USD -
3.9866
EUR -
4.2979
GBP -
4.9961
DKK -
0.5761
Strategia ochrony rzepaku ozimego jest bardzo skompilowana i wymaga wielu zabiegów, które nie zawsze udaje się połączyć. Zwalczanie szkodników łuszczynowych coraz częściej wymaga co najmniej dwóch interwencji, wymagających w szczególnych przypadkach osobnego zabiegu. Czasami jednak warto rozszerzyć ochronę, wykorzystując dodatkowy przebieg opryskiwacza.
Obecny sezon uprawy rzepaku wystawia go na prawdziwą próbę przetrwania. Mierzymy się z ogromną presją szkodników, które mogą spowodować znaczne straty w plonie. Wraz z rozpoczęciem kwitnienia, na plantacjach pojawił się ogromny wysyp chowacza podobnika. W tym momencie nie był on jeszcze groźny dla roślin, ale z każdym kolejnym dniem i zawiązywaniem się łuszczyn, jego szkodliwość rośnie. Rolnicy, którzy wybrali dwuzabiegową strategię ochrony przed zgnilizną twardzikową z pewnością do każdego z tych zabiegów dodadzą stosowne insektycydy, pomagające zwalczyć niechciane owady. Jednak, plantatorzy stosujący jednozabiegową strategię ochrony okołokwitnieniowej mogą mieć problem z zapanowaniem nad szkodnikami.
Fot.1. Chowacz podobnik w tym roku bardzo licznie występuje na plantacjach rzepaku od początku kwitnienia.
W związku z licznym wystąpieniem chowacza podobnika, który pośrednio przyczynia się do strat powodowanych następnie przez pryszczarka kapustnika, ochronę insektycydową rzepaku trzeba rozpocząć jeszcze przed opadaniem pierwszych płatków rzepaku. Należy działać z wyprzedzeniem, ponieważ dostępne insektycydy nie działają natychmiastowo. Potrzebne są 2-3 dni, aby owad, który miał kontakt z preparatem, lub tkanką rośliny nim potraktowaną zaprzestał żer. Po około dwóch tygodniach od pierwszego zabiegu insektycydowego zwalczającego szkodniki łuszczynowe, należy powtórzyć aplikację, z powodu kilkupokoleniowego rozwoju szkodników w sezonie. Termin ten przypadnie na końcówkę kwitnienia i intensywny rozwój łuszczyn. Zastosowane wówczas insektycydy można wówczas połączyć z zabezpieczeniem łuszczyn przez czernią krzyżowych, suchą zgnilizną i szarą pleśnią.
Szkodliwość chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika
Wpływ obu szkodników na stratę w plonie rzepaku jest zależny od liczności występowania chowacza. Jest to chrząszcz o charakterystycznym dla chowaczy wyglądzie, czyli ryjkowato wydłużonej głowie i prążkowanym odwłoku. Szary chrząszcz o długości ok. 3 mm nalatuje na rzepak na początku kwitnienia, kiedy temperatura wynosi ok 14°C. Jego szkodliwość jest niewielka do momentu zawiązywania się pierwszych łuszczyn. Od tego momentu zaczyna składać do nich najczęściej po jednym jaju, z których wylęga się larwa o maksymalnej długości 5mm. Larwa żeruje w łuszczynie, uszkadzając od jednego do kilku związków nasion. Po zakończeniu żeru larwa wygryzając otwór w łuszczenie wydostaje się na zewnątrz do gleby na zimowanie.
