USD -
3.9363
EUR -
4.2685
GBP -
4.9790
DKK -
0.5721
Czy duże cielęta są wyłącznie obciążeniem dla krowy? Jaki wpływ mają na produkcję mleczną w kolejnej laktacji? W ostatnich badaniach sprawdzono zależność między masą urodzeniową cielaka, a wydajnością mleczną matki. Wzięto w nich pod uwagę wyłącznie te porody, które przebiegły bez komplikacji. Otrzymano bardzo ciekawe wnioski.
Duży cielak, normalny poród: czy wpływa na krowę?
Od dawna wiadomo, że zbyt duże cielęta w stosunku do matki mogą być przyczyną trudnych porodów i późniejszych, poważnych komplikacji zdrowotnych, a także pogorszenia produktywności. Jednak tylko w nielicznych analizach zbadano, jaki wpływ na wydajność mleczną krów ma masa urodzeniowa cieląt – w przypadku, gdy poród przeszedł bez komplikacji. Niedostatek takich badań wynika prawdopodobnie z tego, że rzadko kiedy tworzy się bazy danych dotyczące wagi urodzeniowej cieląt.
Wiedza na temat wpływu wielkości cieląt na krowy jest ważna, zwłaszcza w kontekście obecnego trendu na wykorzystywanie buhajów ras mięsnych do inseminacji krów mlecznych. Materiał genetyczny ras mięsnych daje możliwość poprawy niektórych cech u ras mlecznych. Jednocześnie zwiększa dochody gospodarstw, ponieważ umożliwia opłacalną sprzedaż nadwyżek cieląt mięsno-mlecznych.
Wykorzystywanie buhajów ras mięsnych zazwyczaj oznacza większą masę urodzeniową cieląt, ale nie zawsze. Ze względu na krótszą ciążę w przypadku cieląt mięsno-mlecznych, czasami ważą one mniej. Producenci mleka chcą wiedzieć, jak wpływa to na wyniki matek. Temat wielkości ciała cieląt i wyników produkcyjnych krów mlecznych podjęli niedawno naukowcy z Irlandii. Chcieli konkretnie odpowiedzieć na pytanie, czy krowa, która rodzi cielę z bardzo dużą masą urodzeniową, osiąga lepsze wyniki produkcyjne.
Inny efekt u pierworódek i dojrzałych krów
Do analizy naukowcy wykorzystali dane z ponad 11,5 tys. laktacji u ponad 4,5 tys. krów mlecznych, które wycieliły się w okresie wiosennym. Wzięli w niej pod uwagę nie tylko masę urodzeniową cieląt i wydajność mleczną w okresie powycieleniowym u matek, ale również m.in. masę ciała samej krowy, płeć cielęcia, długość okresu zasuszenia bezpośrednio przed porodem, wiek krowy w momencie wycielenia oraz rasę buhaja wykorzystanego do inseminacji. Odrębnie analizowano krowy pierwiastki i wieloródki i nie brano pod uwagę przypadków, w których poród przebiegał z komplikacjami.
Średnia masa urodzeniowa cieląt w badanej grupie wynosiła 36 kg. Okazało się, że u krów pierwiastek masa urodzeniowa cielęcia była negatywnie związana z ich wydajnością mleczną w ciągu pierwszych 60 dni laktacji. Pierwiastki, które urodziły cielęta o masie > 41 kg, dawały o 12,31 kg mniej mleka w ciągu pierwszych 60 dni laktacji w porównaniu do krów-wieloródek, które miały cielęta o masie 34–37 kg. Naukowcy oszacowali, że na każdy kilogram cielaka więcej pierwiastki dawały o ok. 1,5 kg mniej mleka w ciągu pierwszych 60 dni. Jednak w dłuższej perspektywie, masa urodzeniowa cieląt nie wpłynęła 305-dniową wydajność mleczną matek.
W przeciwieństwie do efektu obserwowanego u pierworódek, u wieloródek każdy dodatkowy kilogram u nowonarodzonego cielęcia przekładał się na 6,35 kg mleka więcej w ciągu pierwszych 60 dni laktacji. Oznaczało to 21,44 kg dodatkowego mleka w okresie 305-dniowej laktacji. W innym porównaniu stwierdzono, że wieloródki, które urodziły cielęta o ponadprzeciętnej masie > 41 kg, dawały odpowiednio o 4,1% i 3,4% więcej mleka w ciągu pierwszych 60 dni i 305 dni laktacji w porównaniu z wieloródkami, które urodziły cielęta o masie 34 – 37 kg.
