Wraz z wprowadzeniem rządowego programu dofinansowania do wapnowania gleb, zaczęły rosnąć ceny wapna. Ta zależność wywołuje niepokój wśród rolników. Pojawia się coraz więcej głosów, że z programu skorzysta niewielu rolników, ponieważ będzie on finansowany z formuły de minimis, której pula jest na wyczerpaniu.
- Docierają do mnie liczne sygnały ze strony rolników wyrażających niezadowolenie z wprowadzanego mechanizmu dopłat do wapnowania gleb rolnych – pisze w interpelacji do ministra rolnictwa Jarosław Sachajko, poseł Kukiz'15. Głównymi przyczynami niezadowolenia na jakie wskazuje parlamentarzysta, są rosnące ceny wapna, brak określenia precyzyjnego terminu wypłaty dotacji na rachunek bankowy, użycie formuły pomocy de minimis, niedoprecyzowanie warunków otrzymania wsparcia np. w sytuacji gdy część gruntów w gospodarstwie ma pH na poziomie >5,5. Wątpliwości wzbudza także zagadnienie kryteriów, w oparciu o które wyznaczono w omawianym programie limity powierzchni gruntów, na które można otrzymać wsparcie. Zgodnie z ogólnodostępnymi wytycznymi wdrażanego programu, pomoc przysługuje gospodarstwom rolnym o powierzchni użytków rolnych nieprzekraczającej 75 ha, dla działek rolnych (ewidencyjnych) o pH gleby ≤ 5,5. Rolnicy zastanawiają się nad zasadnością przyjęcia ww. wielkości areału użytków rolnych, skoro w obecnym stanie prawnym powierzchnia rolnego gospodarstwa rodzinnego może wynosić do 300 ha.
Farmerzy uważają również, że termin otrzymania dopłaty do zakupionego i zużytego wapna nie powinien przekraczać 30 dni od daty złożenia stosownego wniosku. Ma to istotny wpływ na budżet bieżący gospodarstw rolnych, zwłaszcza w obliczu kryzysu, jaki trwa w rolnictwie w ostatnich latach. Zaniepokojenie wzbudza ponadto umiejscowienie omawianego programu w ramach formuły pomocy de minimis, której wykorzystanie w rolnictwie na dzień 3 lipca 2019 r. wynosi 258 159 397,77 euro, co stanowi 87,24% wszystkich środków w tym zakresie. Areał gospodarstw rolnych będących w intensywnym użytkowaniu rolniczym wymaga znacznych nakładów finansowych i dlatego tym bardziej należy wziąć pod uwagę konieczność zapewnienia środków finansowych w adekwatnej wysokości, aby wsparcie mogła otrzymać większa liczba rolników.
Cała kwestia jest bardzo poważna, ponieważ gleba to jeden z najcenniejszych zasobów Ziemi, to od niej zależy rozwój roślin stanowiących bazę pokarmową wszystkich zwierząt i człowieka. Odczyn gleby decyduje o jej właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych, czyli w sposób pośredni lub bezpośredni ma wpływ na wzrost i rozwój roślin. Procesy te przebiegają prawidłowo tylko wówczas, gdy gleba odznacza się wysokością pH na odpowiednim poziomie.
Poseł Sachajko pyta w swoim wystąpieniu, czy ministerstwo wystąpiło do prezesa UOKiK lub zamierza wystąpić, aby zabezpieczyć interes rolników przed nieuczciwymi praktykami firm pośredniczących w obrocie wapnem rolniczym. Stara się tez dowiedzieć, kiedy rolnicy otrzymają należne środki w ramach ww. programu dopłat do wapnowania gleb w Polsce? Zadaje też pytanie czy zasadne jest opóźnienie w wypłacie środków finansowych dla gospodarstw rolnych wynoszące ponad 30 dni od daty złożonych wniosków. - Czy pomoc przysługuje w sytuacji, gdy część gruntów w danym gospodarstwie ma wartość pH na poziomie powyżej 5,5, a część poniżej 5,5? Proszę o doprecyzowanie warunków wsparcia w tym zakresie? Według jakich kryteriów wyznaczono powierzchnię maksymalną upraw rolnych uprawniającą do otrzymania wsparcia, skoro rodzinne gospodarstwo rolne w świetle obecnych przepisów nie może przekraczać 300 ha? Czy gospodarstwo rolne o powierzchni np. 200 ha może skorzystać obecnie ze wsparcia na wapnowanie gleby o powierzchni 75 ha? - pyta w interpelacji Jarosław Sachajko.
