i reprezentujący je Związek, na co dzień muszą stawiać czoła nie tylko licznym i zmieniającym się wymaganiom administracji rolnej, ale również wyjątkowym trudnościom handlowym. Dlatego też to w szczególności do nich priorytetowo winna być kierowana pomoc – czytamy w wystąpieniu do resortu rolnictwa.

W ocenie Związku ustawodawca powinien podjąć szerokie działania legislacyjne zmierzające do wzmożonej ochrony rodzinnych gospodarstw hodowlanych oraz wspierać przetwórców współpracujących z takimi podmiotami. - Ze swej strony proponujemy wprowadzenie rozwiązania prawnego - analogicznego do tego jakie występuje w branży mleczarskiej w postaci jawnego publikowania przez Ministerstwo Rolnictwa listy podmiotów, które sprowadzają do Polski mięso wieprzowe/świnie z zagranicy w ramach importu i wewnątrzwspólnotowej dostawy. W sytuacji tak istotnych nadwyżek surowców rolniczych w Polsce, sprowadzanie na rynek krajowy tysięcy ton mięsa (w tym zwierząt do uboju) choć dopuszczalne w ramach obrotu wewnątrzwspólnotowego, jest dla polskiego rolnictwa wysoce szkodliwe. Utrudniony zbyt na surowce rolnicze pochodzące z polskich gospodarstw, oferowanie bardzo niskich cen i lekceważące traktowanie polskich rolników przez przetwórców, którzy w ostatnich latach skorzystali z ogromnego wsparcia publicznego na rozwój swoich zakładów, jest chociażby z punktu widzenia zasad etyki i dobrych obyczajów handlowych wysoce niestosowne. Wszystko to budzi uzasadniony niepokój naszej organizacji, co do losów dalszej produkcji mięsa wieprzowego w Polsce – piszą związkowcy.

Jest rzeczą niewątpliwą, iż w interesie społeczeństwa jako konsumentów, a co za tym idzie w interesie Państwa Polskiego winno być wspieranie producentów, którzy wytwarzają żywność z poszanowaniem środowiska naturalnego. Takim prawnym obowiązkiem wynikającym z ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach są objęci zrzeszeni w ramach Podlaskiego Związku producenci trzody chlewnej, którzy (jak pokazują zlecane przez Związek badania laboratoryjne) wywiązują się z tego obowiązku znakomicie. - Badania naukowe potwierdzają, że efektem zrównoważonej produkcji i poszanowania środowiska naturalnego w procesie chowu i hodowli zwierząt są ponadprzeciętne walory smakowe i fizyko-chemiczne mięsa. Z kolei dieta bogata w nieskażone mięso czerwone jest podstawą wzmacniania układu immunologicznego człowieka. Dlatego też w dobie licznych zagrożeń dla zdrowia publicznego, których skutkiem jest m.in. epidemia COVID-19 Państwo Polskie jeszcze bardziej winno doceniać oraz wspierać podmioty (grupy producentów rolnych, związki grup), które działają na rzecz ochrony zdrowia publicznego. Ze swej strony doceniamy niezmiernie potrzebną inicjatywę Pana Ministra w opracowaniu Kodeksu Etyki Żywnościowej, którego funkcjonowanie może walnie przyczynić się do zmiany zasad oraz wartości na rynku spożywczym z pożytkiem dla zdrowia całego społeczeństwa – uważa podlaski Związek.

Jak wskazują analizy ekonomiczne oraz przykłady np. Belgii, Danii czy Holandii rządy, które rozumieją prawa rządzące na światowych rynkach oraz są świadome potencjału i potrzeb własnych rynków, są w stanie uplasować nawet mały kraj na pozycji europejskiego, a nawet globalnego lidera w produkcji żywności. - Dlatego teraz w okresie wzmożonego interwencjonizmu oraz nasilenia uzasadnionego patriotyzmu gospodarczego, jest rzeczą niepokojącą, że ceny na polskim rynku wieprzowiny wciąż kształtuje giełda niemiecka. Brak w naszej rzeczywistości gospodarczej głównego rynku towarowo-giełdowego powoduje, że polskie rolnictwo oraz sektor przetwórczy są zależne od nastrojów konsumenckich Niemczech. Nastroje te - co jest widoczne szczególnie teraz - są często nieadekwatne do bieżącej sytuacji na rynku polskim, a lokalnym w szczególności. Dlatego też w tym w zakresie potrzebne jest uniezależnienie się od obcych wpływów poprzez szeroką nowelizację i uproszczenie stosowania ustawy z 26 października 2000 r. o giełdach towarowych Konieczne jest wprowadzenie licznych zachęt dla grup producentów rolnych do tworzenia krajowych lub regionalnych giełd towarowych (produktów rolnych w tym trzody chlewnej). Mając na uwadze powyższe, przedstawione uwagi uznajemy za słuszne i uzasadnione oraz wnosimy o pilną i adekwatną reakcję sektorową – apelują hodowcy z Podlasia.