Czy zjedzą nas wilki? O atakach wilków na zwierzęta gospodarskie, odstrzałach, odszkodowaniach i zabezpieczeniach

Hanna Krugiełka

Podobno wilk to symbol siły i mocy wewnętrznej. Kojarzony jest z wolnością i dzikością. Utarło się pojęcie złego wilka, kiedyś straszono nim niegrzeczne dzieci. Tylko czy wilk jest naprawdę zły? Czy jego obecność zagraża ludziom i zwierzętom gospodarskim? Co zrobić jeśli w naszym gospodarstwie zdarzy się atak wilków i powstaną szkody związane z inwentarzem? Do kogo zwrócić się po odszkodowanie?

 

PSYCHOZA STRACHU?

 

A Czerwony Kapturek biegał za kwiatkami. Gdy zaś już miał ich tyle, że więcej nie mógłby unieść, przypomniała mu się babcia. Ruszył więc w drogę do niej. Zdziwił się, że drzwi były otwarte, a gdy wszedł do izby, zrobiło mu się jakoś dziwnie i pomyślał: "O mój Boże, jakoś mi tu dziś strasznie, a zawsze tak chętnie chodzę do babci." – po czym zawołał: "Dzień Dobry," lecz nie usłyszał odpowiedzi. Podszedł więc do łóżka i odsunął zasłony. Leżała tam babcia z czepkiem głęboko nasuniętym na twarz i wyglądała jakoś dziwnie. "Och, babciu, dlaczego masz takie wielkie oczy?" – "Abym cię lepiej mogła widzieć." – "Och, babciu, dlaczego masz takie wielkie ręce?" – "Abym cię lepiej mogła trzymać" – "Ale dlaczego masz tak strasznie wielki pysk?" – "Abym cię lepiej mogła zjeść!" – Ledwo to powiedział, wyskoczył z łóżka i połknął biednego Czerwonego Kapturka.Gdy wilk zaspokoił już swoje łaknienie, z powrotem położył się do łóżka, zasnął i zaczął strasznie głośno chrapać.

 

Bajki braci Grimm

 

Stado liczące 14 wilków rozszarpało 6 sztuk bydła w gminie Bukowsko na Podkarpaciu. Mieszkańcy wsi żyją w strachu, bo drapieżniki podchodzą coraz bliżej domów”. - donosi jeden z portali.

 

Czy wilki mogą nas zjeść, tak jak wilk zjadł w bajce Czerwonego Kapturka? Czy wilki zagrażają zwierzętom hodowlanym, jak co chwilę informują nas media? Czy są one realnym zagrożeniem, czy tylko chwilowym, chwytliwym tematem dziennikarskim?


Aby się tego dowiedzieć postanowiłam przyjrzeć się specyfice tego gatunku, dotrzeć do danych mówiących o ilości ataków, zapytać o nie gospodarzy i ekspertów.

 

wilk ceny rolnicze pl

 

W SŁOWACH KILKU O USTRZELONYM WILKU

 

Zastanawiając się nad tematem wilków atakujących zwierzęta gospodarskie, w pierwszej chwili pomyślałam o Polskim Związku Łowieckim. Dlatego tam postanowiłam zadać kilka pytań związanych z „czynną obroną” gospodarstw przed wilkami. Z tymi najważniejszymi pytaniami o rzeczywistą ilość ataków wilków na zwierzęta gospodarskie i ilość odstrzałów tych drapieżników, skierowano mnie gdzie indziej. Tym niemniej udało mi się zdobyć kilka ciekawych informacji. Poniżej przedstawiam odpowiedzi na pytania zadane Alicji Fruzińskiej - Rzecznikowi Prasowemu PZŁ.

 

W jakich przypadkach można, lub należy zwrócić się do PZŁ o pomoc w odstrzale wilków?

 

W momencie bezpośredniego zagrożenia życia, ewentualnie częstego widywania w pobliżu ludzkich siedlisk oraz w przypadku zewnętrznych oznak, które świadczą o hybrydyzacji tego gatunku.

 

Jakie organy, czy osoby mogą wystąpić z taką prośbą ?

 

Każdy rolnik czy obywatel zaniepokojony o swoje życie lub zdrowie swojego dobytku zgłasza się do wójta lub starosty z prośbą o interwencję.

 

Kto musi zatwierdzić zgodę na redukcję wilków?

 

Wilk (Canis lupus) objęty został ochroną gatunkową ścisłą na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. poz. 2183). W związku z tym wykonanie niektórych czynności w stosunku do osobników tego gatunku (w tym zabijanie) jest zakazane. Na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 1 i ust. 4, w związku z art. 52 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U z 2018 poz. 1614 z późn. zm.) na odstępstwo od tego zakazu może zezwolić Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska, w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli nie jest to szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków zwierząt oraz jeżeli zachodzi jedna z przesłanek materialno-prawnych, wskazanych w art. 56 ust. 4 pkt 1- 6 tejże ustawy.

