Czy „małpka” szkodzi i komu?

Hanna Krugiełka

W czasach PRL „małpką” nazywało się butelkę wódki o pojemności 375 ml. Wycofała je jednak Unia Europejska i nazwa przeszła na mniejsze objętości - dwusetkę i setkę. Z historycznego punktu widzenia buteleczka powinna być jeszcze mniejsza. Określenie "małpka" było już znane na początku XX wieku. Występowało ono w gwarze warszawskiej i wówczas oznaczało takie miniaturowe butelki wódki o pojemności 80 gramów, czyli mniej niż setka.

 

Problem nadużywania alkoholu jest powszechnie znany od wielu lat, mówi się o nim często i przeciwdziała. Dotyczy on wszystkich grup społecznych. Nierzadko rodzi się pytanie: czy mojej grupy i mnie samego też?

 

Współczesne rolnictwo charakteryzuje się znacznym stopniem mechanizacji, zarówno tej stacjonarnej, jak i mobilnej. Sama mechanizacja nie rozwiązuje wszystkich problemów natury fizycznej i psychicznej farmerów. Dla wielu osób praca i wszelkie trudności oraz stresy z nią związane to sytuacja, od której szuka się ucieczki drogą odreagowania. Najłatwiejszą metodą pozornego zapomnienia jest „mały” łyczek alkoholu. I tu dochodzimy do tytułu i zawartego w nim pytania.

 

Mała buteleczka mocnego alkoholu to nowy sposób konsumpcji, zastępujący spotykaną dawniej zrzutkę na butelkę, a potem rozlewaną do kieliszków albo musztardówek. Między pijącymi istniała więc pewnego rodzaju więź. Dziś, kiedy każdy ma swoją „małpkę”, to poczucie, choćby chwilowej więzi, znika. - Życie się zmienia. Tracimy zdolność tworzenia wspólnoty, każdy się spieszy, ma coś pilnego do załatwienia, nie mamy czasu, aby się spotkać, porozmawiać, cieszyć kontaktem, przebywaniem z rodziną albo przyjaciółmi.

 

Powszechnie wiadomo, że alkohol w małych ilościach może działać pozytywnie na organizm człowieka. Stąd nawet często spotykane jest twierdzenie o zalecaniu jednej lampki czerwonego wina do kolacji. To dobroczynne działanie wynika z zawartych w nim związków polifenolowych.

 

Jeśli nasze spożywanie alkoholu ogranicza się do tej sporadycznej lampki do uroczystej kolacji, piwa przy grillu ze znajomymi czy nawet drinka lub drinków na imprezie okolicznościowej, mającej miejsce kilka razy do roku - oczywiście jeśli mamy zapewnionego kierowcę, który nas odwiezie do domu - wszystko jest w porządku. Gorzej, gdy jedno piwo, łączy się z kolejnym, i jeszcze następnym, a brak trunku nie pozwala nam spokojnie zasnąć, pracować, żyć.

 

pijany butelka dziecko cenyrolnicze pl

 

Problem nadużywania alkoholu widoczny jest w dużych miastach, miasteczkach, na wsiach. Dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. To szereg rodzinnych tragedii, nierozerwalnie związanych z przemocą, utratą pracy, a nawet majątku, to też różnego rodzaju wypadki.

 

Media często donoszą o przejmujących zdarzeniach. Na przykład to z bieżącego miesiąca:

 

Policjanci z komisariatu w Jadowie kilka dni temu przyjęli zawiadomienie dotyczące gróźb uszkodzenia ciała i pozbawienia życia. Zgłaszający ten fakt młody mężczyzna poinformował funkcjonariuszy, że jego ojczym często wszczynał awantury w domu. Taki stan rzeczy miał trwać, co najmniej od grudnia ubiegłego roku. Mężczyzna będąc w stanie nietrzeźwości ubliżał mu, groził pobiciem oraz pozbawieniem życia. W dniu zgłoszenia kolejnej interwencji miał też chwycić najpierw nóż, później siekierę i próbować zadawać nimi ciosy 21-latkowi. Policjanci zatrzymali mężczyznę i umieścili w policyjnej celi. Materiały postępowania wobec 64-latka wraz z zarzutami kierowania gróźb karalnych wobec swego pasierba zostały przekazane do prokuratora i Sądu Rejonowego w Wołominie. Sąd postanowił zastosować wobec mężczyzny tymczasowy 3-miesięczny areszt. Teraz może mu grozić kara do 2 lat pozbawienia wolności”.

