Pewna populacja reniferów w Norwegii zaczęła zjadać sobie nawzajem poroże. Naukowcy uważają, że to kanibalistyczne zachowanie doprowadziło do rozprzestrzenienia groźnej choroby prionowej, przypominającej chorobę wściekłych krów.
Około czterdziestu lat temu naukowcy zaobserwowali bardzo nietypowe i makabryczne zachowanie u reniferów w wysokogórskim regionie Nordfjella w Norwegii. Zwierzęta zaczęły sobie nawzajem obgryzać poroże.
Obgryzanie poroża czy kości, nazywane naukowo osteofagią, nie jest samo w sobie dziwnym zachowaniem wśród zwierząt kopytnych - w ten sposób mogą uzupełniać niedobory mineralne w diecie. Jednak zazwyczaj wykorzystują do tego znajdowane w środowisku obiekty. W tym przypadku renifery zjadały poroże prosto z głów swoich pobratymców.
W 1984 roku wykazano, że około 8% reniferów z Nordfjella wykazuje dziwne zachowanie. W 2009 roku wskaźnik ten wzrósł aż do 72%. W niedawno opublikowanej pracy naukowcy z Norweskiego Instytutu Badań Przyrody podają, zjadanie poroża zaobserwowali u aż 97% reniferów. Dotyczyło to zarówno samców, jak i samic (u reniferów u obu płci rośnie poroże).
Do tajemnicy tych skłonności kanibalistycznych dochodzi fakt, że wszystkie z około 2000 reniferów z Nordfjella już nie żyje.
Zostały poddane ubojowi w 2017 i 2018 roku, po tym jak u zwierząt zaobserwowano objawy przewlekłej wyniszczającej choroby jeleniowatych (CWD) - zaraźliwej, śmiertelnej choroby prionowej, przypominającej chorobę wściekłych krów.
Naukowcy wysuwają hipotezę, że to właśnie zachowania kanibalistyczne przyczyniły się do pojawienia się i rozprzestrzenienia w stadzie tej choroby.
Choroby prionowe rozwijają się po dostaniu się do organizmu patogennego, nieprawidłowo zbudowanego białka - prionu – które następnie uszkadza kolejne białka.
Chociaż szczegóły tego zjawiska nie są jeszcze rozumiane, przypadki pojawienia się chorób prionowych wiązano z „kanibalizmem”. Choroba wściekłych krów pojawiła się po spożywaniu przez bydło mączki mięsno-kostnej z innych zwierząt, w tym również bydła i owiec.
Podobna choroba prionowa – kuru – pojawiła się u plemion ludzi żyjących na obszarze obecnej Papui-Nowej Gwinei i Irianu Zachodniego. Spożywali oni rytualnie mózgi zmarłych jako element uroczystości pogrzebowych.
W przeciwieństwie do rogów, poroże (zanim organizm zwierzęcia nie przygotuje go do zrzucenia) zawiera w sobie żywą tkankę, w tym naczynia krwionośne i nerwy. Badacze uważają, że mogły w nich się znajdować priony, które wywołały CWD u zjadających poroża zwierząt.
Samo zjawisko kanibalizmu tłumaczą poważnymi niedoborami żywieniowymi wśród reniferów.
Więcej na temat CWD pisaliśmy tutaj: Wyniszczająca choroba jeleniowatych: czy groźna dla ludzi?
Na podstawie:
Mysterud, A., Ytrehus, B., Tranulis, M. A., Rauset, G. R., Rolandsen, C. M., & Strand, O. (2020). Antler cannibalism in reindeer. Scientific reports, 10(1), 22168.
