USD -
4.0688
EUR -
4.3316
GBP -
5.0615
DKK -
0.5805
W kilku stadach świń w Wielkiej Brytanii potwierdzono zakażenie nowym wirusem świń – wirusem Seneca A (SVA). Jest blisko spokrewniony z pryszczycą i potencjalnie może spowodować duże szkody ekonomiczne. Skąd wziął się wirus Seneca, jakie objawy powoduje i czy należy się go obawiać?
Nowa choroba świń w Europie
Główny Inspektorat Weterynarii w Wielkiej Brytanii potwierdził, że w kraju wykryto pięć przypadków zakażenia nowym wirusem świń – wirusem Seneca A. Zwierzęta wykazywały objawy choroby pęcherzykowej, do złudzenia podobnej do pryszczycy – w okolicy ich racic i pyska pojawiły się owrzodzenia i pęcherze wypełnione płynem. Przypadki wykryto w okresie od czerwca do września 2022 roku. Brytyjscy hodowcy świń i służby weterynaryjne są zaniepokojeni.
Wirus Seneca A (SVA) odkryty został stosunkowo niedawno. Po raz pierwszy znaleziono go w 2002 roku w hodowli komórek w laboratorium w USA, położonym niedaleko Seneca Creek State, skąd wzięła się nazwa wirusa. Dotychczas wirusa regularnie notowano w stadach świń w Stanach Zjednoczonych, Australii, Nowej Zelandii, Tajlandii, Chinach oraz Brazylii. W USA przeciwciała wobec wirusa wykryto również u bydła i dzikich gryzoni. W Europie wirus zawitał chwilowo ponad 10 lat temu. W Wielkiej Brytanii w 2007 roku i we Włoszech w 2010 wykryto go u świń wykazujących nietypowe objawy.
Wirus Seneca jest blisko spokrewniony z wirusem pryszczycy (FMD) i wirusem choroby pęcherzykowej świń (SVD). Pryszczyca jest niezwykle zakaźnym i zaraźliwym wirusem, powodującym ciężką chorobę u świń, bydła, kóz i owiec. Jest intensywnie zwalczana z urzędu, ponieważ przyczynia się do ogromnych strat ekonomicznych. Choroba powodowana przez SVA jest znacznie łagodniejsza w przebiegu od pryszczycy, ale ze względu na to, że wywołuje identyczne objawy kliniczne, należy zwalczać ją na równi z groźniejszym patogenem. Dlatego powinno się podjąć wszelkie możliwe środki, aby zapobiec rozprzestrzenieniu SVA w Europie.
Objawy zakażenia wirusem Seneca: A - zmiany pęcherzykowe w okolicy nozdrzy, B – po lewej: wrzodziejące zmiany w okolicy racic, po prawej: zmiany zapalne na dziąsłach.
Źródło: Leme, Raquel A., Alice F. Alfieri, and Amauri A. Alfieri. "Update on Senecavirus infection in pigs." Viruses 9.7 (2017): 170.
W jaki sposób świnie się zakażają?
Wciąż bardzo mało wiemy na temat nowego patogenu. Drogi, którymi świnie mogą się zakazić wirusem Seneca nie zostały jeszcze zidentyfikowane. Możliwe, że SVA przenosi się w sposób podobny do wirusa pryszczycy – przed bezpośredni kontakt z zakażonymi osobnikami, kontakt ze skażonymi przedmiotami lub paszą, lub ekspozycję na wirusa w areozolu. Wirus Seneca wydaje się jednak znacznie mniej zakaźnym patogenem od pryszczycy. Istnieją podejrzenia, że w przenoszeniu SVA mogą odgrywać rolę owady. Tłumaczyłoby to wzrost liczby przypadków choroby w USA wiosną oraz wczesną jesienią.
Warunki, w których SVA wywołuje objawy kliniczne również nie są jasne. W eksperymentach, w których świnie celowo eksponowano na wirusa, nie udało się wywołać choroby pęcherzykowej. Jednak w wielu przypadkach w terenie u świń z charakterystycznymi pęcherzykami potwierdzono zakażenie wirusem Seneca. Zwierzęta nie były zakażone równocześnie żadnym innym patogenem, co wskazuje SVA jako winowajcę.
