USD -
4.0276
EUR -
4.3198
GBP -
5.0427
DKK -
0.5792
Czas Świąt Wielkanocnych to czas Zmartwychwstania Pańskiego, czas budzącego się życia, którego symbolem jest jajko. Jajko tradycyjnie ozdabiane, ale też jajko stanowiące element Święconki i królujące na świątecznych stołach w najrozmaitszych postaciach. Jajko jako samodzielna potrawa, jajko jako składnik sałatek, świątecznych ciast i potraw. Tylko czy jajko jest zdrowe? Ile jajek można zjeść w trakcie świątecznego biesiadowania, żeby sobie nie zaszkodzić? Czy są osoby, z których diety należy wykluczyć jaja? Jednym słowem: dla kogo jajeczko, dla kogo nie?
ZDROWE/NIEZDROWE
Jajko stanowi ochronę oraz źródło składników odżywczych dla mającego się wykluć pisklęcia, dlatego zawiera szeroką gamę cennych również dla człowieka wartości pokarmowych. Białko (jako składnik odżywczy) stanowi ponad połowę zawartości jaja kurzego. Białko jaja zawiera witaminę B2 i niższe ilości tłuszczu oraz cholesterolu niż żółtko. Jest ono również bogatym źródłem wapnia, magnezu oraz potasu.
Żółtka jaj zawierają natomiast więcej kalorii i tłuszczu. Stanowią źródło cholesterolu, a także witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K oraz lecytyny. Oprócz witamin jaja kurze mają też bogaty skład mineralny. Ważną rolę odgrywa fosfor, który występuje w łatwo dostępnej dla organizmu postaci, tzw. fosforu organicznego. Jaja kurze posiadają łatwo przyswajalny wapń, stanowiący źródło materiału budulcowego dla kości młodych organizmów. Jednak w przypadku nadmiernego spożycia jaj wysoka zawartość fosforu oraz siarki mogą powodować powstanie w organizmie człowieka fosforanowych i siarczanowych anionów zakwaszających, które to mogą zaburzyć równowagę kwasowo-zasadową organizmu.
Jaja stanowią bogate źródło pełnowartościowego i dobrze przyswajalnego białka. Jedno jajko dostarcza ok. 6,3 g białka, które zawiera w sobie wszystkie aminokwasy egzogenne, czyli takie które nie są produkowane w ciele człowieka i dlatego muszą być dostarczane organizmowi w diecie. Jajko jest pożywieniem bogatym w tłuszcz. Na rynku są nawet dostępne jaja o zwiększonej zawartości zdrowych kwasów omega-3.
Jedno średniej wielkości jajo kurze zawiera 200-300 mg cholesterolu, co stanowi ponad połowę zalecanego dziennego spożycia. Od dawna mówiło się o konieczności ograniczenia konsumpcji jajek właśnie ze względu na zawarty w nich cholesterol. Jednak obecnie uważa się, że schorzenia krążenia krwi nie mają bezpośredniego związku z ilością spożywanego cholesterolu, gdyż jego poziom w organizmie człowieka regulują nienasycone kwasy tłuszczowe. Wykazano, że spożycie nawet dwóch jaj dziennie nie powoduje znacznego zwiększenia cholesterolu we krwi zdrowego człowieka.
W innym badaniu poproszono uczestników o spożywanie 2 jajek dziennie przez 6 tygodni. Wyniki badania pokazały wzrost cholesterolu ogólnego o 4% oraz wzrost „dobrego” cholesterolu HDL aż o 10%. Naukowcy są więc zdania, aby u zdrowych osób nie ograniczać ilości spożywanych jajek.
Ostatecznie lekarze medycyny mają różne poglądy na temat czynników wpływających na podwyższony cholesterol.
Dieta bogata w jajka może w korzystny sposób wpłynąć na zdrowie człowieka. Te prozdrowotne właściwości spożycia kurzych jaj wynikają z zawartości w nich:
- Karotenoidów - luteiny, zeaksantyny. Karotenoidy działają korzystnie w prewencji zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej, związanych z wiekiem oraz przeciwzapalnie jako antyoksydanty;
- Argininy, która jest prekursorem tlenku azotu, działającego rozszerzająco na naczynia krwionośne oraz odgrywającego kluczową rolę w regulacji funkcji śródbłonka;
- Kwasu foliowego, redukującego ryzyko rozwoju wad cewy nerwowej w trakcie rozwoju płodowego, a także mogącego zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 i choroby sercowo-naczyniowe;
- Choliny, która jest znanym neurotransmiterem biorącym udział w procesach poznawczych mózgu.
