W ostatnich latach dynia zyskuje coraz większą popularność. Zarówno na polskich stołach, jak i jako roślina stricte dietetyczna i lecznicza. Coraz bardziej zwiększa się też popularność święta Halloween, gwarantującego zbyt producentom. Na rynku pojawiają się nowe produkty wytworzone na bazie tego warzywa. Jednak czy zasianie dynią pola to gwarantowany sukces i pewna sprzedaż? Czy sama uprawa dyń jest tak prosta jak mogłoby się to wydawać? Czy hodowla dyń to dobry pomysł na biznes? W dzisiejszym artykule przedstawiamy przykład dyniowego sukcesu.
KILKA SŁÓW O DYNI
Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo L.) to roślina jednoroczna z rodziny dyniowatych. Za jej ojczyznę uważa się Amerykę Środkową i południowe stany USA. W Polsce jest gatunkiem uprawnym, chociaż zdarza się, że dziczeje. Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej. Sieje się ją przeważnie jako warzywo, ale także z przeznaczeniem na paszę.
Łodygi dyni dochodzą długością do 10 m. Są owłosione, posiadają wąsy czepne. Niektórej jej odmiany posiadają łodygi krótkie i wzniesione. Ulistnienie roślin jest naprzemianległe. Liście dyń są duże, sercowate, 5-klapowe, z tępymi zatokami. Posiadają owłosione brzegi. Kwiaty dyń są bezwonne, rozdzielnopłciowe. Kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo, mają dzwonkowaty 5-ząbkowy kielich, dużą lejkowatą 5-łatkową koronę i 1 słupek. Natomiast kwiaty męskie wyrastają pęczkami w kątach liści, mają 5 zrośniętych pręcików. Kwitnienie od czerwca do września. Owocem dyni jest jagoda, która zazwyczaj jest duża i kulista, ale u niektórych odmian może mieć również kształt gruszkowaty, kulisty, cylindryczny lub dyskowaty.
Fot.1. Owoce dyni kilku odmian. Widoczne różne kształty i kolory. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Z zewnątrz owoc dyni pokryty jest twardą tkanką, wewnątrz - mięsisty, włóknisty z licznymi jasnymi nasionami. Dynia jest rośliną o najróżniejszych kolorach owoców, np. żółtego, pomarańczowego, zielonego. Średnica owocu dyni przeważnie wynosi do 40 cm. Korzenie tej rośliny są płytkie, ale dobrze rozwinięte. Z pędów wyrastają korzenie przybyszowe, przyczepiające łodygę do podłoża.
Fot. 2. Owłosiony pęd dyni z widocznym zalążkiem owocu. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Gdy dyni zapewni się dobre warunki, rośnie ona szybko. W jej rozwoju ważna jest wysoka i stała temperatura oraz wilgotność powietrza. Roślina ta dla dobrego wzrostu wymaga również dużo światła. Źle rośnie w cieniu. - Dynia jest zależna od słońca i wody - słyszymy od pana Staraka, który od lat zajmuje się uprawą tych warzyw. Za optymalną temperaturę wzrostu dyni uważa się 20-250C. Nie może ona jednak spaść poniżej 80C. Przy temperaturze 00C rośliny giną. Przy dobrych warunkach kwitnienie dyń rozpoczyna się po 40-60 dniach od daty siewu, a trwa kilka tygodni. Ponieważ wielkość nasion jest duża na obsianie 1 ha należy przeznaczyć około 3-5 kg. Zdolność kiełkowania zachowują nawet do 10 lat.
DYNIA W DIETETYCE
Dynia została warzywem bardzo docenionym w kuchni, dietetyce, a nawet jako roślina o właściwościach leczniczych. O jej przeznaczeniu decydują odmiany. Najpopularniejsza, dobrze znana jest:
- Dynia olbrzymia o pomarańczowej, grubej skórce i miąższu bez wyraźnego smaku. Inne przykładowe odmiany to:
- Hokkaido- uważana za najsmaczniejszą,
- Piżmowa - Butternut,
- Lunga di Napoli,
- Dynia niebieska,
- Dynia biała,
- Muscat de Provence zwana Prowansalską, Muszkatołową, Francuską lub zieloną.