 

Osoby realizujące zezwolenie są wskazywane przez wnioskodawcę we wniosku – są to albo lekarze weterynarii (w przypadku, gdy zabicie następuje poprzez podanie środka farmakologicznego), albo osoby uprawnione do korzystania z broni myśliwskiej (w przypadku odstrzału).

 

Co się dzieje z ustrzelonym wilkiem? Myśliwy może go zabrać, czy jest zobowiązany go gdzieś oddać?

 

Decyzje wydawane przez Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska nie regulują sposobu postępowania z okazami pochodzącymi od zabitych osobników. Należy jednak pamiętać, że w stosunku do okazów pochodzących od zwierząt objętych ochroną gatunkową obowiązują również zakazy, wynikające z rozporządzenia w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt, np. przetrzymywania na odstępstwo, od którego wydaje zezwolenie właściwy miejscowo regionalny dyrektor ochrony środowiska.

 

Czy nasuwa się Pani jeszcze jakaś informacja, bądź ciekawostka na temat wilków lub ogólnie polowań, którą mogłabym przekazać Czytelnikom Cen Rolniczych?

 

Różne źródła podają różne dane na temat populacji wilka. Jedne mówią, że stanowi ona ponad 2 tys. osobników, inne że ok. 3 tys. Polski Związek Łowiecki skłania się bardziej ku drugiej wersji. Warto zaznaczyć, że obecnie wilk swoim zasięgiem występowania objął teren całego naszego kraju. Takie niekontrolowane zwiększenie populacji wywarło ogromny wpływ na potencjalne ofiary wilka. W wielu miejscach (głównie na północy i południu kraju) dochodzi do zaniku występowania sarny. Jej stany liczebne są poniżej stanów docelowych właśnie ze względu na wzrost populacji wilka. Stąd odstrzał samic i młodzieży sarny na tych terenach jest ograniczony.

 

Nie bez znaczenia jest również stan zdrowotny wilków oraz stopień hybrydyzacji, który w wielu miejscach kraju, a zwłaszcza na północy i południu jest bardzo widoczny.

 

wilk 2 ceny rolnicze pl

 

Zdjęcie sarny rogacza zagryzionej przez wilka (z materiałów nadesłanych do redakcji przez PZŁ).

 

ROZMÓW CIĄG DALSZY, CZYLI FAKTY

 

Na pytania o województwa najbardziej zagrożone atakami wilków na zwierzęta gospodarskie oraz o ilość odstrzałów tych zwierząt w ostatnich latach, odpowiedzi uzyskałam w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska:

 

Na podstawie wniosków o wypłatę odszkodowań za szkody wyrządzane przez wilki na zwierzętach gospodarskich, złożonych w regionalnych dyrekcjach ochrony środowiska oraz w parkach narodowych, należy stwierdzić, że najwięcej szkód powodowanych jest w województwach:

  • małopolskim, w 2018 r. złożonych zostało 354 wniosków oraz wypłacono odszkodowania o wartości 249,2 tys. zł,
  • podkarpackim, w 2018 r. złożonych zostało 169 wniosków oraz wypłacono odszkodowania o wartości 223,8 tys. zł,
  • oraz warmińsko-mazurskim, w 2018 r. złożonych zostało 137 wniosków oraz wypłacono odszkodowania o wartości 337,5 tys. zł.

 

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska nie posiada informacji na temat interwencji myśliwskich w przypadku ataku wilków na zwierzęta gospodarskie i domowe.

 

Należy przy tym podkreślić, że każdorazowo sytuacja taka wymagałaby uzyskania zezwolenia Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.Na podstawie wydanych zezwoleń wyeliminowane zostały:
- w 2019 r. - 4 osobniki,
- w 2018 r. - 10 osobników, w tym 7 hybryd wilka z psem domowym,
- w 2017 r. - 3 osobniki.

 

OCHRONA INWENTARZA - NAJLEPSZY SPOSÓB ZABEZPIECZENIA ZWIERZĄT GOSPODARSKICH PRZED ATAKAMI WILKÓW

 

Dostępnych jest dużo informacji o samych atakach wilków, ale jak się przed nimi zabezpieczyć? Jak ochronić swój inwentarz? O fachowym doradztwie w tej kwestii pomyśleli członkowie Stowarzyszenia dla natury „Wilk”, którzy opublikowali „Poradnik ochrony zwierząt gospodarskich przed wilkami”.

 

„To, że wilki zabijają zwierzęta gospodarskie nie oznacza, że liczebność tych drapieżników w okolicy występowania szkód w inwentarzu jest bardzo duża, lub że za moment nastąpią ataki na ludzi. Jeśli inwentarz nie jest odpowiednio chroniony, wystarczy jeden wilk wiedzący doskonale, że dostęp do takiego źródła pokarmu w okolicy jest łatwy, i ataki na inwentarz będą się powtarzały
-
twierdzi dr hab. Sabina Nowak - autorka „Poradnika”.