 

Źródło:
http://kppwolomin.policja.waw.pl/pw/aktualnosci/101022,Wielokrotnie-grozil-pozbawieniem-zycia-swemu-pasierbowi-trafil-do-aresztu.html

 

Inny przykład to tragiczne zdarzenie z udziałem rolnika:

 

Rolnik podczas wchodzenia po drabinie na strop wewnątrz budynku gospodarczego spadł na betonową posadzkę. Poszkodowany doznał licznych obrażeń ciała. Został przewieziony przez pogotowie ratunkowe do szpitala, gdzie wskutek odniesionych urazów zmarł. Był pod wpływem alkoholu. Niewątpliwie przyczyniło się to do tragedii, której można było uniknąć”.

 

Źródło: https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/prewencja/dzialalnosc-prewencyjna/aktualnosci-prewencyjne/dokument/artykul/pamietaj-im-wiecej-promili-tym-mniej-bezpieczenstwa/

 

Ostatni przykład, w którym także występuje rolnik to:

Rolnik udał się ciągnikiem sprzęgniętym z dwiema przyczepami do lasu po drzewo opałowe. Po załadunku wracał do swojego gospodarstwa leśną drogą. Do domu jednak nie dotarł. Doprowadził do wywrócenia ciągnika, który zmiażdżył mu klatkę piersiową. Prawdopodobnie nie doszłoby do tego, gdyby kierujący był trzeźwy”.

 

Źródło: https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/prewencja/dzialalnosc-prewencyjna/aktualnosci-prewencyjne/dokument/artykul/pamietaj-im-wiecej-promili-tym-mniej-bezpieczenstwa/

 

Według danych KRUS w 2018 roku miało miejsce 120 wypadków przy pracy rolniczej, które wydarzyły się na skutek picia alkoholu lub przyswojenia innych środków odurzających.

 

karafka wodka kieliszek cenyrolnicze pl

 

Alkohol pijemy w gospodarstwie, na polu i na drodze. Przed pracą, w czasie pracy i po pracy. Często też po jego spożyciu kierujemy samochodem, ciągnikiem, rowerem, etc. Zazwyczaj jazda ta kończy się tragicznie.

 

 

Ciekawe, wręcz przerażające są statystyki. Poniżej przedstawiamy zestawienie wypadków drogowych, udostępnione naszej redakcji przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Zdarzenia miały miejsce w 2020 r.

 

Pierwsza tabela przedstawia ogólną ilość wypadków drogowych z podziałem na kategorie uczestników, a druga to ilość wypadków drogowych z podziałem na kategorie, gdzie sprawcą był nietrzeźwy kierowca.

 

 

2020

Rodzaj pojazdu

Liczba wypadków

Liczba zabitych

Liczba rannych

Liczba kolizji

Autobus inny

34

4

73

722

Autobus komunikacji publicznej

189

6

232

1628

Ciągnik rolniczy

113

10

116

1296

Czterokołowiec

48

7

50

97

Czterokołowiec lekki

30

4

30

130

Inny

99

8

110

1139

Motocykl inny

747

133

701

1756

Motocykl o poj. do 125 cm3 ( do 11 kw/0,1 KW/kg)

180

25

170

577

Motorower

466

39

452

1841

Pociąg

0

0

0

2

Pojazd nieustalony

482

7

519

17489

Rower

1396

111

1331

3950

Samochód ciężarowy DMC do 3,5 T

1110

135

1309

21313

Samochód ciężarowy DMC powyżej 3,5 T

648

96

786

20406

Samochód osobowy

15429

1432

18205

250866

Tramwaj, trolejbus

28

3

39

124

Podsumowanie całkowite

20999

2020

24123

323336

 

W 2020 r. ilość wypadków drogowych z udziałem ciągników rolniczych wynosiła 113, a kolizji 1296. Czyli wypadki drogowe z udziałem ciągników rolniczych stanowiły 0,54% sumy wypadków powodowanych przez pojazdy.

