USD -
3.9363
EUR -
4.2685
GBP -
4.9790
DKK -
0.5721
Epidemia wirusa przenoszonego przez krwiopijne muszki postępuje w Europie. Przypadki choroby u bydła i owiec wykryto już w Wielkiej Brytanii, Francji, Niemczech i Belgii. Jak wirus został tam zawleczony? Czy będzie postępował dalej?
Tajemnicze przypadki choroby w Kent
Obawy Brytyjczyków się sprawdziły – choroba niebieskiego języka (po angl. blue tongue, w skrócie BT) dotarła na ich terytorium. Od kilku miesięcy Wielka Brytania uważnie śledziła postępy choroby w Holandii, Belgii i Francji. Informowała hodowców bydła o potencjalnym zagrożeniu i wprowadzała środki zapobiegawcze. Ryzyko zawleczenia zarazy do kraju oceniała jako umiarkowane. Jednak i tak znalazła ona drogę na jej obszary.
Pierwszy przypadek choroby w Wielkiej Brytanii wykryto 11 listopada u jednej krowy w gospodarstwie w pobliżu Canterbury, w hrabstwie Kent. Badanie krwi potwierdziło, że była zakażona wirusem BT serotypu 3, który obecnie krąży w Europie. Wokół obiektu, w którym trzymano zwierzę, wyznaczono tymczasową strefę kontroli o długości 10 km. Na terenie tym wprowadzono ograniczenia w transporcie bydła, owiec i innych przeżuwaczy. Wykrycie choroby było wynikiem rutynowej kontroli, w ramach programu, który ma zapobiec wybuchowi epidemii w kraju. Obecnie trudno dociec, jakie było pierwotne źródło zakażenia.
W wyniku aktywnego nadzoru w 10-kilometrowej tymczasowej strefie kontroli 27 listopada zidentyfikowano kolejne 4 przypadki choroby niebieskiego języka u bydła, w 2 kolejnych gospodarstwach. Znajdowały się one w zasięgu ok. 5 km od pierwszego przypadku BT w Kent. Aby zmniejszyć ryzyko dalszego rozprzestrzeniania wirusa, wszystkie 4 zwierzęta zostały poddane humanitarnemu ubojowi. Obecnie nie ma dowodów na to, że wirus BT występuje w populacji muszek w kraju. Brytyjskie służby weterynaryjne prowadzą badania w tym kierunku. Jeśli zakażone owady już występują na wyspach, kontrola zarazy okaże się niezwykle trudna.
Skąd wirus w Wielkiej Brytanii?
Wirus choroby niebieskiego języka przenoszony jest przez krwiopijne muszki z rodzaju Culicoides (tzw. kuczmany). Chore zwierzęta nie zarażają siebie nawzajem. Oznacza to, że wirus może rozprzestrzeniać się na nowe tereny tylko przez muszki, lub wraz z transportem już zakażonych zwierząt. Transport zwierząt da się kontrolować. Jednak, chociaż może się to wydawać absurdalne, zakażone muszki mogą docierać na odległe obszary przez podmuchy silnego wiatru.
Ciężko jest to przewidzieć i nad tym zapanować. Nadal nie wiemy, którą drogą wirus dotarł do Wielkiej Brytanii. Pojawienie się choroby u zwierząt w bliskim sąsiedztwie sugeruje niestety, że były to zakażone muszki. Choroba może potencjalnie zostać przeniesiona również wraz z zakażonymi igłami, lub przez inseminację nasieniem zakażonego zwierzęcia, czy transfer zakażonych zarodków. Import nasienia i zarodków z niepewnych źródeł również niesienie więc ryzyko rozwleczenia choroby na nowe tereny.
Póki co, władze Wielkiej Brytanii zalecają hodowcom bydła i owiec wzmożoną czujność i podniesienie poziomu bioasekuracji ferm, a także rozważenie szczepień na BT. Obecnie import przeżuwaczy z krajów dotkniętych chorobą BT do Wielkiej Brytanii może się odbywać wyłącznie po spełnieniu dodatkowych wymagań, w tym m.in. po wykonaniu szczepień u zwierząt.