W otwory wygryzione przez chrząszcza chowacza lub larwy wydostającej się z łuszczyny swoje jaja składa muchówka – pryszczarek kapustnik. Ten owad przypominający dużego komara jest znacznie poważniejszym zagrożeniem dla łuszczyn niż chowacz podobnik. Pryszczarek może złożyć do łuszczyny nawet 100 lub więcej jaj, których wylęgają się larwy całkowicie niszczące nasiona. Dodatkowo w ciągu rozwoju łuszczyn rozwijają się 3-4 pokolenia tego owada, zagrażając rzepakowi przez cały ten okres. Szkodliwość pryszczarka jest bezpośrednio powiązana z intensywnością występowania chowacza podobnika, ponieważ im więcej łuszczyn będzie uszkodzonych przez chrząszcza, tym do większej ilości łuszczyn pryszczarek złoży jaja. Bez pomocy chowacza, pryszczarek może przekłuć tkankę tylko młodych jedno centymetrowych łuszczyn, które posiadają miękką skórkę. Zdarzają się także odmiany rzepaku o wyjątkowo delikatnej tkance łuszczyn, którą pryszczarek kapustnik jest w stanie sam uszkodzić i złożyć wewnątrz jaja.
Fot.2. Pryszczarek kapustnik- owad przypominający komara może złożyć kilkaset jaj, z których wylegające się larwy uszkodzą wszystkie nasiona w łuszczynie.
Czym zwalczać szkodniki łuszczynowe?
Strategia zwalczania chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika zależą w dużej mierze od środków, które były stosowane wcześniej. Optymalnym rozwiązaniem byłoby niestosowanie tych samych substancji po sobie, lecz w ochronie rzepaku jest to możliwe w zasadzie tylko z wykorzystaniem nowego produktu zawierającego flupyradifuron wraz z deltametryną. Dotychczas w doborze substancji aktywnych do zwalczania szkodników w rzepaku znajdował się acetamipryd jako przedstawiciel grupy pochodnych neonikotynoidów i kilka pyretroidów – wszystkie działające na szkodniki w ten sam sposób. Pojawienie się rejestracji flupyrodifuronu w rzepaku dało szansę w skromnemu, ale jednak rotowaniu substancji aktywnych w ochronie insektycydowej. Preparatu tego według etykiety nie można stosować w czasie kwitnienia roślin, a więc można go wykorzystać przed i po kwitnieniu. Stosując Sivanto Energy zawierający flupyradifuron z deltametryną w zabiegu na luźny zielony pąk w celu ograniczenia słodyszka rzepakowego, ponownie możemy go użyć po kwitnieniu jako drugi zabieg zwalczający chowacza podobnika i pryszczarka kapustnika – jeśli występuje po pierwszym zabiegu wykonanym w czasie kwitnienia. W tej fazie można użyć acetamipryd w połączeniu na przykład z lambda-cyhalotryną. Pamiętajmy, aby wykonywane obecnie zabiegi na płatek w połączeniu z insektycydami wykonywać późnym wieczorem, po oblocie pszczół. Jest to ważne także z powodu skuteczności zabiegu, ponieważ pyretroidy działają tylko w temperaturach poniżej 20°C.
Fot.3. Ochrona pszczół jest priorytetem przy wykonywaniu zabiegów w kwitnącym rzepaku.
Czy to się opłaci?
Zawirowania na rynku płodów rolnych wywołują refleksje czy ochrona roślin przy takiej koniunkturze ma sens. Produkcja roślin w tym sezonie odbywała się najdroższymi nawozami w historii, przy ciągle spadających cenach za płody rolne. Rolnicy obawiają się, czy nakłady poniesione na uprawę, siew, nawożenie i ochronę nie przewyższą zysków. Sytuacja jest trudna i należy brać pod uwagę czy oszczędność kilkuset złotych na dobrą ochronę roślin w końcówce rozwoju roślin, nie przyniesie straty w plonie przewyższającej zaoszczędzone na zabiegu pieniądze. Jeżeli jednak uważamy, że nasilenie chorób i szkodników nie jest tak duże, aby przekraczało koszty zabiegu, wówczas jest sens z niego zrezygnować. Niestety, w wielu miejscach w Polsce, wysoka presja szkodników i chorób w tym roku może wywołać większe straty, niż nakład poniesiony na dodatkowy zabieg ochrony roślin. Przy spadającej opłacalności uprawy należy walczyć o każde kilogramy plonu, które uszczuplają się z każdym dniem żeru szkodników i rozwoju chorób.