Podaje się, że obecność w diecie fosfatydylocholiny, której bogatym źródłem jest żółtko jaja kurzego, może spowodować powstanie aterogennego metabolitu (tlenek N-trimetyloaminy – TMAO), jeśli we florze jelitowej obecne są odpowiednie bakterie metabolizujące fosfatydylocholinę. Obecność TMAO we krwi związana jest ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowch. Jednak wpływ konsumpcji jajek na stężenie TMAO we krwi wymaga jeszcze dalszych badań.
DLA KOGO ZALECANE SĄ JAJA
Ze względu na niską kaloryczność (średniej wielkości jajko ma ok. 70 kcal) i zawartość pełnowartościowego białka, jajka kurze polecane są dla osób odchudzających się. Dietetycy zalecają jajka w diecie o obniżonej kaloryczności ze względu na właściwości odchudzające białka, które tylko niewielką część kalorii zamienia w tłuszcz i na długo zaspokaja apetyt. Dlatego same białka z jaj kurzych można jeść praktycznie bez negatywnych konsekwencji dla figury.
Jaja polecane są dla osób, które z różnych względów wykluczyły ze swojej diety mięso. Jaja jedzą owowegetarianie, laktoowowegetarianie i semiwegetarianie. W ten sposób uzupełniają oni swoją dietę o cenne wartości odżywcze, szczególnie o białko oraz o zawarte w żółtku jaja żelazo.
Ciekawostką jest opracowana przez dietetyków z amerykańskiej Kliniki Mayo, dieta jajeczna. Jest ona wprawdzie dość restrykcyjna, monotonna i niezdrowa, ale przynosi szybkie efekty, powodowane wyjątkowo nisko kalorycznością. Dieta jajeczna pozwala schudnąć nawet 5 kg w ciągu kilku dni. Twórcy zalecają jej stosowanie przez dwa tygodnie. Większość lekarzy i dietetyków uważa jednak, że w taki sposób można odżywiać się jedynie przez 3-5 dni. Ponieważ dieta jajeczna jest dietą ekspresową i zbyt restrykcyjną, z medycznego punktu widzenia jest szkodliwa. Bezwzględnie zakazana jest dla osób z wysokim cholesterolem i chorą wątrobą. Po jej zakończeniu następuje efekt jo-jo.
KTO NIE MOŻE JEŚĆ JAJ
Spożycie jajek u osób zdrowych w zasadzie nie ogranicza żadna dieta. Chodzi o to, żeby nie spożywać ich w dużej dziennej ilości.
Na ilość jaj w pożywieniu powinni zwracać uwagę osoby cierpiące na hipercholesterolemię (podwyższony poziom cholesterolu), czy posiadające choroby serca. Jaja kurze są dopuszczalne w diecie tych osób, jednak norma tygodniowa nie powinna przekraczać 3 szt. całego jajka. Jedzenie samych kurzych białek jest dopuszczalne w większych, aczkolwiek rozsądnych ilościach.
CZYM GROZI ZBYT DUŻE SPOŻYCIE JAJEK
Każdy świąteczny czas związany jest u wielu osób z objawami przejedzenia. Zjedzenie większej ilości kurzych jaj nie jest szczególne groźne i nie różni się specjalnie od objawów przejedzenia spowodowanego innymi pokarmami. Wśród mogących wystąpić objawów można wymienić: wymioty, wzdęcia, niestrawność, zaparcia, uczucie przepełnienia i ogólne złe samopoczucie.
Ważne jest przestrzeganie zasady jedzenia z umiarem i dokładne przeżuwanie każdego kęsa.
Podsumowując: jeść jaja czy nie jeść?
- Zdecydowanie jeść!- odpowiada Pani Kinga, zaprzyjaźniony redakcji dietetyk.
- Jeść, ale z umiarem!- dodaje.
Korzystając z okazji - w imieniu własnym oraz całego zespołu redakcyjnego portalu Ceny Rolnicze życzę moim Czytelnikom: zdrowych, spokojnych i pogodnych Świąt Wielkiej Nocy, a także radości z budzącej się do życia przyrody. Samych dobrych myśli w ten niezwykły czas!
