USD -
3.9363
EUR -
4.2685
GBP -
4.9790
DKK -
0.5721
Nadmierna utrata piór u drobiu to sygnał, którego nie należy ignorować. Może wskazywać na pogorszenie się stanu zdrowia lub problemy behawioralne. W niektórych przypadkach utrata piór może być jednak naturalnym i niegroźnym zjawiskiem. Opisujemy najczęstsze przyczyny wypadania piór u kur niosek i brojlerów.
Czy utrata piór powinna niepokoić?
Pióra pełnią u kurczaków bardzo ważną rolę – chronią i izolują ciało przed czynnikami zewnętrznymi. Nadmierne wypadanie piór i osłabienie ich kondycji może być jedną z pierwszych oznak, że w organizmie ptaka dzieje się coś złego. Być może cierpi na niedobory żywieniowe lub walczy z infekcją. Utrata piór może wskazywać również na odczuwanie stresu lub agresję między ptakami w stadzie. Równocześnie utrata piór w celu ich wymiany, a więc pierzenie się (nazywane czasem również linieniem), może być naturalnym zjawiskiem u kur trzymanych w warunkach naturalnego oświetlenia.
Utrata piór naraża ptaki na dodatkowe problemy zdrowotne. Zwiększa ryzyko obrażeń ciała, które mogą skutkować infekcjami i siniakami (co odbija się negatywnie na jakości tuszek). Ponadto utrata warstwy izolacyjnej z piór sprawia, że kurczaki mają problem z utrzymaniem odpowiedniej temperatury ciała. Szybciej tracą ciepło, a przez to mają większe zapotrzebowanie na energię. W efekcie spożywają większe ilości paszy, aby napędzać metabolizm i podnosić wewnętrzną ciepłotę ciała. Z ekonomicznego punktu widzenia pogarsza się wykorzystanie paszy ptaków, a przez to znacznie rosną koszty żywienia ptaków.
Z tych powodów obserwacja stanu upierzenia kur i zapobieganie nadmiernemu ich wypadaniu są ważne - dla zachowania stada w dobrym zdrowiu i uniknięcia strat finansowych. Poniżej wyjaśniamy najczęstsze przyczyny nadmiernego wypadania piór u drobiu. Większości z nich można zapobiec.
Naturalne przyczyny utraty piór
Pierzenie się to naturalne zjawisko występujące jesienią i zimą u kur utrzymywanych w warunkach, w których są wystawione na naturalne oświetlenie (a więc na naturalną długość dnia i nocy, bez dodatkowego doświetlania). W praktyce najczęściej obserwuje się je więc u drobiu chowanego przydomowo, z dostępem do wolnego wybiegu. W okresie pierzenia się kury przestają składać jaja i tracą pióra z szyi, piersi i grzbietu. Utrata piór może trwać kilka tygodni do kilku miesięcy, co zależy m.in. od dostępności składników pokarmowych.
Skracające się dni jesienią i zimą są naturalnym sygnałem dla organizmu kur, że nadszedł czas odpoczynku i regeneracji. Wymieniają w tym czasie pióra i przestają się nieść, aby na wiosnę – w kolejnym sezonie reprodukcyjnym – zainwestować w maksymalną wydajność. Z perspektywy chowu hobbystycznego lub przydomowego pierzenie się nie jest czymś, co powinno niepokoić. Wymianę piór można przyspieszyć przez zwiększenie w paszy kur udziału białka lub dodatek suplementów z aminokwasami i witaminami (pióra składają się w ponad 80% z białka). W komercyjnych hodowlach drobiu pierzenia się łatwo jest uniknąć przez zastosowanie sztucznego oświetlenia. Zapewnienie okresu oświetlenia trwającego około 14h każdego dnia hamuje naturalny cykl pierzenia się.
Niedobory żywieniowe
Tak jak wyżej wspominamy, pióra to składnik, którego głównym budulcem jest białko, a dokładniej keratyna, z której składają są również nasze paznokcie i włosy. Aby zachować dobrą kondycję piór, kurczaki potrzebują odpowiednio wysokiego poziomu białka w paszy, zawierającego takie aminokwasy, jak cysteina (ważny aminokwas siarkowy), treonina, glicyna, walina, prolina i leucyna. Niedobór tych składników może mieć skutek w pogorszeniu jakości upierzenia, a nawet jego utracie. Na źródło problemu wskazywać może tutaj również zachowanie ptaków. Często kurczaki, które mają niedobór białka podnoszą i zjadają pióra znajdowane na ziemi – a nawet wyrywają je sobie lub innym ptakom ze stada.