 

Metody ochrony inwentarza podane w „Poradniku:, których przestrzeganie pozwoli zmniejszyć ryzyko wystąpienia ataku drapieżników na zwierzęta gospodarskie:

  • Na noc powinno się spędzać zwierzęta hodowlane z pastwisk do odpowiednio zabezpieczonych zagród lub budynków gospodarczych. Zagrody można zabezpieczać przy wykorzystaniu wysokiego ogrodzenia, fladr, pastucha elektrycznego lub psa stróżującego. Jednoczesne stosowanie kilku metod gwarantuje lepszą ochronę.
  • Na nieogrodzonych pastwiskach, leżących w pobliżu lasów, wąwozów, gęstych zagajników, nie należy pozostawiać zwierząt bez nadzoru również w ciągu dnia, szczególnie podczas złej pogody. Nadzór może sprawować człowiek lub odpowiednio wyszkolony pies stróżujący.
  • Po wystąpieniu szkody koniecznie należy zwiększyć nadzór nad stadem. Zabite zwierzęta leżące na pastwisku, zaraz po sporządzeniu protokołu z szacowania szkody, należy bezzwłocznie usunąć, aby nie zwabiać drapieżników.
  • Nie wolno wywozić padłego inwentarza do lasu, ponieważ sprzyja to przyzwyczajaniu się drapieżników do żerowania na zwierzętach gospodarskich.
  • Jeśli jest taka możliwość, najlepiej zorganizować wspólny wypas (w ramach jednej wsi, wspólnoty, spółdzielni) i zaangażować rzetelną osobę do nadzoru nad inwentarzem. Zmniejszy to zagrożenie atakami, oraz pozwoli na rozłożenie kosztów wprowadzenia metod ochrony inwentarza.

 

Pełną wersję ”Poradnika” zawierającą także porady dotyczące odszkodowań za zwierzęta gospodarskie, które zginęły wskutek ataków wilków znajdą Państwo klikając tutaj.  

 

wilk 3 ceny rolnicze pl

 

JEŚLI ZDARZY SIĘ SZKODA W INWENTARZU- WYSTĄP O ODSZKODOWANIE


Wilki to zwierzęta z natury płochliwe i zazwyczaj szukające pokarmu w swoim naturalnym środowisku. Jeśli zdarzy się, że zaatakują zwierzęta gospodarskie i mamy straty „na własnym podwórku” warto wiedzieć jak wtedy postępować i do kogo zwrócić się po odszkodowanie.

 

Problem wilków jest. Faktycznie jest ich znacznie więcej” - potwierdza moje pytanie rzecznik prasowy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu Jacek Przygocki. „Zgodnie z prawem wilk jest na liście zwierząt objętych ochroną gatunkową. Tak jak ryś, niedźwiedź,, żubr i bóbr, dlatego poszkodowany gospodarz może złożyć wniosek o odszkodowanie - dodaje.

 

Formalnie wygląda to w ten sposób, że jeżeli zwierzę z listy gatunków chronionych, czyli tytułowy wilk, dokona szkody w zwierzętach gospodarskich właściciel może zwrócić się do Dyrekcji Ochrony Środowiska z wnioskiem o odszkodowanie.

 

Po złożeniu wniosku następuje wizja na miejscu zdarzenia oraz szacowanie szkód. Potem wypłacana jest wartość straty.

 

Wszelkie wymogi dotyczące szacowania szkód wyrządzonych przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową oraz wzory wniosków znajdą Państwo na przykładowej stronie internetowej RDOŚ - kliknij. 

 

Michał Figura ze stowarzyszenia „Wilk” uspokaja: „W ostatnich latach narasta strach i niechęć przed wilkami. Przyczyniają się do tego m.in. zdjęcia oraz filmiki zamieszczane na portalach społecznościowych przedstawiające wilki jako zagrażające ludziom i zwierzętom hodowlanym drapieżniki. Jednak materiały te zazwyczaj są fake newsami - zostały nakręcone w innych częściach świata, bywają zmanipulowane. Później bez żadnej weryfikacji udostępniają je sobie internauci, więc „wilcza psychoza” rozwija się”.

 

Populacja wilka w Polsce bez wątpienia wzrosła w ostatnich latach. Bardzo starali się o to miłośnicy tego gatunku, ekolodzy, zapaleni przyrodnicy i ludzie bezpośrednio zaangażowani. To czy się bać wilków, najlepiej ocenią Ci, którzy tuż za oknem usłyszą ich wycie.

 

 

Hanna Krugiełka
Autor: Hanna Krugiełka
Hanna Krugiełka - absolwentka Akademii Rolniczej w Poznaniu, kilkuletni pracownik jednostek państwowych związanych z rolnictwem. Entuzjastka rolnictwa ekologicznego, miłośniczka przyrody. Pasjonatka sztuki słowa i praktykująca ją w różnych dziedzinach..

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.   Wszystkie artykuły autora
Najnowsze artykuły autora:

Loading comments...
Wiadomość z kategorii:

Obserwuj nas w Google News 

i czytaj materiały szybciej niż inni

Google Icons 16 512

Dołącz teraz