USD -
3.9363
EUR -
4.2685
GBP -
4.9790
DKK -
0.5721
Naukowcy znaleźli sposób, aby prześledzić dokładne pochodzenie produktów odzwierzęcych. Dzięki temu można sprawdzić np. z jakiej konkretnie fermy pochodzi mięso sprzedawane w markecie. Podobna metoda analizy jest opracowywana do śledzenia pochodzenia mleka. Będzie można łatwo sprawdzić, czy źródło produktów jest takie, jakie deklaruje producent.
Identyfikowalność produktu – coraz ważniejsza dla konsumentów
Konsumenci coraz częściej chcą wiedzieć, skąd pochodzi kupowana przez nich żywność. Informacja o kraju pochodzenia produktu to już standard. Coraz częściej na opakowaniach mięsa czy produktów mlecznych pojawiają się również informacje na temat warunków dla zwierząt na fermie, na których powstały. Producenci deklarują również, czy dany produkt pochodzi z gospodarstwa ekologicznego. Produkty regionalne i premium często informują również o rasie zwierząt, z której pochodzi wykorzystane w nich mięso lub mleko.
Na ile możemy wierzyć tym zapewnieniom? Najnowsze technologie analizy genetycznej pozwalają sprawdzić prawdziwość tych deklaracji. Mogą dostarczyć nam szczegółowej informacji o pochodzeniu mięsa lub mleka kupionego w markecie – i powiedzieć nam o tym, w jakim konkretnie gospodarstwie zostały wyprodukowane. Nawet w przypadku, gdy produkt powstał z mięsa lub mleka zebranych z różnych źródeł.
Możliwość określenia pochodzenia produktu – a więc jego identyfikowalność – jest kluczowa, jeśli chcemy zapobiegać oszustwom w branży spożywczej. Co jakiś czas pojawiają się skandale związane z fałszerstwem żywności – najsłynniejszym było wykrycie w 2013 roku w wołowinie sprzedawanej w Wielkiej Brytanii mięsa końskiego. Więcej na ten temat: Konina w wołowinie i inne fałszerstwa żywności. Oszustwa mogą być jednak znacznie subtelniejsze i trudniejsze do wykrycia – na szczęście da się to zmienić, dzięki nowym metodom.
Śledzenie mięsa dzięki analizie DNA
Każde zwierzę posiada unikalną kombinację genów w DNA – jest ona niepowtarzalna i nie znajdziemy takiej samej u dwóch osobników. Jedynym wyjątkiem są tutaj bliźnięta jednojajowe, które dzielą tą samą sekwencję genów. Materiał genetyczny zwierząt znajdziemy również w ich mięsie i mleku. Jeśli dysponujemy próbkami DNA zwierząt z konkretnego gospodarstwa, możemy określić, czy dane mięso lub mleko od nich pochodzi.
Metody śledzenia produktów odzwierzęcych opierają na analizie tak zwanych sekwencji tandemowych STR (mikrosatelitarnych) DNA. Występują one z dużą częstością i są unikalne dla każdego osobnika – można je nazwać genetycznym odciskiem palca. Są stosunkowo proste do wykrycia i analizy.
W przypadku mięsa analizy sekwencji STR są już na tyle skuteczne, że pojawiły się w ofercie wielu komercyjnych firm – m.in. irlandzkiej IdentiGen. Z ich usług korzystają już niektórzy producenci, właściciele sklepów i restauracji. Niezwykle istotna jest dla nich kontrola łańcucha dostaw, utrzymanie wysokiej jakości i wiarygodności oferowanych produktów mięsnych.
W czasie uboju tusza zwierzęcia jest dzielona i ostatecznie jej części trafiają do wielu różnych produktów - ale wszystkie niosą ze sobą DNA. Na każdym kolejnym etapie DNA można przechwycić, nawet po przetworzeniu mięsa, a więc np. wyizolować je z hamburgera, pasztecika, czy gotowanego produktu. Aby jednak analiza DNA znalezionego w produkcie była przydatna, musimy już znać sekwencję genów danego zwierzęcia.
Oznacza to, że próbki DNA muszą być pobrane od zwierząt przed, lub w czasie uboju. Obecnie firmy takie jak IdentiGen zlecają pobieranie próbek DNA w ubojniach. W dłuższej perspektywie najlepszym rozwiązaniem może być jednak tworzenie bazy danych DNA zwierząt w gospodarstwach już w momencie ich narodzin – np. przez analizę próbek krwi. Da to możliwość śledzenia informacji związanych ze zwierzęciem na wszystkich etapach produkcyjnych.
Wystarczyć może już sama informacja o genach „rodziców” zwierząt. W przypadku trzody chlewnej stosowana jest metoda, w której DNA pobierane jest tylko od lochy. Na jego podstawie można określić, które produkty pochodzą od jej prosiąt. Znacznie zmniejsza to nakłady pracy związane ze zbieraniem próbek DNA w gospodarstwie.
Pochodzenie produktów mlecznych – trudne do wykrycia
Naukowcy pracują obecnie nad podobną, również opierającą się o analizę sekwencji tandemowych DNA, metodę śledzenia pochodzenia mleka i serów. Jest to trudniejsze niż w przypadku mięsa, ponieważ mleko trafiające do przetwórni i sklepów jest mieszanką mleka od wielu krów. Dotychczas przeprowadzone badania pokazują, że analiza genetyczna faktycznie pozwala określić, od jakiego producenta pochodzi dane mleko lub ser – ale tylko, jeśli mleko pochodzi od maksymalnie 14 różnych krów. Metoda ta jest więc obecnie przydatna tylko do analizy mleka i serów pochodzących od małych producentów. Być może kolejne badania pozwolą ją udoskonalić.
Źródła:
Perga, Simona, et al. "Application of Microsatellites to Trace the Dairy Products Back to the Farm of Origin." Foods 12.22 (2023): 4131.
Dalvit, C., et al. "Genetic traceability of meat using microsatellite markers." Food Research International 41.3 (2008): 301-307.