Dobroczynne właściwości dyni wykorzystuje się w żywieniu osób starszych i dzieci. W kuchni miąższ dyni służy do przyrządzania wielu potraw, a panie domu prześcigają się w wymyślaniu przepisów na najrozmaitsze potrawy, które zawierają to warzywo. Owoce dyni można np. gotować na parze, faszerować, smażyć, dodawać do potrawek, robić pyszne placuszki, zupy lub dżemy czy marynaty.
Owoce dyni mają wiele cennych właściwości leczniczych, odżywczych i dietetycznych. Zawierają pektyny, cukry, kwasy organiczne, białko, oraz witaminy C, B1, B2 i PP. Są również bogatym źródłem beta-karotenu. Dynia jest wachlarzem łatwo przyswajalnych składników mineralnych, szczególnie związków potasu, fosforu, magnezu, żelaza i wapnia.
Zawartość beta-karotenu w suchej masie zależy od odmiany i warunków uprawy. Beta-karoten z kolei przekształcany jest w tak ważną witaminę A. Ma ona duże znaczenie w prawidłowej przemianie materii, wpływa na jakość widzenia, a także odgrywa znaczącą rolę w procesie rozwoju organizm.
Fot.3. Dynia jest cennym składnikiem zdrowej diety. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Za właściwości profilaktyczne i lecznicze dyni uważa się:
- udział w regeneracji przewodu pokarmowego i wątroby,
- stymulację produkcji komórek odpornościowych,
- korzystny wpływ na układ krążenia,
- zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka płuc,
- działanie przeciw zaparciom,
- łagodne działanie moczopędne,
- wspomaganie leczenia bezsenności.
Ze względu na to, że dynia należy do warzyw łatwo strawnych, jej owoce zalecane są szczególnie ludziom starszym, małym dzieciom oraz przy schorzeniach układu pokarmowego oraz chorobach takich jak: miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, stwardnienie tętnic, niewydolność nerek i nieprawidłowa praca wątroby.
UPRAWA DYŃ
Specjaliści uprawę dyń uważają za prostą. Sieje się je w rzędzie, z zachowaniem odległości od 100 do 120 cm, ze względu na potrzebną ilość miejsca, wynikającą z długich pędów.
Fot. 4. Rzędy dyń na polu. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Należy je uprawiać w płodozmianie wynoszącym 3-4 lata. Zaleca się pozostawienie odchwaszczonego stanowiska o dobrej strukturze. Ważnym jest, aby zbiór plonów następował przed przymrozkami ze względu na łatwe psucie nadmarzniętych owoców. Dynię olbrzymią należy zbierać jesienią, kiedy owoce osiągną pełną dojrzałość fizjologiczną. Stadium to poznaje się po wytworzeniu twardej skórki oraz wydobywaniu charakterystycznego dźwięku przy pukaniu w dojrzały owoc. Przy uprawie nie zaleca się stosowania środków chemicznych. Niektórzy hodowcy dyń tylko zaprawiają nasiona.
„DYNIOWY ZAKĄTEK” - PRZYKŁAD DYNIOWEGO SUKCESU
Część plantatorów dyń skarży się na niskie ceny skupu, trudności ze zbytem i na warunki pogodowe. Są jednak ludzie, których ciężka praca i zamiłowanie do uprawy warzyw oraz własnych przetworów zaowocowały spektakularnym sukcesem. - Historia „Dyniowego Zakątka” zaczęła się sześć lat temu, kiedy to moja żona Asia zaczęła robić przetwory z naszych dyń na potrzeby domowe. Pojawili się nasi znajomi i po ich skosztowaniu byli nimi zachwyceni. Namówili nas na sprzedaż. Potem wzięliśmy udział w pierwszych targach - mówi pan Michał Starak z Olszan , prowadzący wraz z małżonką gospodarstwo z domową przetwórnią o ukierunkowaną na produkty z dyni.