 

 

2020

Rodzaj pojazdu

Liczba wypadków

Liczba zabitych

Liczba rannych

Liczba kolizji

Autobus inny

1

0

2

4

Autobus komunikacji publicznej

0

0

0

1

Ciągnik rolniczy

18

1

18

111

Czterokołowiec

16

2

16

20

Czterokołowiec lekki

11

1

11

19

Inny

13

1

15

45

Motocykl inny

80

15

76

83

Motocykl o poj. do 125 cm3 ( do 11 kw/0,1 KW/kg)

23

2

24

59

Motorower

118

7

120

322

Pojazd nieustalony

2

0

2

5

Rower

239

15

229

558

Samochód ciężarowy DMC do 3,5 T

53

8

66

337

Samochód ciężarowy DMC powyżej 3,5 T

7

1

6

119

Samochód osobowy

1075

163

1262

8165

Podsumowanie całkowite

1656

216

1847

9848

 

Z powyższych tabeli wynika, że na 113 wypadków drogowych powodowanych przez ciągnik rolniczy, 18 spowodował nietrzeźwy kierowca tego pojazdu.

 

Według WHO, pijąc okazjonalnie, nie należy przekraczać jednorazowo 6 porcji standardowych (60g czystego alkoholu), tzn. nie wypijając przy jednej okazji więcej niż 3 półlitrowe butelki piwa, 3 kieliszki wina o pojemności 200 ml każdy lub 180 ml wódki.

 

Dla najsłabszego alkoholu, jakim jest piwo, standardowo przyjmuje się, że już po wypiciu jednego, stężenie alkoholu we krwi osiąga średnio 0,26 promila we krwi, co odpowiada 0,13 mg/l w wydychanym powietrzu. Do osiągnięcia wyniku 1 promila we krwi może też w wielu przypadkach wystarczyć wypicie zaledwie dwóch półlitrowych piw. Dla wódki, trzy kieliszki wypite w ciągu godziny to 0,69 promila.

 

Ale organizm spala alkohol. Jaka jest szybkość tego procesu? Organizm potrzebuje średnio 2-3 godzin na spalenie 20 g czystego alkoholu. Są to wartości wyłącznie przybliżone, gdyż zależą od wielu różnych czynników.

 

Ile jest czystego alkoholu w „małpce” o pojemności 100 lub 200 ml można się dowiedzieć z poniższej tabeli.

 

Ilość czystego alkoholu w gramach

Ilość porcji standard.

Wódka o mocy 40%

w ml

w przeliczeniu na butelki o pojemności 0,5l

10

1

30

0,06

20

2

60

0,12

30

3

90

0,18

 

Wynika z tego, że jedna mała małpka to nie mniej niż 30 gram czystego alkoholu. Jeszcze inaczej to przedstawiając, mężczyzna o wadze 80 kg uzyska stężenie alkoholu we krwi o wartości 2,0 promil po wypiciu: 2,8 litra piwa, 1,1 litra wina lub 0,33 litra wódki.

 

Jaki jest wpływ alkoholu na organizm kierowcy?

 


Alkohol to substancja psychoaktywna, która bardzo silnie działa na organizm ludzki. Przede wszystkim spowalnia działanie układu nerwowego, a w wyniku tego osoba będąca pod wpływem alkoholu traci zdolność prawidłowej percepcji bodźców wysyłanych przez sam organizm, jak i tych, które docierają do niego z zewnątrz. Już dawka mająca 0,1 promila wywołuje u kierowcy problemy z koncentracją. W poniższym zestawieniu przedstawiono poszczególne etapy wzrostu zawartości alkoholu we krwi i tego konsekwencje.

