USD -
4.0559
EUR -
4.3309
GBP -
5.0589
DKK -
0.5805
Zaplanowanie strategii nawożenia kukurydzy nie należy do najłatwiejszych. Wobec wolnego rozwoju początkowego, dobrym nawozem mógłby wydawać się mocznik, jednak ze względu na właściwości fizykochemiczne niektórych gleb może bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Nawożenie azotowe kukurydzy coraz częściej opierane jest o jednorazowe zastosowanie nawozu przed siewem. W trakcie wegetacji kukurydzy nie istnieje ryzyko wypłukania tego składnika z powodu relatywnie niskiej sumy opadów od maja do września. Przedsiewne zastosowanie azotu ma tą przewagę nad rozsypywaniem nawozu pogłównie, że unikamy uszkodzenia roślin. Granule wysoko stężonego nawozu spadające wewnątrz rurkowato ułożonych liści kukurydzy często powodują niegroźne, lecz generujące stres dla rośliny uszkodzenia. Dodatkowo, pogłówna aplikacja nawozu ma sens tylko przy dostatecznie wysokiej sumie opadów występującej po nawożeniu.
Strategia nawożenia zależy od technologii uprawy i gleby
W technologii orkowej na glebach co najmniej przeciętnych najpopularniejszym sposobem jest podanie całej wymaganej dawki azotu w postaci mocznika. Aplikacja tego nawozu zwykle przebiega przed uprawą siewną, mającą na celu wymieszanie nawozu z glebą. W tej technologii bardzo często drugim, lecz znacznie mniejszym źródłem azotu jest składnik obecny w fosforanie amonu lub nawozie wieloskładnikowym podawanym pod korzeń w trakcie siewu kukurydzy. Jest to bardzo dobry wybór, bo jednocześnie zapewniamy łatwo dostępną formę azotu w pobliżu strefy korzeniowej na start, przy jednoczesnym wysokim wysyceniu gleby azotem dostępnym w późniejszych fazach rozwoju w formie mocznika.
Ta sama technologia jednak nie będzie dobra na glebach zakwaszonych. Powodem są duże straty gazowe amoniaku, przez zaburzenia w nitryfikacji przy pH niższym niż 5,0. Rodzi to problemy z przejściem formy azotu do najbardziej przyswajalnych przez rośliny. Drugim powodem ograniczającym przydatność wykorzystania mocznika na glebach kwaśnych to pogłębianie się spadku odczynu. Choć początkowo po aplikacji mocznika odczyn gleby drastycznie wzrasta, to po zakończeniu przemian spada poniżej wartości początkowej, z powodu wydzielania się jonów wodorowych.
Fot. 1. Na kwaśnych glebach wykorzystanie składników pokarmowych są niewielkie, a stosowanie nieodpowiednich nawozów dodatkowo powiększa straty.
Bardzo duże straty azotu w postaci amoniaku występują także na glebach alkalicznych oraz świeżo zwapnowanych. Mogą one wówczas wynieść nawet 25% całkowitej ilości zastosowanego azotu. Z tego powodu mocznik w nawożeniu kukurydzy jest przydatny tylko na glebach o uregulowanym odczynie mieszczącym się w zakresie pH 5,7-6,8. Straty gazowe pozwala zredukować przykrycie mocznika co najmniej 4 centymetrową warstwą gleby.
Idealnym rozwiązaniem w nawożeniu azotowym kukurydzy jest zaopatrzenie rośliny we wszystkie formy tego pierwiastka. W przypadku stosowania nawozów płynnych, doskonałym rozwiązaniem jest przedsiewne stosowanie roztworu saletrzano-mocznikowego. Jeśli dysponujemy nawozami granulowanymi, to na glebach kwaśnych najlepszym rozwiązaniem będą saletrzaki z wapniem i magnezem, które pozwolą na podniesienie pH w okolicy granuli i pozwolą na lepsze wykorzystanie azotu. Na glebach o optymalnym odczynie można zastosować całość azotu w formie mocznika, ale na pewno z korzyścią dla roślin będzie wprowadzenie 30-40 kg N/ha w formie amonowej lub także saletrzanej.
Czy mocznik można zastosować pod korzeń?
Rozwijająca się technologia uprawy bezorkowej i możliwości doglebowej aplikacji nawet kilku nawozów rodzi pytanie, czy zastosowanie azotu pod korzeń nie zaszkodzi roślinom. Takie rozwiązanie jest bardzo korzystne z punktu widzenia wykorzystania składników i zminimalizowania strat gazowych. Jednak ważne jest, aby wysiany nawóz nie był umieszczany w jednym miejscu, na dnie bruzdy nawozowej. Wysokie stężenie nawozu, ale przede wszystkim wydzielającego się amoniaku może doprowadzić do zaburzeń kiełkowania, a w dalszym okresie uszkodzenia korzeni i całych siewek. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie nawozu azotowego w całym przekroju profilu glebowego. Jeżeli siewnik nie posiada takiej możliwości, wówczas podana dawka azotu w formie mocznika nie powinna przekroczyć 60 kg N/ha. Stosując całkowite nawożenie pod korzeń, można zmniejszyć zwykle stosowaną pogłównie dawkę nawozu azotowego o około 10-15% z powodu lepszego wykorzystania i mniejszych strat.
Fot.2. Nawożenie zlokalizowane w czasie siewu pozwala obniżyć dawki nawozu, bez uszczerbku na plonie.
Wymagania nawozowe kukurydzy
Kukurydza proporcjonalnie do swoich możliwości produkcyjnych posiada sumaryczne wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Na jedną tonę nasion rośliny potrzebują około 25-30 kg azotu na hektar. Najwyższe zapotrzebowanie na azot rozpoczyna się w fazie 8 liści i trwa aż do końca kwitnienia. Wówczas kukurydza pobiera około 80% całkowicie zgromadzonego azotu. Na budowanie plonu nasion następuje relokacja składnika z części wegetatywnych rośliny. Przy 10 tonowej wydajności kukurydza wymaga sporych ilości azotu, którego pobranie przekracza nawet 5 kg N/ha dobowo w najintensywniejszych fazach rozwoju. Okres wzrostu kukurydzy i aktywnego pobierania azotu przypada na czas mineralizacji części organicznych znajdujących się w glebie. Z tego powodu całkowita dawka nawozów azotowych może wynieść 160-200 kg składnika na hektar, pozwalając na plonowanie 10-12 ton ziarna z hektara.
