Szkody wyrządzane przez ptaki będące pod ochroną gatunkową stanowią ogromny problem w rolnictwie. Sprawa ta jest cyklicznie podnoszona przez samorząd rolniczy, zarówno w Ministerstwie Środowiska, jak i w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Niestety zgodnie z obowiązującymi przepisami Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność finansową jedynie za szkody wyrządzone przez żubry, wilki, rysie, niedźwiedzie i bobry. Ptaki objęte ochroną gatunkową (a takimi są łabędzie) nie figurują na tej liście zwierząt, w związku z powyższym za szkody przez nie wyrządzone nie przysługuje ustawowe odszkodowanie ze Skarbu Państwa.
Zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Środowiska, z uwagi na biologię ptaków, jak również ich dużą mobilność, trudno byłoby wyodrębnić szkody spowodowane przez te gatunki. Jedyne dopuszczalne działania, jakie można przedsięwziąć w tym wypadku to płoszenie i niepokojenie osobników gatunków objętych ochroną oraz eliminacja osobników gatunków objętych ochroną częściową za zgodą Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. W takim wypadku rolnik powinien złożyć stosowny wniosek - kliknij.
Z uzyskanych informacji wynika, iż opłacie skarbowej nie podlega zezwolenie wydawane osobom fizycznym na działania związane z płoszeniem i miejscowym ograniczaniem populacji gatunków zwierząt wyrządzających szkody w gospodarstwie rolnym, leśnym lub rybackim nieobjętych odszkodowaniem Skarbu Państwa. Należy pamiętać, że płoszenie i niepokojenie bez zezwolenia w odniesieniu do szczególnych miejsc i okresów w cyklu życiowym ptaków (miejsca noclegu, okres rozrodu, miejsca zgrupowania w czasie migracji i zimowania) stanowi naruszenie prawa i podlega ściganiu.
Ponadto, jak wyjaśnia Ministerstwo Środowiska, Trybunał Konstytucyjny opowiedział się przeciwko całkowitej automatyzacji refundacji szkód, zwracając uwagę, że działania odszkodowawcze Skarbu Państwa winny być powiązane z oceną działań prewencyjnych podejmowanych przez właścicieli i posiadaczy mienia, w którym zaistniała szkoda, gdyż każdy z właścicieli jest odpowiedzialny za dobro własnego mienia. Właściciel lub użytkownik mienia przewidując możliwość wyrządzenia szkody przez zwierzęta objęte ochroną gatunkową, w pierwszej kolejności sam powinien podjąć stosowne czynności, zmierzające do uniknięcia szkody lub zminimalizowania jej rozmiarów. Drogą do uzyskania odszkodowania za powstałe w wyniku żerowania ptaków szkody jest zatem powództwo cywilne.
Źródło: Wielkopolska Izba Rolnicza