 


ILOŚĆ PROMILI
WE KRWI

WPŁYW ALKOHOLU NA ORGANIZM KIEROWCY

0,1‰

Rozproszona uwaga.

0,2‰

Dłuższe spostrzeganie.

0,3‰

Drobne zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, zmniejszona zdolność postrzegania, dostrzegania kształtów z oddali, obniżona zdolność postrzegania dynamicznych zmian światła.

0,4‰

Opóźniona reakcja na bodźce, obniżona sprawność motoryczna, wydłużony czas adaptacji narządu wzroku do zmian atmosferycznych.

0,5‰

Obniżenie zdolności realnej oceny sytuacji na drodze. Nadpobudliwość, upośledzenie reakcji psychofizycznych, pogorszenie ostrości widzenia i zdolności prawidłowej oceny odległości.

0,6‰

Błędna ocena własnych możliwości, znaczny spadek koncentracji i samokontroli.

0,8‰

Występowanie zjawiska słabości mięśni, co powoduje znaczne osłabienie zdolności prowadzenia samochodu.

1-2‰

Zaburzenia koordynacji mięśniowej i równowagi, osłabienie sprawności intelektualnej, wahania nastroju, wzrost ciśnienia krwi, przyspieszona akcja serca.

2-3‰

Zaburzenia mowy, wzmożona senność, znaczne obniżenie zdolności kontroli własnego zachowania oraz poruszania się.

3-4‰

Spadek ciśnienia we krwi, obniżenie temperatury ciała, osłabienie funkcji życiowych, duże prawdopodobieństwo utraty przytomności .

Powyżej 4‰

Dawka śmiertelna, śpiączka, zatrzymanie akcji serca i oddychania.

   

 

Na podstawie broszury „Alkohol i kierowca.”

 

 mezczyzna pije na chodniku cenyrolniczE pl

Jazda z promilami we krwi - konsekwencje

 

Konsekwencje jazdy na drodze publicznej „z promilami we krwi” zna każdy kierowca. Jednak dla przypomnienia - prowadzenie pojazdu w stanie po spożyciu alkoholu (od 0,2, do 0,5 promila) to wykroczenie i grozi za nie:

  • grzywna w wysokości od 50 zł do 5 tys. zł lub areszt do 30 dni,
  • zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat,
  • 10 punktów karnych.

 

A powyżej 0,5 promila? Też powszechnie wiadomo.

 

To już przestępstwo i grozi za nie:

  • grzywna wymierzona w stawkach dziennych uzależniona od dochodu lub kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolnoścido lat 2,
  • zakaz prowadzenia pojazdów (wszelkich lub określonej kategorii) na okres od 3 do 15 lat,
  • świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości od 5000 zł do 60 000 zł.

 

Podstawa prawna: Art, 178a par. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. x 2018 r. poz. 1600 z późn. zm.), Art. 87 par. 1 ustawy z 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2018 r. poz. 618 z późn. zm.)

 

Moje pole, moje promile - moja sprawa?

 

Należy jednak wiedzieć, że prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu jest zabronione i karane, jeśli odbywa się w ruchu lądowym, a więc i poza drogami publicznymi. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy - ruch lądowy obejmuje nie tylko drogi publiczne i strefy zamieszkania, ale wszelkie ogólnie dostępne miejsca, w których odbywa się rzeczywisty ruch pojazdów, a więc również drogi wewnętrzne. W jednym ze swoich wyroków sąd uznał, iż droga, po której jechał ciągnikiem nietrzeźwy rolnik, a znajdowała się na jego własnym polu, była drogą ogólnie dostępną. Jak to możliwe? Po prostu na polu była droga wyznaczona przez jeżdżące tam pojazdy. Każdy kierujący przejeżdżając obok tej drogi miał prawo uznać, że jest ona drogą ogólnie dostępną. Nie stwierdzono by tego, gdyby na polu znajdował się tylko ślad kół po jednym wjechaniu.

