Finalne wyniki Powszechnego Spisu Rolnego 2020 r., opublikowane na koniec kwietnia br., potwierdziły utrzymanie się tendencji spadkowej liczby gospodarstw rolnych, przy jednoczesnym wzroście ich średniej powierzchni. W województwie wielkopolskim spisano 116,4 tys. gospodarstw rolnych, tj. o 7,4% mniej niż wykazano w poprzednim spisie.
W ujęciu względnym spadek liczebności był tu jednak mniejszy niż przeciętnie w kraju (średni spadek w skali ogólnopolskiej kształtował się na poziomie 12,7%). Biorąc pod uwagę wielkość gospodarstw, ograniczenie liczby dotyczyło przede wszystkim gospodarstw mniejszych (o powierzchni UR od 1 do 20 ha). W okresie od poprzedniego spisu rolnego największe zmiany zaobserwowano w grupach obszarowych UR 10–15, 7–10 oraz 1–2 ha, gdzie ubyło odpowiednio: 16,8%, 15,9% i 13,4% gospodarstw. Pomimo ubytków, w strukturze gospodarstw rolnych te 3 grupy obszarowe pozostają wciąż najbardziej liczne. Największy przyrost liczebności, w porównaniu z 2010 r., odnotowano wśród gospodarstw najmniejszych o powierzchni do 1 ha UR (o 7,8%) oraz największych, należących do grup obszarowych UR powyżej 30 ha. Najwięcej gospodarstw rolnych przybyło w grupie obszarowej UR 50–100 ha (wzrost o 41,1%) oraz 100 ha i więcej (o 34,0%).
Ze względu na rodzaj prowadzonej produkcji rolniczej, największe zmiany dotknęły gospodarstwa prowadzące jednocześnie produkcję roślinną i zwierzęcą. W 2010 r. ten typ gospodarstw stanowił blisko dwie trzecie ogólnej liczby (64,8%). Zmiany strukturalne zachodzące w polskim rolnictwie, rozwijanie określonego kierunku produkcji rolnej i większa specjalizacja spowodowały, że udział gospodarstw z produkcją mieszaną (prowadzących zarówno uprawę roślin, jak i chów zwierząt) w ciągu 10 lat zmniejszył się o 18,8 p.proc. do 46,0%, na rzecz gospodarstw prowadzących wyłącznie produkcję roślinną, a ich liczba spadła o 34,2%. W 2020 r. ponad połowę całej zbiorowości stanowiły gospodarstwa o profilu roślinnym (53,0%; wzrost udziału o 18,3 p.proc.). W porównaniu z 2010 r. było ich o 41,2% więcej. Relatywnie większy wzrost dotyczył liczebności gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą (o 84,5%), jednakże w ogólnej liczbie ich udział nie był znaczący, kształtował się na poziomie 1,0%.
Według wyników PSR 2020 średnia powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwach rolnych w województwie wielkopolskim wyniosła 15,3 ha, tj. o 1,2 ha więcej niż w 2010 r. i o 3,9 ha więcej niż przeciętnie w kraju. Najbardziej zwiększyła się średnia powierzchnia gospodarstw mieszanych – o 4,0 ha do 20,5 ha (w kraju 13,5 ha; wzrost o 2,6 ha). Zmniejszył się natomiast średni obszar użytków rolnych w gospodarstwach prowadzących wyłącznie produkcję zwierzęcą – z 4,0 ha w 2010 r. do 1,4 ha w 2020 r. (w kraju z 3,8 do 1,8 ha).
Największą przeciętną powierzchnią użytków rolnych (ponad 40 ha) wyróżniały się gospodarstwa rolne w gminach: Czempiń (powiat kościański), Bojanowo (rawicki) i Szydłowo (pilski). Relatywnie najmniejsze gospodarstwa (średnio poniżej 6 ha UR) występowały w gminach miejskich: Turek (powiat turecki), Konin i Puszczykowo (poznański).
Źródło: GUS