Tak jak w przypadku podobnych chorób zakaźnych, przed rozprzestrzenieniem wirusa Seneca można uchronić gospodarstwa dzięki ściśle przestrzeganej bioasekuracji. Ważne jest również wczesne wykrywanie podejrzanych przypadków u zwierząt. Jak dotąd nie ma dokładnych danych na temat najbardziej skutecznych wobec SVA środków dezynfekujących. Prawdopodobnie sprawdzą się te same substancje czynne, co w przypadku wirusa pryszczycy, a więc m.in. wodorotlenek sodu, węglan sodu, czy podchloryn sodu.
Co może wskazywać na zakażenie?
W formie klinicznej zakażenia wirusem Seneca świnie wykazują wieloogniskowe, okrągłe zmiany skórne w okolicy racic, pyska, błony śluzowej jamy ustnej i nozdrzy. Zmiany mają formę pęcherzyków wypełnionych płynem i powierzchownych lub głębokich owrzodzeń. U chorych świń można zaobserwować również złuszczanie się ściany racic i kulawiznę. Jak już wspomnieliśmy, objawy te są niemożliwe do odróżnienia od pryszczycy oraz podobnych chorób: SVD, pęcherzykowego zapalenia jamy ustnej i osutki pęcherzykowej świń. Są one możliwe do rozpoznania dopiero po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych.
Wirus Seneca może powodować u świń również objawy ogólne: wysoką temperaturę ciała oraz spadek apetytu. Nie stwierdzono, aby był dla świń śmiertelny – z wyjątkiem prosiąt przed odsadzeniem, u których zakażenia wirusem powiązano ze wzrostem liczby upadków. U zakażonych prosiąt może wystąpić również biegunka. Aby potwierdzić zakażenie wirusem Seneca od świń pobiera się krew, płyn z pęcherzy, wymaz z jamy ustnej oraz nozdrzy. Następnie bada się je pod kątem występowania wirusa lub przeciwciał wobec niego skierowanych. Od padłych zwierząt pobrać można również wycinki narządów wewnętrznych.
Czy czeka nas kolejna epidemia?
Wirus Seneca póki co nie jest chorobą oficjalnie zwalczaną z urzędu. Nie podlega również obowiązkowi międzynarodowego zgłaszania według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE). Jednak ze względu na jego duże podobieństwo do wirusa pryszczycy należy trzymać rękę na pulsie. Być może wkrótce zostanie wprowadzony jego dokładniejszy monitoring. Potrzebne są zakrojone na szerszą skalę badania przesiewowe w stadach świń, aby stwierdzić zasięg i częstość występowania patogenu.
Nadal bardzo mało wiemy o wirusie – konieczne są dalsze eksperymenty, w szczególności wyjaśniające jego drogi zakażenia. Istnieje również potrzeba utworzenia lepszych metod diagnostycznych, pozwalających na szybkie odróżnianie zakażeń wirusem Seneca od pryszczycy. Jak dotąd nie istnieją szczepionki chroniące świnie przed tym patogenem. U zwierząt o wiele częściej od objawów choroby wykrywa się przeciwciała wobec wirusa, co oznacza, że mogą wytworzyć wobec niego odporność. Sugeruje to, że utworzenie skutecznej szczepionki byłoby możliwe.
Co ciekawe, odkrycie wirusa Seneca ma również pozytywne strony. Może być przydatny w terapii niektórych nowotworów. Naukowcy odkryli, że SVA łatwo namnaża się w ludzkich komórkach raka płuc i niektórych innych nowotworów. Powoduje śmierć nieprawidłowych komórek nowotworowych, zdrowe komórki pozostawiając stosunkowo nietknięte.
Źródła:
Leme, Raquel A., Alice F. Alfieri, and Amauri A. Alfieri. "Update on Senecavirus infection in pigs." Viruses 9.7 (2017): 170.
Glinski, Z. "Czy wirus Seneca jest nowym groźnym patogenem świń?." Życie Weterynaryjne 93.09 (2018).