 

Warto wiedzieć, że jeżeli na własnym polu dojeżdżamy np. do stogu, znacząc drogę, lepiej zapobiegawczo postawić tam znak zakazujący wjazdu.

 

Z ruchu lądowego wyłączone są: przydomowe podwórko, grunty orne, place wewnętrzne. Poruszający się po nich kierowca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej za prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu. Tylko jest jedno „ale”. Należy jednak zawsze pamiętać, że na takim zupełnie prywatnym terenie – jeżeli spowodujemy jakiś wypadek i ktoś dozna obrażeń - będziemy ponosić za to odpowiedzialność. Warto też wiedzieć, że współodpowiedzialność za wypadki związane z piciem alkoholu ponoszą także świadkowie, którzy nie reagują na tego typu zagrożenia i dają przyzwolenie na tak lekkomyślne zachowania, które mogą kosztować utratę zdrowia, a nawet życia.

 

Alkomaty

 

Piłam wczoraj wieczorem, on pił trochę rano. Jaka jest moja trzeźwość? Mogę już kierować?

 

Istnieją tabele wskazujące, że jak tyle wypiłem określonego alkoholu, po takim czasie jestem już „czysty” i mogę jechać. Nie jest to takie proste. Szybkość spalania alkoholu przez organizm człowieka jest cechą indywidualną i żadne tabele czy wzór, nie wskażą nam prawidłowej wartości. To jakie jest dobre rozwiązanie? Proste - kupno odpowiedniego alkomatu. Ich oferta jest bardzo szeroka. Na rynku istnieje wiele modeli, typów i cen. Jaki alkotester wybrać? Niekoniecznie ten najtańszy, jak i profesjonalny - najdroższy. Ważne by go stosować.

 

W niniejszym artykule nie poruszono szerzej zagadnień związanych z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Według statystyki wypadków w 2019 r. odmowy wypłaty jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku, spowodowanego przez poszkodowanego będącego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem innych środków o podobnym działaniu stanowiły 1,8% wszystkich decyzji odmownych. Jednak sprawa alkoholu i ubezpieczeń to materiał na oddzielny tekst.

 

diagram alkohol krugielka cenyrolnicze pl

 

Źródło: KRUS

A co z tytułową „małpką”, butelką wina, piwa, każdym alkoholem? Tylko nie „za pan brat”!

 

Konsultacja merytoryczna:
Biegły sądowy ds. samochodowych, rzeczoznawca motoryzacyjny Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Mechaników Polskich dr inż. Wojciech Krugiełka.

 

Pomocne strony internetowe oraz źródła:

  1. https://www.motofakty.pl/artykul/kodeks-drogowy-2019-czy-za-prowadzenie-auta-pod-wplywem-alkoholu-zawsze-grozi-kara.html
  1. https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/prewencja/dzialalnosc-prewencyjna/aktualnosci-prewencyjne/dokument/artykul/pamietaj-im-wiecej-promili-tym-mniej-bezpieczenstwa/
  1. https://www.krus.gov.pl/zadania-krus/prewencja/dzialalnosc-prewencyjna/aktualnosci-prewencyjne/dokument/artykul/postepowanie-w-przypadku-wystapienia-wypadku-przy-pracy-w-gospodarstwie-rolnym/
  1. http://www.lodz.policja.gov.pl/eld/ruch-drogowy/informator/2184,Stan-nietrzezwosci-i-stan-wskazujacy-na-spozycie-alkoholu.html
  1. https://prawo.money.pl/kodeks/wykroczen/czesc-szczegolna/rozdzial-x-wykroczenia-przeciwko-bezpieczenstwu-osob-i-mienia/art-70
Hanna Krugiełka
Autor: Hanna Krugiełka
Hanna Krugiełka - absolwentka Akademii Rolniczej w Poznaniu, kilkuletni pracownik jednostek państwowych związanych z rolnictwem. Entuzjastka rolnictwa ekologicznego, miłośniczka przyrody. Pasjonatka sztuki słowa i praktykująca ją w różnych dziedzinach..

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.   Wszystkie artykuły autora
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz