Historia badań nad kleszczami: Czechy i Słowacja

Kleszcze budzą ogromne fascynacje i oczywiście negatywne skojarzenia, choć tak naprawdę nie zdajemy sobie sprawy, że historia badań tych pajęczaków, a zwłaszcza roznoszonych przez nie chorób to zaledwie kilka ostatnich dekad.

 

Chociaż formalnie, na terenach obecnych Czech i Słowacji o kleszczach wspominano już w pracy z 1794 roku, a omawianej książce ukazano historię badań w tym regionie do roku 2000. A jest co opowiadać, co ze znawstwem i zaangażowaniem czynią autorzy, bowiem u naszych południowych sąsiadów badania parazytologiczne, obejmujące także kleszcze, zawsze stały na bardzo wysokim poziomie. Czasami słychać żart, że historia jeszcze nikogo nie nauczyła, no ale można przynajmniej dowiedzieć się jak wiele osób badało wskazany układ pasożyt – gospodarz przed nami i jak ciekawe miano pomysły. To o tyle istotne, że wiele z omówionych prac jest praktycznie niedostępnych w Internecie, zatem niemalże ignorowanych przez młodszych adeptów parazytologii. Sporo informacji dotyczy taksonomii, systematyki, ekologii i prób zrozumienia interakcji gospodarz – żywiciel, jak i ogólny obraz dynamicznego charakteru występowania kleszczy.

 

Michal Stanko i Mirko Slovák sami tworzyli historię czechosłowackich badań kleszczowych, ale nie sięgają wyłącznie po stare zapiski, a interpretują je także w świetle dzisiejszej wiedzy. Informacje prezentowane są chronologicznie, niemalże rok po roku. Zaskakujące jest to, iż jest ich tyle, że stworzyły cała liczącą ponad pół tysiąca stron i ważącą ponad kilogram książkę. Niezwykły tom.

 

Bardzo dobrze, że publikacja została zaopatrzona w tłumaczenia podstawowych informacji w języku angielskim (s. 451-523). To uczyni ja łatwiej odbieraną w środowisku międzynarodowym, także w Polsce.

 

 

Michal Stanko, Mirko Slovák. 2019. História výskumov ekológie kliešťov. Veda, vydavateľstvo SAV.

Jako, że przez lata miałem okazję współpracować z koleżankami i kolegami ze Słowacji, to poniżej przedstawiam namiary na kilka naszych wspólnych prac – oczywiście, nie są wymienione w książce powiem powstały już w XXI wieku:

Frątczak, M., Petko, B., Sliwowska, J. H., Szeptycki, J., & Tryjanowski, P. (2021). Similar Trajectories in Current Alcohol Consumption and Tick-Borne Diseases: Only Parallel Changes in Time or Links Between? Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, 11, 790938.

Frątczak, M., Vargová, B., Tryjanowski, P., Majláth, I., Jerzak, L., Kurimský, J., ... & Majláthová, V. (2020). Infected Ixodes ricinus ticks are attracted by electromagnetic radiation of 900 MHz. Ticks and tick-borne diseases, 11(4), 101416.

Majláthová, V., Majlath, I., Hromada, M., Tryjanowski, P., Bona, M., Antczak, M., ... & Peťko, B. (2008). The role of the sand lizard (Lacerta agilis) in the transmission cycle of Borrelia burgdorferi sensu lato. International Journal of Medical Microbiology, 298, 161-167.

Rasi, T., Majlath, I., Bogdziewicz, M., Dudek, K., Majláthová, V., Wlodarek, J., ... & Tryjanowski, P. (2018). Tick distribution along animal tracks: implication for preventative medicine. Annals of Agricultural and Environmental Medicine, 25(2), 360-363.

Vargová, B., Kurimský, J., Cimbala, R., Kosterec, M., Majláth, I., Pipová, N., ... & Majláthová, V. (2017). Ticks and radio-frequency signals: behavioural response of ticks (Dermacentor reticulatus) in a 900 MHz electromagnetic field. Systematic and Applied Acarology, 22(5), 683-693.

Vargová, B., Majláth, I., Kurimský, J., Cimbala, R., Kosterec, M., Tryjanowski, P., ... & Majláthová, V. (2018). Electromagnetic radiation and behavioural response of ticks: an experimental test. Experimental and Applied Acarology, 75, 85-95.

Vargová, B., Pipová, N., Baňas, M., Majláth, I., Tryjanowski, P., Jankowiak, Ł., & Majláthová, V. (2022). Behavioral Repertoire on a Vertical Rod—An Ethogram in Dermacentor reticulatus Ticks. Life, 12(12), 2086.