Silne kontrasty pogodowe mają mieszany wpływ na europejskie uprawy

Według styczniowego wydania biuletynu JRC MARS dotyczącego monitorowania upraw silne kontrasty pogodowe mają mieszany wpływ na zasiewy w Europie. Po okresie stosunkowo łagodnych warunków pogodowych w ostatnich tygodniach 2023 r. na początku nowego roku w dużej części Europy Północnej wystąpił wyraźny okres chłodów.

Wyraźnie cieplejsze niż zwykle warunki panowały w Europie Południowo-Wschodniej.

Nadwyżka opadów nadal występowała w wielu częściach północno-zachodniej, środkowej i wschodniej Europy.

Regiony śródziemnomorskie doświadczyły deficytu opadów, który w niektórych regionach przerodził się w suszę.

Zimny ​okres negatywnie wpłynął na uprawy ozime w Danii i regionie Morza Bałtyckiego

W Danii nagły spadek temperatury nastąpił po okresie obfitych opadów, w wyniku których zamarznięte zostały podmokłe pola, co lokalnie wiąże się z mechanicznym uszkodzeniem upraw ozimych.

Gwałtowny spadek temperatury w regionie Morza Bałtyckiego na przełomie grudnia i stycznia prawdopodobnie spowodował szkody mrozowe w uprawach ozimych, szczególnie w Estonii, na Łotwie i Litwie, gdzie warstwa śniegu była stosunkowo cienka. Oczekuje się, że szkody w uprawach w innych regionach dotkniętych okresem chłodów będą niewielkie, albo dlatego, że bardzo zimne warunki panowały tylko przez jeden lub dwa dni, albo dlatego, że uprawy były chronione przez grubą izolującą warstwę śniegu.

Mieszane skutki nadmiernych opadów

Wyraźna nadwyżka opadów wystąpiła (lub utrzymała się) w dużej części Europy Środkowo-Wschodniej, a także w krajach Beneluksu i środkowej części Wielkiej Brytanii.

W krajach Beneluksu, zwłaszcza w Holandii, nadmierne opady deszczu i wilgotne gleby w dalszym ciągu utrudniały siew roślin ozimych. W Niemczech, Austrii, Czechach i Polsce wysokie opady, którym towarzyszyło szybkie topnienie śniegu – szczególnie w drugiej połowie grudnia – spowodowały podmokłe pola i lokalne powodzie, szczególnie w północno-zachodnich Niemczech.

W pozostałych częściach Europy Środkowo-Wschodniej nadwyżki opadów nie miały istotnego negatywnego wpływu na uprawy, a przyczyniły się do powstania ochronnej pokrywy śnieżnej.

 

Negatywne skutki deficytu opadów w zachodnich regionach Morza Śródziemnego

Wyraźny deficyt opadów zaobserwowano wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego w Hiszpanii, w kilku częściach środkowych i południowych Włoch, południowo-zachodniej Rumunii, Grecji, na Cyprze, w środkowej Turcji i w regionie Maghrebu. We Włoszech na Sycylii nadal utrzymywała się susza, co miało negatywny wpływ na akumulację biomasy w uprawach ozimych. W Hiszpanii utrzymujący się deficyt opadów w śródziemnomorskich regionach przybrzeżnych w dalszym ciągu utrudniał siew i początkowy rozwój zbóż ozimych. Na Cyprze deficyt opadów w połączeniu z rekordowo wysokimi temperaturami negatywnie wpłynął na rozwój jęczmienia. W regionie Maghrebu połączenie wyraźnie niższych od średniej opadów i wyższych temperatur od początku sezonu upraw ozimych spowodowało niższy od średniej wzrost i rozwój upraw na wszystkich obszarach rolniczych Algierii oraz dużych częściach Maroka i Tunezji.

Łagodne temperatury na południowym wschodzie pomogły późno zasianym roślinom, budzą jednak obawy dotyczące tolerancji na mróz

Wyraźnie cieplejsze niż zwykle warunki zaobserwowano na Węgrzech, w Słowenii, Chorwacji, Bułgarii, Rumunii, południowej Ukrainie, południowoeuropejskiej Rosji oraz środkowej i północno-wschodniej Turcji. Łagodne warunki termiczne w tych regionach sprzyjały wzmocnieniu późno wysianych zbóż ozimych, ale osłabiły tolerancję na niskie temperatury, zwiększając w ten sposób ryzyko szkód spowodowanych mrozem, szczególnie w południowoeuropejskiej Rosji.

 

Źródło: e-WGT na podst. KE