USD -
4.0245
EUR -
4.3225
GBP -
5.0414
DKK -
0.5796
Zużyte opony stanowią element ochrony kiszonki i sprzyjają jej właściwemu zakiszeniu. Obciążanie pryzm kiszonkowych takimi oponami bez uzyskanego zezwolenia zagrożone jest karą administracyjną. Są one zaliczane do odpadów.
Pojęcie odpadu
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. za odpady rozumie się każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.
Pojęcie odpadu nie wyłącza substancji i przedmiotów, które nadają się do dalszego gospodarczego wykorzystania, odpadami są także materiały podlegające ponownemu gospodarczemu wykorzystaniu przez nabywcę, posiadające dla niego określoną wartość gospodarczą, rynkową. Dla zakwalifikowania danej substancji lub przedmiotu jako odpad, nie ma znaczenia wola, świadomość nabywcy1.
Klasyfikacja odpadu
Sposób ich klasyfikowania określa art. 4 ustawy o odpadach, zgodnie z którym odpady klasyfikuje się przez ich zaliczenie do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzaju odpadów, uwzględniając:
1) źródło ich powstawania;
2) właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi, określone w rozporządzeniu (UE) nr 1357/2014 i w rozporządzeniu (UE) 2017/997, oraz przepisy wydane na podstawie art. 3 ust. 5;
3) składniki odpadów, dla których przekroczenie wartości granicznych stężeń substancji niebezpiecznych może powodować, że odpady są odpadami niebezpiecznymi.
Zużyte opony są zaliczone do odpadów w rozporządzeniu Ministra Klimatu z dnia 2 lutego 2020 r. w sprawie katalogu odpadów (nr kodu 16 01 03).
Hierarchia sposobów postępowania z odpadami
Obowiązuje następująca hierarchia:
1) zapobieganie powstawaniu odpadów;
2) przygotowywanie do ponownego użycia;
3) recykling;
4) inne procesy odzysku;
5) unieszkodliwianie.
Ponadto zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy o odpadach odpady, których powstaniu nie udało się zapobiec, posiadacz odpadów w pierwszej kolejności jest obowiązany poddać odzyskowi.
Odzysk
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 14 ustawy o odpadach przez pojęcie odzysku rozumie się jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce.
Fot. 2 – Zużyte opony są odpadami.
Zakaz przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami. Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o odpadach zakazuje się przetwarzania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami. Zakaz ten nie ma charakteru absolutnego. Wyjątki zostały określone w art. 30 ust. 2 i 3 oraz w art. 31 ustawy o odpadach, jak i w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami.
Konieczne jest zezwolenie
Zgodnie z art. 41 ustawy o odpadach prowadzenie zbierania odpadów i prowadzenie przetwarzania odpadów wymaga uzyskania zezwolenia. Wymaga dodania, iż to samo zdarzenie nie może być kwalifikowane jednocześnie jako dwie różne formy gospodarowania odpadami (składowanie jest rodzajem unieszkodliwiania odpadów, zaś odzysk jest procesem dalszego, użytecznego ich wykorzystywania)2.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 11 maja 2015 r. w sprawie odzysku odpadów poza instalacjami i urządzeniami, odpady o kodzie 16 01 03 - zużyte opony mogą być odzyskiwane w procesie R 11, tylko jako odbijacze, na placach zabaw, boiskach, w ogródkach, do zabezpieczenia pryzm kiszonkowych.
Zastosowanie zużytych opon do obciążania pryzm kiszonkowych wymaga uzyskania zezwolenia, gdyż powyższy zabieg traktowany jest jako odzysk odpadów.
Procedura
Warunkiem koniecznym jest złożenie wniosku do odpowiedniego organu. Zgodnie z art. 41 ustawy o odpadach organem właściwym do uzyskania zezwolenia jest:
1) marszałek województwa:
a) dla przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
b) dla odpadów innych niż niebezpieczne poddawanych odzyskowi w procesie odzysku polegającym na wypełnianiu terenów niekorzystnie przekształconych, jeżeli ilość umieszczanych w wyrobisku lub zapadlisku odpadów jest nie mniejsza niż 10 Mg na dobę lub całkowita pojemność wyrobiska lub zapadliska jest nie mniejsza niż 25 000 Mg,
c) dla instalacji komunalnych,
d) do wydania zezwolenia na zbieranie odpadów, w przypadku gdy maksymalna łączna masa wszystkich rodzajów odpadów magazynowanych w okresie roku przekracza 3000 Mg;
2) starosta - w pozostałych przypadkach.
Art. 42 ustawy o odpadach wymienia jakie dane posiadacz odpadu musi podać we wniosku.
Z kolei art. 43 ustawy o odpadach określa co zawiera zezwolenie.
Zezwolenie wydaje organ właściwy odpowiednio ze względu na miejsce zbierania lub przetwarzania odpadów.
Procedura uzyskania zezwolenia trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Fot. 3 - Przygotowanie do ponownego użycia jest formą odzysku odpadu.
Przesłanki odmowy wydania zezwolenia
Właściwy organ odmawia wydania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, w przypadku gdy zamierzony sposób gospodarowania odpadami:
1) mógłby powodować zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska;
2) jest niezgodny z planami gospodarki odpadami;
3) jest niezgodny z przepisami prawa, w tym prawa miejscowego.
Kara administracyjna
Brak zezwolenia powoduje możliwość nałożenia na rolnika kary w wysokości od 1 000 zł do nawet 1 000 000 zł – zgodnie z art. 194 ust. 4 ustawy o odpadach przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska właściwego ze względu na miejsce lokalizacji pryzmy dociążonej oponami.
Reasumując, kara jest wymierza za zbieranie odpadów lub ich przetwarzanie bez zezwolenia.
Karę nakłada się w drodze decyzji administracyjnej, od której służy prawo odwołania.
Fot. 4 – Karą administracyjną zagrożone jest przetwarzanie zużytych opon, tj. odpadów o kodzie 16 01 03 w procesie R11 bez wymaganego zezwolenia.
Ustalanie wysokości kary
Wysokość kary ustala się uwzględniając ilość i właściwości odpadów, okoliczności naruszenia przepisów ustawy oraz przesłanki określone w art. 199 ustawy (uwzględnia się rodzaj naruszenia i jego wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko, okres trwania naruszenia i rozmiary prowadzonej działalności oraz bierze pod uwagę skutki tych naruszeń i wielkość zagrożenia).
Rolnicy, którzy chcą obciążać pryzmę kiszonkową bez konieczności uzyskania zezwolenia, winni zastanowić się nad wykorzystaniem innych materiałów.
1 Wyrok Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 25 marca 2021 r., sygn. II SA/Go 663/20, LEX nr 3170044.
2 Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 9 czerwca 2021 r., sygn. II SA/Lu 391/21.
