Prawo jest niedostosowane do zachodzących zmian. Dzikie ptactwo pustoszy uprawy

Z redakcją portalu CenyRolnicze.pl skontaktował się rolnik, któremu żurawie wyrządziły ogromne szkody w uprawie kukurydzy. Uszkodzone młode rośliny obumarły i zaszła konieczność przesiania około 15 ha upraw. Ten konkretny przypadek dotyczy województwa lubuskiego, jednak podobne historie opowiadają także gospodarze z innych części Polski. Niestety szkody wyrządzone przez ptactwo, w tym gęsi i żurawie nie podlegają przepisom o rekompensatach wypłacanych za szkody łowieckie.

Już wiosną ubiegłego roku Zarząd Krajowej Rady Izb Rolniczych, popierając wniosek Walnego Zgromadzenia Śląskiej Izby Rolniczej, wystąpił do Ministra Środowiska o rozwiązanie prawne problemu szkód, jakie w gospodarstwach rolnych powodują dzikie gęsi. W podobnej sprawie interpelacje poselskie składali także posłowie Polskiego Stronnictwa Ludowego. Członkowie PSL potraktowali temat szerzej niż KRIR i interpelowali w sprawie szkód wyrządzonych w uprawach przez dzikie ptactwo. 

Wówczas resort rolnictwa odpowiedział: 

"Ustawa o ochronie przyrody odnośnie żurawia oraz ustawa – Prawo łowieckie odnośnie dzikich gęsi, przewiduje możliwość zapobiegania szkodom w uprawach i płodach rolnych przez wydanie, odpowiednio, stosownej zgody na płoszenie ww. gatunków przez dyrektora regionalnej dyrekcji ochrony środowiska oraz marszałka województwa. Oba gatunki nie zostały zaliczone do tych, za których szkody przez nie czynione przewidziano możliwość oszacowania szkody i wypłacenia odszkodowania. Szkody od gęsi i żurawi w porównaniu ze szkodami, jakie czynią wyznaczone w obu ustawach inne gatunki są uznawane jako marginalne i mające miejsce w okresie przelotów, choć w indywidualnych przypadkach mogą być dotkliwe.

Skala problemu szkód wyrządzanych przez ptaki chronione może być zredukowana poprzez współpracę rolników z regionalnymi dyrektorami ochrony środowiska, np. w zakresie pozyskiwania zezwoleń na płoszenie ptaków. Obecnie na rynku dostępne są różne urządzenia odstraszające ptaki. Do dyspozycji są dwa główne typy urządzeń. Pierwszym są armatki hukowe, których przydatność może być jednak ograniczona w wypadku stosowania w pobliżu innych żywych zwierząt. Sposobem pokrewnym jest bardziej selektywna metoda biosoniczna, polegająca na emitowaniu przez urządzenie kombinacji głosów ptaków znajdujących się w sytuacji stresowej oraz głosów ptaków drapieżnych. Jest to metoda stosunkowo tania, szczególnie w wypadku planowanego stosowania przez dłuższy czas. W przypadku ptaków łownych zgodę na płoszenie może wydać właściwy marszałek województwa w formie decyzji administracyjnej określającej ściśle warunki jej wykonywania.

Ponadto w okresie obowiązujących terminów polowań na gęsi można powstawaniu szkód zdecydowanie zapobiegać przez wejście w kontakt z właściwymi terytorialne kołami łowieckimi, które wydając indywidualne upoważnienia do odstrzału lub organizując polowania zbiorowe, zapewnią skuteczne ich płoszenie. Należy tutaj dodać, że do wzajemnej współpracy pomiędzy dzierżawcą lub zarządcą obwodu łowieckiego a władającym gruntem, obliguje obie strony przepis zawarty w art. 47 ust. 1 ustawy – Prawo łowieckie. Proponowane rozwiązania są zgodne z prawem i stosowane konsekwentnie powinny przynieść oczekiwany rezultat.

Obecnie w Sejmie RP znajdują się dwa projekty zmiany ustawy – Prawo łowieckie: poselski – druk nr 2970 oraz rządowy – druk nr 3192. W obu przypadkach problem rozszerzenia katalogu zwierząt łownych za które przysługuje odszkodowanie za szkody w uprawach i płodach rolnych przez nie uczynione, nie został podjęty. Resort również nie przewiduje w najbliższym czasie wniesienia wniosku o nowelizację ustawy – Prawo łowieckie w ww. zakresie".

Prawo jest niedostosowane do zachodzących zmian. Liczebność żurawi, czy gęsi jeszcze kilka lat temu nie była na tyle wysoka, by móc w dużej skali zagrażać uprawom. Obecnie problem ten narasta, a rolnicy nie mogą liczyć na rekompensatę z tytułu mniejszych plonów.