Wyjątkowo małe cielęta negatywnie wpływały na wyniki matek i ich kondycję. W porównaniu do wieloródek, które urodziły cielaki o masie urodzeniowej 34–37 kg, wieloródki, które urodziły cielaki o masie urodzeniowej 15–29 kg, produkowały odpowiednio o 59,63 kg, 2,44 kg i 1,76 kg mniej mleka, tłuszczu i białka w ciągu pierwszych 60 dni laktacji. Naukowcy oszacowali, że przekładało się to na słabsze wyniki w ciągu 305-dniowej laktacji. Krowy z małymi cielętami straciły ponadto na wadze (były ok. 10,5 kg lżejsze w okresie po wycieleniu) i obniżył się u nich BCS.
Co ciekawe, gdy w analizie nie uwzględniono masy urodzeniowej cieląt, 60-dniowa wydajność mleczna u wieloródek, które urodziły cielęta po buhaju tradycyjnej rasy mięsnej (Angus lub Hereford), dawały o 59,63 kg mleka więcej niż wieloródki, które urodziły cielęta po ojcach rasy holsztyńsko-fryzyjskiej. Efektu tego nie zaobserwowano, gdy ojcem był buhaj rasy Jersey. Oznacza to, że niezależnie od masy nowonarodzonych cieląt, wykorzystywanie materiału genetycznego buhajów ras mięsnych może mieć znaczący wpływ na produkcję mleka u matek.
Dlaczego duże cielęta stymulują produkcję mleka?
W miarę zbliżania się porodu u krów wzrasta poziom żeńskich hormonów: estrogenów. Estrogeny odgrywają kluczową rolę w stymulowaniu rozwoju gruczołów mlekowych u cielnych krów i przygotowaniu ich organizmu do rozpoczęcia laktacji po porodzie. Większe stężenie estrogenów we krwi ma ponadto pozytywny wpływ na uwalnianie prolaktyny – hormonu stymulującego produkcję mleka – przed porodem.
Estrogeny są produkowane w łożysku. Jest to organ, który łączy cielaka z organizmem krowy w okresie ciąży i za pomocą wydzielania hormonów reguluje przebieg ciąży i porodu. Naukowcy uważają, że większe cielęta prawdopodobnie wymagają większego łożyska i wydzielania większej ilości estrogenów. Ich wysokie stężenie oznacza silniejszą stymulację produkcji mleka, co wpływa na wydajność mleczną krowy w kolejnej laktacji. Tłumaczyłoby to również słabsze wyniki produkcyjne u krów, których cielęta mają wyjątkowo niską masę ciała.
Pozytywny wpływ większych cieląt na wyniki krów kończy się w momencie, gdy są one zbyt duże w stosunku do matki i jej kanału rodnego. Zazwyczaj skutkuje to ciężkim porodem i może znacznie obniżyć późniejszą wydajność mleczną. Duże cielaki mogą być wyzwaniem zwłaszcza dla jałówek o drobnej budowie ciała. Poród, jako nowe doświadczenie, zawsze wiąże się u nich z silnym stresem, co może negatywnie wpływać na produkcję mleka. Duże, dojrzałe krowy wieloródki nie tylko mniej się stresują i rzadziej doświadczają trudnych porodów, ale również szybciej regenerują się w ich przypadku. Wpływ ciężkiego porodu na ich produkcję mleczną może być wtedy znacznie niższy niż u pierworódek.
Więcej na temat ciężkich porodów u krów i ich konsekwencji można przeczytać tutaj:
Porody krów wymagające asysty wiążą się z pogorszeniem wydajności mlecznej
Poród u krowy: kiedy potrzebna jest pomoc?
Które krowy są narażone na ciężki poród i utratę cielaka?
Na podstawie:
Condon, T., et al. "The association between calf birth weight and the post-calving performance of its dairy dam in the absence of dystocia." Journal of Dairy Science (2023).
