Wpływ glifosatu na zdrowie ludzi, zwierząt i środowisko. Ocena EFSA

Ocena wpływu glifosatu na zdrowie ludzi, zwierząt i środowisko nie zidentyfikowała krytycznych obszarów budzących obawy. Niektóre luki w danych są zgłaszane we wnioskach EFSA – jako kwestie, których nie udało się sfinalizować lub kwestie nierozstrzygnięte – do rozważenia przez Komisję Europejską i państwa członkowskie na kolejnym etapie procesu odnowienia zatwierdzenia. Takie są główne ustalenia dokonanej przez EFSA wzajemnej weryfikacji oceny ryzyka związanego z glifosatem, przeprowadzonej przez władze czterech państw członkowskich (działających wspólnie jako „państwa członkowskie pełniące rolę sprawozdawcy”).

EFSA nie zidentyfikował żadnych krytycznych obszarów budzących obawy podczas wzajemnej weryfikacji oceny ryzyka substancji czynnej glifosat w odniesieniu do ryzyka, jakie stwarza ona dla ludzi i zwierząt lub dla środowiska. Obawy definiuje się jako krytyczne, gdy dotyczą wszystkich proponowanych zastosowań ocenianej substancji czynnej (np. zastosowań przedsiewnych, zastosowań po zbiorach itp.), uniemożliwiając w ten sposób ich zatwierdzenie lub odnowienie.

 

W 2022 r. Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) przeprowadziła ocenę zagrożeń stwarzanych przez glifosat i stwierdziła, że nie spełnia on naukowych kryteriów klasyfikacji jako substancja rakotwórcza, mutagenna lub działająca szkodliwie na rozrodczość. EFSA wykorzystała klasyfikację zagrożeń ECHA do celów unijnej oceny ryzyka dotyczącego glifosatu.

W przypadku stwierdzenia luk w danych są one zgłaszane we wnioskach EFSA jako kwestie, których nie można było sfinalizować lub kwestie nierozstrzygnięte.

Kwestie, których nie udało się sfinalizować, obejmują ocenę jednego z zanieczyszczeń w glifosacie, ocenę ryzyka związanego z dietą konsumentów oraz ocenę ryzyka dla roślin wodnych.

Nierozstrzygnięte kwestie obejmują między innymi brak informacji na temat toksyczności jednego ze składników obecnych w preparacie pestycydowym na bazie glifosatu przedłożonym do oceny, co jest potrzebne do zakończenia oceny ryzyka preparatu dla reprezentatywnych zastosowań. Dla tego preparatu nie było żadnych oznak toksyczności ostrej i genotoksyczności.

 

Jeśli chodzi o różnorodność biologiczną, eksperci uznali, że zagrożenia związane z reprezentatywnymi zastosowaniami glifosatu są złożone i zależą od wielu czynników. Zauważyli również brak zharmonizowanych metod i uzgodnionych konkretnych celów ochrony. Ogólnie rzecz biorąc, dostępne informacje nie pozwalają na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków na temat tego aspektu oceny ryzyka, a osoby zarządzające ryzykiem mogą rozważyć środki łagodzące.

W odniesieniu do ekotoksykologii pakiet danych pozwolił na konserwatywne podejście do oceny ryzyka, w ramach którego zidentyfikowano wysokie długoterminowe ryzyko dla ssaków w 12 z 23 proponowanych zastosowań glifosatu.

Przejrzystość procesu

„Ocena ryzyka i wzajemna ocena glifosatu to praca dziesiątek naukowców z EFSA i państw członkowskich w procesie trwającym ponad trzy lata. Opiera się na analizie wielu tysięcy badań i artykułów naukowych, a także zawiera cenne uwagi zebrane podczas konsultacji społecznych” – powiedział Guilhem de Seze, kierownik Działu Produkcji Oceny Ryzyka EFSA.

Tło

Glifosat jest substancją chemiczną stosowaną w wielu produktach herbicydowych, a jego stosowanie w Europie podlega ścisłym regulacjom. Glifosat jest obecnie dopuszczony do użytku w UE do 15 grudnia 2023 r. Ocena ryzyka przeprowadzona przez państwa członkowskie i późniejsza wzajemna ocena dokonana przez EFSA została przeprowadzona w ramach procesu prawnego mającego na celu odnowienie zezwolenia na jego stosowanie w Europie.

Kolejne kroki i publikacja

Wnioski EFSA z wzajemnej weryfikacji oceny ryzyka dla glifosatu zostały w ubiegłym tygodniu przekazane Komisji Europejskiej i państwom członkowskim w celu poinformowania o decyzji, którą podejmą w sprawie utrzymania glifosatu w unijnym wykazie zatwierdzonych pestycydowych substancji czynnych.

Przed publikacją EFSA jest prawnie zobowiązana do zapewnienia zgodności wszystkich treści z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych i poufności.

Podobnie jak w przypadku wszystkich recenzji pestycydowych substancji czynnych oraz zgodnie z prawodawstwem UE dotyczącym pestycydów, EFSA dostarcza materiały przeznaczone do publikacji wnioskodawcy, który jest uprawniony do wnioskowania o zachowanie poufności w odniesieniu do elementów dotyczących danych osobowych lub szczególnie chronionych informacji handlowych. Wnioskodawcy nie mają możliwości wnioskowania o zmianę wniosków lub samej oceny ani składania dodatkowych informacji.

Po zakończeniu tego procesu EFSA opublikuje w całości na swojej stronie internetowej swoje wnioski i wszystkie dokumenty uzupełniające związane z wzajemną oceną i oceną ryzyka. Oczekuje się, że wnioski zostaną opublikowane do końca lipca 2023 r., a dokumenty uzupełniające, które liczą kilka tysięcy stron, mają zostać opublikowane między końcem sierpnia a połową października 2023 r.

 

Źródło: EFSA