Obecnie dostępne szczepionki nie są skierowane konkretnie wobec szczepu 3 wirusa, ale nadal powinny być skuteczne. Najbardziej zagrożone epidemią są południowe i wschodnie wybrzeża Anglii, gdzie łagodniejszy klimat sprzyja muszkom. Rząd Wielkiej Brytanii opublikował zdjęcia objawów choroby, na które warto zerknąć: https://www.flickr.com/photos/defragovuk/sets/72157666751049558/
Szczegółowo o objawach choroby niebieskiego języka i możliwych metodach zapobiegania chorobie pisaliśmy tutaj: Tysiące ognisk choroby niebieskiego języka w Europie
Choroba niebieskiego języka jest podobna do krwotocznej choroby zwierzyny płowej, która również przenoszona jest przez muszki. Istnieje ryzyko, że obie choroby rozprzestrzenią się na te same terytoria. Więcej na ten temat: Krwotoczna choroba jeleni atakuje bydło i owce
Zakażona owca ze śluzowo-ropną wydzieliną z nosa. Źródło: Fourrure / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia Commons
Holandia, Francja, Belgia i Niemcy – też walczą z chorobą
W Holandii wykryto już ponad 2 tysiące przypadków choroby niebieskiego języka u bydła i owiec. Pierwsze ognisko wirusa pojawiło się na fermie położonej 20 km od lotniska, co budzi podejrzenie, że został on zawleczony wraz z muszkami, które przypadkowo znalazły się w samolocie. Wirus BT od lat na niskim poziomie krążył w Sardynii, na Sycylii i na południu Włoch – właśnie stamtąd mogły dotrzeć do Holandii.
Niestety wirus stopniowo rozprzestrzenił się na sąsiednie państwa. 10 października 2023 r. Belgia zgłosiła pierwszy przypadek zakażenia wirusem BT szczepu 3. na przydomowej fermie owiec. Zgłoszenia dokonano natychmiast po potwierdzeniu choroby u zwierząt. Jak dotąd nie udało się ustalić dokładnego źródła zakażenia. W dniu 13 października Niemcy również natychmiast powiadomiły o wykryciu wirusa BT szczepu 3. na fermie owiec. Trasa, jaką wirus wtargnął do Niemiec jest nadal zagadką.
Okazuje się, że nie tylko szczep 3. wirusa niebieskiego języka jest obecnie problemem. W dniu 21 września Francja zgłosiła ponad 300 ognisk nowego, egzotycznego, 8. szczepu BT. Szczepy wirusa mogą różnić się zjadliwością, objawami, jakie wywołują i wrażliwością na obecnie dostępne szczepionki. Dlatego wykrywanie nowych szczepów BT na terenie Europy budzi niepokój. W dniu 16 października Francja zgłosiła kolejne 300 ognisk choroby niebieskiego języka szczepu 8.
Zaawansowany przypadek choroby niebieskiego języka u owcy. Zgarbiona pozycja spowodowana jest przez ból w obrębie racic, wynikający ze stanu zapalnego.
Źródło: CSIRO / CC BY 3.0 / Wikimedia Commons
Cieplejszy klimat sprzyja owadom – i chorobom
Rozprzestrzenianie choroby niebieskiego języka – i podobnej do niej krwotocznej choroby zwierzyny płowej – w Europie to najpewniej znak ocieplającego się klimatu. Sprzyja on krwiopijnym owadom i patogenom, dla których wcześniej nasz kontynent był za zimny. Rozwleczenie chorób przyspiesza globalizacja, intensywny transport ludzi i towarów między różnymi częściami świata. Sytuacja nie jest optymistyczna i możemy spodziewać się dalszego postępu tych – i kolejnych – chorób przenoszonych przez owady. Analizowaliśmy ten problem tutaj: Komary w Europie przenoszą malarię i inne egzotyczne choroby. W przypadku choroby niebieskiego języka szansę dają szczepionki, które mogą pomóc uniknąć poważnych strat finansowych hodowców.
Jedna ze szczepionek na chorobę niebieskiego języka. Źródło: Fourrure / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia Commons
Zdjęcie we wstępie: Zakażona krowa z surowiczym wypływem z oczu i nosa. Źródło: Fourrure / CC BY-SA 2.0 / Wikimedia Commons
Źródła dostępne u autorki