Utrata piór może być związana również z niedoborem w paszy witaminy A i E, oraz minerałów cynku i miedzi. Składniki te są kluczowe dla prawidłowego wzrostu piór. Stosowanie dobrze zbilansowanej, komercyjnej paszy, dostosowanej do produkcyjnej i wiekowej grupy drobiu pozwala uniknąć niedoborów prowadzących do utraty piór. To w przydomowym chowie problemy z upierzeniem często wynikają z nieprawidłowego żywienia.
Wydziobywanie piór – częsty problem behawioralny
Wydziobywane piór – sobie lub innym ptakom – to zaburzenie zachowania (behawioru) często obserwowane u drobiu. Tak jak wspomnieliśmy, może być związane z niedoborami żywieniowymi, ale są też inne przyczyny tego zjawiska. Warto je rozpoznać i wyeliminować, ponieważ wzajemne wydziobywanie piór u ptaków może przerodzić się w bardziej zaawansowany problem behawioralny - kanibalizm.
Wzajemne wydziobywanie sobie piór może wynikać z nudy i braku urozmaiceń w środowisku – ptaki dodatkowo uczą się od siebie tego zachowania. Kurczaki są z natury ciekawskimi zwierzętami i skubią przedmioty, które przyciągną ich uwagę. Jeśli jedyną rzeczą, która będzie je interesować w otoczeniu są pióra towarzyszy, wydziobywanie może stać się u nich nawykiem. Zachowanie to będą naśladować inne ptaki w stadzie i problem osiągnie poważną skalę. Rozrywkę odciągającą uwagę ptaków zapewnić mogą proste wzbogacenia, takie bloki do dziobania czy rozsypywane ziarno. Dobrym pomysłem są również rampy czy gałęzie drzew, na które ptaki mogą wchodzić i dodatkowo przestrzennie zmniejszać zagęszczenie obsady.
Wydziobywanie piór może być również przejawem agresji. Kury są w pewnym stopniu terytorialne – niektóre ptaki mogą próbować dominować nad innymi przez atakowanie ich i wyrywanie piór – zazwyczaj z głowy przeciwnika. W przypadku przydomowego chowu najlepszą opcją może być usunięcie ze stada problematycznego ptaka lub ptaków. W komercyjnej hodowli zapobieganie agresji można osiągnąć przez odpowiedni dobór rasy drobiu i ich genetykę. Tendencje do atakowania innych ptaków często są dziedziczone. Poziom agresji u ptaków można zmniejszyć również przez obniżanie intensywności oświetlenia w budynkach.
Coraz częściej odchodzi się od metody zapobiegania wydziobywaniu piór przez przycięcie dziobów. Więcej na ten temat piszemy tutaj: Coraz więcej państw zakazuje przycinania dziobów.
Choroby powodujące utratę piór
Nadmierna utrata piór u drobiu często towarzyszy problemom z pasożytami. Pasożyty wewnętrzne, takie jak robaki czy kokcydia – podobnie jak bakterie i wirusy - mogą przyczyniać się do pogorszenia upierzenia przez ogólne osłabienie organizmu ptaka. Pasożyty zewnętrzne – m.in. ptaszyńce, wszy, świerzbowce i pchły – bezpośrednio powodują uszkadzanie i wypadanie piór. O najczęstszym pasożycie zewnętrznym drobiu, a więc ptaszyńcu, pisaliśmy więcej tutaj: Ptaszyniec kurzy może przenosić groźne bakterie.
Pogorszenie jakości i/lub utrata upierzenia towarzyszy również grzybiczym infekcjom skóry ptaków. Kondycja piór może się pogorszyć również przez stres związany m.in. z nadmiernym zagęszczeniem obsady, trudnym dostępem do paszy i wody przez konkurencję w stadzie, zbyt intensywnym oświetleniem w kurniku, czy warunkami klimatycznymi w kurniku (stresem cieplnym).
Źródła dostępne u autorki
