USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Polska charakteryzuję się wysokim udziałem zbóż w strukturze zasiewów. Według GUS w roku 2014 zboża stanowiły 71,8 % powierzchni zasiewów w Polsce. Dla wielu gospodarstw normą stały się wieloletnie monokultury zbożowe.
Wysoki udział zbóż w strukturze zasiewów niesie wiele negatywnych konsekwencji, których efektem jest spadek plonu. Żyto uprawiane po sobie plonuje 10 % mniej, a pszenica ponad 20 %. Monokultura zbożowa powoduje zwiększenie presji chorób, wzrost zachwaszczenia, rozwój szkodników, zwiększenie substancji fitotoksycznych w glebie pochodzących z rozkładu słomy. Jednym ze sposobów łagodzenia skutków wysokiego udziału zbóż w strukturze zasiewów jest siew międzyplonów.
Wyróżniamy 3 główne rodzaje międzyplonów:
- międzyplony ozime, wysiewane po zbiorze plonu głównego i pozostawione do wiosny kolejnego roku
-międzyplony ścierniskowe, wysiewane maksymalnie szybko po zbiorze rośliny i wykorzystane jako pasza lub zielony nawóz w tym samym roku
-wsiewki międzyplonowe, wsiewane wiosną w rosnącą roślinę główną i pozostają na polu po jej zbiorze (np. seradela wsiewana w żyto).
Poplon jest cennym nawozem organicznym, który przy braku zwierząt w gospodarstwie może pełnić zamienną rolę obornika. Udany poplon to 15- 30 ton zielonej masy, której przyoranie powoduje wzrost żyzności gleby. Gleby lekkie jakie dominują w Polsce są mocno narażone na erozję powietrzną i wodną. Brak okrywy roślinnej przyczynia się do utraty z pola najdrobniejszych frakcji gleby. Pozostawienie poplonu przez okres zimowy może w znaczący sposób ograniczyć ten proces. Wprowadzanie do gleby materii organicznej zwiększa jej pojemność wodną i możliwość retencji wody zmniejszając przez to negatywne efekty coraz częściej pojawiających się susz.
Uprawa poplonów zmniejsza przemieszczanie się składników pokarmowych w szczególności azotu, a głęboki system korzeniowy niektórych roślin pozwala pobrać składniki znajdujące się w głębszej warstwie ziemi. Uprawa wybranych odmian gorczycy białej przyczynia się do zwalczania mątwika.
Czynnikiem decydującym o udaniu się poplonu jest ich odpowiedni dobór do panujących warunków glebowych i klimatycznych gospodarstwa. Pod ich uprawę przeznaczamy głównie stanowiska na których będą siane rośliny jare. Głównym czynnikiem jakim powinniśmy kierować się przy wyborze uprawianej rośliny poplonowej jest rodzaj gleb w gospodarstwie. Najbardziej popularna jest gorczyca biała i facelia, która z powodzeniem może być uprawiana na każdym stanowisku. W gospodarstwach o najsłabszych glebach poleca się siew seradeli lub łubinu żółtego. Na glebach średnich wysiewamy groch, łubin wąskolistny, wykę ozimą. Najlepsze gleby przeznaczamy pod bobik lub wykę jadalną. Ważne jest by w warunkach dużego udziału zbóż w gospodarstwie nie siać zbożowych poplonów np. żyta. Elementem decydującym o udaniu się poplonów jest ilość dostępnej wody i długość wegetacji . W warunkach wysokich opadów letnich i długiego okresu o temperaturze powyżej 12 C możliwe jest zbudowanie przez rośliny dużej masy zielonej.
Poplony wysiewa się na różne sposoby, używając do tego tradycyjnych siewników lub specjalistycznych montowanych na narzędziach uprawowych. Najważniejsze by były zasiane tak wcześnie jak to możliwe. Uprawa poplonów przynosi także wymierne korzyści finansowe. Od kilku lat są elementem programów rolno środowiskowych, a od 2015 roku traktowane są jako działanie pro środowiskowe w ramach zazielenienia.
Dla portalu CenyRolnicze.pl:
mgr inż. Stanisław Świtek
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