Fot. 5. Chleb z dynią wypiekany w „Dyniowym Zakątku”. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Gospodarstwo prowadzone przez państwo Staraków ma rodzinne tradycje. Najpierw gospodarował dziadek Pana Michała, potem ojciec. Początkowo gospodarz zajmował się uprawą warzyw, potem dokupił ziemię i zajął się uprawą dyń, a z czasem postawił na produkty regionalne i zasłynął wraz z małżonką Joanną z szerokiej gamy produktów z dyni o wyjątkowych smakach. W „Dyniowym Zakątku” można spróbować i zakupić między innymi dżemy z dyni z dodatkiem mango lub gruszki oraz pomarańczy. Starakowie sprzedają też ketchup z dyni, mus z dyni, olej z pestek dyni, nawet pasztet i smalec przygotowane z tego warzywa.
Fot. 6. Przetwory produkowane przez Państwa Staraków. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
W ofercie „Dyniowego Zakątka” jest nawet masełko dyniowe, czekolada dyniowa i najróżniejsze pasty. Prawdziwym przebojem jest nalewka dyniowa. Należy wspomnieć również o dyniowych chlebach i ciastach. - Nasze przetwory to efekt długich kulinarnych doświadczeń mojej Asi - mówi z dumą pan Michał. Dlatego też właściciele „Dyniowego Zakątka” bardzo strzegą tajemnic własnych przepisów.
Klientów ujmują nie tylko wspaniałe smaki dyniowych produktów i gościnność gospodarzy, ale także możliwość wizyty w gospodarstwie i zobaczenia dyń rosnących na polu.
- Nie mam nic do ukrycia - powiedział z uśmiechem właściciel „Dyniowego Zakątka” w jednym z programów telewizyjnych. Możliwość przyjazdu do gospodarstwa i samodzielnego przekonania się o nienagannej uprawie to czynnik bardzo przyciągający kupujących.
Gospodarze twierdzą, że to co robią pozwala na utrzymanie rodziny, nie narzekają. Zdradzają, że w nasiona dyń początkowo zaopatrywali się za granicą. Teraz do siewu używają własnych nasion oraz zapatrują się korzystając z Internetu.
Państwo Starakowie rozwinęli swój biznes dzięki ciężkiej pracy, co ciągle podkreślają. Napotykają na trudności związane z suszą i brakiem pracowników. Jednak pasja i zadowoleni klienci inspirują ich do podejmowania nowych wyzwań. Wyglądają na szczęśliwych i spełnionych ludzi. - Znaleźliśmy swoje miejsce na ziemi - mówią zgodnie z uśmiechem. - Tu się urodziłem - dodaje pan Michał.
Więcej o „Dyniowym Zakątku” znajdą Państwo na: https://www.facebook.com/Dyniowy-zak%C4%85tek-268825704066516/
CZY DYNIE TO PEWIEN BIZNES?
Dość niekomfortowa dla producentów bywa konieczność sprzedaży dyń do przetwórni w wymaganych kawałkach. Dla niektórych to powód do szukania innych rynków zbytu.
Fot. 6. Pokrojone dynie, gotowe do odwiezienia do przetwórni. Zdjęcie udostępnione przez pana Michała Staraka - właściciela „Dyniowego Zakątka”.
Dynia jest produktem kupowanym okresowo w okolicach Halloween. Dla niektórych gospodarzy może wystarczyć jeden kontrakt w tym okresie.
Ponieważ dynia weszła do karty dań prawie każdej restauracji, alternatywą zbytu stały się lokale gastronomiczne.
Jak w każdym biznesie, sprzedaż zależy m.in. od operatywności producenta. Już na etapie planowania zasiewów dynią należy pomyśleć o odbiorcach.
W dobie suszy i braku rąk do pracy każda produkcja roślinna nie jest łatwym przedsięwzięciem. Rynek otwierający się coraz bardziej na dynię, szczególnie pestki, uchodzące za tak zdrowe, niekoniecznie musi być gwarancją sprzedaży dyniowych płodów. Można jednak zakładać rosnące zapotrzebowanie na to warzywo.
