Papugi – piękne i niebezpieczne, czyli dziko żyjące aleksandretty obrożne i mnichy

Populacja dziko żyjących papug zalewa kraje europejskie (w Polsce dziko żyjące aleksandretty możemy spotkać w okolicach Nysy). Związane jest to z handlem zwierzętami (importem papug). Na świecie istnieje 350 gatunków papug, a według badań 54 gatunki zostały introdukowane na nowe tereny, a 38 gatunków ptaków zadomowiło się w nowych miejscach. Najczęściej występującymi gatunkami są aleksandretta obrożna oraz mnicha.

Pierwszy gatunek zasiedla dziuple lęgowe rodzimych ptaków np. dzięciołów, sierpodudków, brodaczy. Drugi zaś tworzy gniazda z drobnych patyków na słupach energetycznych i oświetleniowych powodując wiele problemów. Papugi są nosicielami wielu zoonoz i mogą być niebezpieczne dla środowiska. Nie można im jednak odebrać niesamowitego uroku i kolorowego ubarwienia. Czy ludzie chcieliby, aby papugi były spotykane nie tylko w wolierach? 

 

Aleksandretta obrożna

 

Jest to gatunek średniej papugi naturalnie występujący w Afryce i na Półwyspie Indyjskim, lecz obecnie występuje również na Bliskim i Dalekim Wschodzie, w Ameryce Północnej czy wielu europejskich krajach, gdzie został introdukowany. Naturalnie ubarwienie tej papugi jest zielone. U samca możemy zaobserwować charakterystyczną czarną obrożę wokół szyi. W hodowli występuje 20 podstawowych odmian barwnych tj. niebieska, cleartail (żółta głowa i ogon), lutino, albinos, fioletowa, ciemnozielona, szek.

 

Papuga ta przystosowuje się do środowiska i zajmuje dziuple lęgowe innych ptaków. Zajmuje naturalne dziuple drzewne, przestrzenie w skałach lub w budynkach. Zwierzęta te żyją w luźnych koloniach. Samica składa 4 jajka, wysiaduje młode, a gdy osiągną odpowiednią wagę, opieka na młodymi przechodzi również na samca.

 

 

Według Daisie (2009) aleksandretta obrożna zaliczana jest do 100 najbardziej problematycznych obcych gatunków w Europie. Według Kompendium Gatunków Inwazyjnych (2012) obecność tych papug została stwierdzona w 76 krajach.

 

Mnicha

 

Gatunek papugi pochodzący z Ameryki Południowej, lecz obecnie spotykany w wielu rejonach świata, ze względu na introdukcję zwierząt. Obok aleksandretty jest to ptak przystosowany do niskich temperatur. Naturalne ubarwienie papugi to niebiesko- szare z niebieskimi końcówkami skrzydeł i pomarańczowym dziobem. W hodowli występują odmiany barwne tj. albino (biała), lutino (żółta), cynamonowa i niebieska. Ptaki te są monogamiczne. Podczas sezonu rozrodczego samica składa 4-8 jaj, a następnie je wysiaduje. Samiec zajmuje się tworzeniem gniazda oraz dostarcza pokarm samicy.

 

 

Zagrożenia

 

Pierwsze z zagrożeń związane jest z gniazdowaniem tych zwierząt. Aleksandretty obrożne zajmują dziuple dzięciołów, sierpodudków, brodaczy, co zmusza ptaki do tworzenia nowych gniazd. Mnichy tworzą zbiorowe gniazda lęgowe z patyków na drzewach lub słupach energetycznych i oświetleniowych, powodując częste awarie.

 

Kolejnym z zagrożeń jest przenoszenie przez papugi zoonoz np. ornitozę (zakażenie chlamydiami), w której bakterie znajdują się w wydalinach ptaków oraz na ich piórach. Papugi te przenoszą również choroby takie jak avipoxwirus, wirus Newcastle, ptasią grypę, gorączka papug oraz choroby układu oddechowego, które mogą atakować inne ptaki.

 

Papugi te na terenach introdukowanych zajmują najczęściej tereny miejskie i podmiejskie, nie tak jak w naturalnym środowisku wiejskie. Przy zwiększającej się populacji, a co za tym idzie niedostatecznej dostępności pokarmu zwierzęta te mogą przenosić się na tereny wiejskie stanowiąc zagrożenie. W wielu krajach oba gatunki są uznawane za szkodniki upraw. W Ameryce Południowej ptaki te niszczą uprawy sorgo, słonecznika, ryżu i kukurydzy. W Stanach Zjednoczonych odnotowano niszczenie upraw owoców tropikalnych tj. liczi i longan.

 

Aleksandretty obrożne na terenach Wielkiej Brytanii gniazdują często w pobliżu lotnisk, stanowiąc zagrożenie. Ptaki zderzając się z samolotami powodują duże szkody szacowane na 20 tys. £ na jednego ptaka.

 

Aleksandretty żywią się roślinami rodzimymi i obcymi dla danego kraju, niszcząc nasiona, co zmniejsza ilość nowych roślin. Pomimo to nie ma dowodów wpływu papug na zmianę naturalnego środowiska.

 

Odnotowano ataki aleksandrett na młode wiewiórki, sowy oraz nietoperze, a w przypadku obrony gniazda również na dorosłe wiewiórki.

 

Metody kontroli aleksandretty obrożnej

 

W przypadku ochrony upraw papugi są odstrzeliwane, używane są działka gazowe oraz głośniki, niestety metody te nie są zbyt skuteczne, ponieważ zwierzęta przyzwyczaiły się do taktyki ludzi i łatwo radzą sobie z przeciwnościami.

 

W Wielkiej Brytanii skupiono się na ograniczeniu populacji papug poprzez podanie środków obniżających poziom cholesterolu i hormonów zależnych od cholesterolu. Sprawdziło się to u zwierząt utrzymywanych w klatkach. Niestety, aby wprowadzić taki system dla zwierząt dziko żyjących należy przemyśleć sposób podania środka.

 

Metody kontroli mnichy

 

W krajach rodzimych dla mnichy, rolnicy chronią swoje uprawy poprzez rozprowadzenie pasty z toksynami wokół gniazd ptaków, które czyszcząc swoje pióra zatruwają się toksynami.

 

Kolejną metodą związaną z gniazdowaniem zwierząt było usuwanie gniazd, lecz była to strategia krótkotrwała, ponieważ zwierzęta od razu zabierają się do odbudowy gniazda. W celu usunięcia ptaków z obiektów użyteczności publicznej stosowano obiekty wizualne (podobizny sów, węży) lub narażano papugi na głośne dźwięki, lecz nie przyniosło to rezultatu. Jedną z metod było świecenie czerwonym laserem, ptaki uciekały z gniazda, lecz za każdym razem wracały. Stosowano również metodę rozpylania antranilanu metylu w postaci mgły, lecz ta strategia również okazała się nieskuteczna. Jedynym skutecznym sposobem okazało się zwabianie zwierząt pokarmem do klatek i odławianie ich ze środowiska. Obecnie w Stanach Zjednoczonych strategią mającą na celu niwelację niebezpieczeństwa związanego z budową gniazda jest tworzenie dodatkowych części na slupach elektrycznych, w celu zapewnienia stabilniejszego podłoża.

 

 

Podsumowanie

 

Coraz częściej możemy spotkać papugi w europejskich miastach, pomimo ich uroku i pięknych barw, należy edukować ludzi o niebezpieczeństwach związanych z tymi zwierzętami. Należy stworzyć odpowiedni system kontroli populacji dziko żyjących oraz wyeliminować część zagrożeń związanych z papugami.